De Tweede Kamer heeft protest aangetekend tegen een nieuwe anti-terrorismewet die in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden wordt voorbereid. Volgens deze wet kunnen buitenlandse overheden, waaronder de Nederlandse, direct aansprakelijk worden gesteld voor in de Verenigde Staten gepleegde terreuracties. Een commissie uit het Congres houdt hierover donderdag een hoorzitting.
Afb: wikimedia
Het gaat om het voorstel voor de Justice Against Terrorism Act (JASTA). Volgens het voorstel kunnen slachtoffers van terroristische aanslagen of hun nabestaanden in de Verenigde Staten een rechtszaak beginnen tegen staten die verantwoordelijk worden gehouden voor betrokkenheid bij die aanslag. Nu kan dat nog niet. De Tweede Kamer nam vorige week met algemene stemmen een motie aan van PvdA-Kamerlid Recourt. Daarin wordt de wet een grote en ongewenste inbreuk op de Nederlandse soevereiniteit genoemd. Recourt stelde eerder ook al vragen over de wet. Hij vindt het onwenselijk dat op basis van deze wet een Amerikaanse burger de mogelijkheid krijgt via de Amerikaanse rechter de Nederlandse staat aansprakelijk te stellen voor terreuracties als vast komen zou te staan dat deze in Nederland zijn voorbereid. Volgens hem is de zogeheten Justice Against Sponsors of Terrorism Act (Jasta) in strijd met internationale verdragen.
Nabestaanden van een terreurdaad zouden bijvoorbeeld ook de Nederlandse staat voor een Amerikaanse rechter kunnen brengen, als er vermoedens zijn dat Nederlandse geheime diensten bepaalde informatie hadden over de daders, maar die niet met de Amerikanen hebben gedeeld.De in de wet genoemde aansprakelijkheid kan leiden tot astronomisch hoge schadevergoedingen, vreest de Tweede Kamer. In de motie die bij het Huis van Afgevaardigden is bezorgd, zal de wet leiden tot “een grote en ongewenste inbreuk is op de Nederlandse soevereiniteit”. De motie is afgelopen week met algemene stemmen aangenomen in de Tweede Kamer. Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie, VVD) heeft toegezegd dat hij de zaak samen met zijn collega Bert Koenders (Buitenlandse Zaken, PvdA) zal uitzoeken.
De Amerikaanse bedenkers van JASTA hopen met deze wet onder meer dat het mogelijk wordt Saoedi-Arabië voor de Amerikaanse rechter te krijgen. Er wordt al jaren gespeculeerd over betrokkenheid van dat land bij de aanslagen van 11 september 2001. Volgens Recourt worden met JASTA Amerikaanse rechters boven rechters in de rest van de wereld gesteld. “Dat is een dikke middelvinger naar samenwerking”. Hij wijst erop dat de Verenigde Staten het Internationaal Strafhof in Den Haag niet erkennen – sterker nog, daar hebben de Amerikanen de American Service-Members’ Protection Act (ASPA) tegen uitgeroepen. Dit is een Amerikaanse federale wet, geïntroduceerd door Senator Jesse Helms als een amendement op de National Defense Authorization Act die in 2002 door het congres werd goedgekeurd. Het amendement is bedoeld om Amerikaans militair personeel en andere verkozen of benoemde vertegenwoordigers van de Verenigde Staten van Amerika te beschermen tegen rechtsvervolging door een internationaal strafhof waarvan de VS geen deel uitmaken en geeft de president de macht om met alle mogelijke middelen de vrijlating van Amerikaans personeel te bewerkstelligen dat gevangen wordt gehouden door of op verzoek van het Internationaal Strafhof (in Den Haag).
Het amendement poogt de positie van het Internationaal Strafhof in Den Haag te verzwakken omdat het de regering van de VS toelaat haar burgers te beschermen tegen uitlevering aan het Internationaal Strafhof. Ook staat het “elke vereiste actie” toe die nodig is om “VS-soldaten te bevrijden die onterecht aan het strafhof uitgeleverd werden”. Men ging zelfs zo ver te zeggen dat de VS met deze wet een militaire invasie van Den Haag zouden kunnen organiseren om VS-burgers die daar eventueel vastgehouden worden te ontzetten. Om deze reden wordt er door tegenstanders naar verwezen als de The Hague Invasion Act.
De Amerikanen verwachten heden ten dage nog steeds dankbaarheid voor hun hulp tijdens de bevrijding van Europa in 1944-1945 en refereren daar graag naar in politieke discussies, maar dankbaarheid is niet eeuwigdurend en zeker niet als de Amerikanen zich op deze eigengereide manier blijven gedragen. In Nederland gelden de Nederlandse wet en internationale afspraken, niet de wet van één of andere buitenlandse mogendheid. Als dat wel het geval dreigt te worden, moet de situatie maar eens omgedraaid worden. Het dan namelijk wel erg lucratief voor Den Haag om bijvoorbeeld onze belastingwetten aan de Verenigde Staten op te leggen…