Enige – weliswaar wrange – humor kan men de emir in Ankara niet ontzeggen, Koos hij (of zijn stafchef) in 2018 voor de inval naar Afrin de naam Olive Branch, de huidige operatie heeft de naam Peace Spring meegekregen. Blijkbaar wil Erdogan bij de buitenwereld de indruk wekken dat het om twee vredesbewarende of vredebrengende operaties draait.
Wanneer het gewapende geweld en de gevechtskrachtverhoudingen in ogenschouw worden genomen, kun je je afvragen voor wie hij die vrede wil brengen of behouden. In ieder geval niet voor de Koerden die in het grensgebied leven. Ook niet voor Syrische DP´s en vluchtelingen in het grensgebied die het geweld in andere delen van Syrië zijn ontvlucht. Blijven over Syrische vluchtelingen die in de loop van de burgeroorlog huis en haard hebben verlaten en naar Turkije zijn getrokken[2]. Het initiële volume was net zo groot als het volume Syrische vluchtelingen dat Erdogan van plan is om uit de kampen in Turkije naar de te realiseren bufferzone te verplaatsen en het aantal vluchtelingen dat hij als chantage middel gebruikt om Europa naar zijn pijpen te laten dansen. Geen toeval dus.
Vrede voor wie?
Die 3,5 miljoen Syriërs misbruikt Erdogan op twee manieren als politiek chantage middel: om Europa monddood te maken en om de mondiale politieke wereld ervan te overtuigen dat een bufferzone uit humanitair oogpunt noodzakelijk is. Over het aantal van 3,5 miljoen bestaat nog onduidelijkheid. Slaat dat aantal alleen op de in Turkije verblijvende Syrische vluchtelingen of op die vluchtelingen aangevuld met de al in Noord-Syrië opgevangen Syrische Displaced Persons (DP) en vluchtelingen. In ieder geval niet op de ruim 1 miljoen Syriërs die er in geslaagd zijn om uit Turkije weg te trekken en in West-Europese landen zijn neergestreken. Die zullen geenszins gedreven door patriottistische gevoelens, de gepakte koffers al in de gang hebben staan. Zij verkeren in betere omstandigheden dan ze het eerste decennium en vermoedelijk decennia in Noord-Syrië zullen hebben. Eten, huisvesting, iedere maand geld en prima scholing voor de kinderen. Wie wil dat ruilen? Weinigen denk ik.
Geldt die vrede voor Syriërs die zijn opgevangen in het zuiden van Turkije? Voor hen liggen de zaken anders. Hoewel, 80% heeft voor het begin van de Burgeroorlog zijn levensdagen niet in Noord-Syrië maar in andere delen ingevuld. Ze komen vooral uit streken waar IS vreselijk heeft huisgehouden en door strijdgroeperingen zwaar gevochten is. Wellicht dat een deel eieren voor zijn geld kiest en gezien de levensomstandigheden in de kampen de voorkeur heeft voor een nieuw bestaan in het noorden van Syrië. Dan vormen verlaten woningen van gevluchte Koerden een prima uitkomst. De vraag is hoeveel van hen er op gebrand is om terug te gaan naar locaties waar ze oorspronkelijk niet vandaan komen; naar een kapot geschoten gebied, waar de levensomstandigheden slecht zijn; waar door het gebrek aan structurele veiligheid stabiliteit nog lang een wensdroom zal blijven; geen werk, slechte, weinig beschikbare bewoonbare huisvesting; gebrekkige sanitaire en medische omstandigheden; geen soepel functionerende instituties; gebrekkige infrastructuur en een stuitend tekort aan scholen. Alles wat er niet meer is of disfunctioneert zal van de grond af opgebouwd moeten worden. De vraag is dan of binnen dat vluchtelingen – en DP volume de noodzakelijke expertise in de gewenste aantallen aanwezig is. De woorden van Erdogan nader beschouwend laat hij die vluchtelingen geen keus en zal Ankara naar het deportatie instrument grijpen om de economische en humanitaire belasting voor de Turkse bewoners van het zuidelijk deel van Turkije te verlichten.
Als bonus (althans zo wil Erdogan het eruit laten zien) wordt het gebied verlost van daar levende Koerden. Verlost is gezien door Erdogans ogen de juiste term. Voor de Koerden betekent het een gedwongen deportatie als onderdeel van een goed geplande etnische zuivering. Net als bij de inval naar Afrin[3] zijn de eerste tienduizenden al op weg en op korte termijn zullen nieuwe vluchtelingenstromen neerstrijken op de Griekse eilanden in de Egeïsche Zee. Weg van het gewapende Turkse geweld. Erdogan zal onderstrepen dat zij wat hem betreft in hun woningen hadden kunnen blijven. Het serieuze en nadenkende deel van de West-Europese samenleving beseft dat hij liegt.
Kleine en grote knelpunten
Wanneer de gevechtskrachtverhoudingen aan beide zijden van het grensgebied nader worden beschouwd, valt direct op dat de Turken een enorme 3-dimensionele troepenmacht hebben samengesteld (volgens onafhankelijke bronnen 30.000 man) om een 2-dimensionele in volume en gevechtskracht inferieure opponent terzijde te schuiven. Bovendien is het terrein zuid van de Turkse grens duidelijk in het voordeel van een gepantserde mobiele strijdmacht. Een beetje overkill kan volgens Erdogan dus geen kwaad om snel, soepel en goedkoop (in termen van eigen slachtoffers en uitschakeling van essentieel materieel) zijn doelen te realiseren in het grensgebied met Syrië. Het lijkt of een mug met een atoombom de nek omgedraaid moet worden. Aan de andere kant geeft het de indruk dat de Turken door het veelkleurige onberekenbare krachtenveld en de te verwachten reacties op de mondiale bühne twijfelen of ze er snel en soepel in zullen slagen hun operationele doelen te bereiken.
Vermoedelijk zal het realiseren van de bufferzone gezien de gevechtskrachtverhoudingen en het terrein de minste problemen opleveren. Het definitief uitschakelen van die volgens Erdogans definiëring terroristische dreiging (bedoeld worden SDF en YPG) en een terugkeer van Syrische vluchtelingen naar Noord-Syrië zal veel logistieke en operationele knelpunten kennen die pas duidelijk zichtbaar worden nadat de bufferzone is vastgelegd. In ieder geval kost de verplaatsing van vluchtelingen geld, energie en tijd en de vraag is of Ankara zonder internationale steun daarin zal slagen.
Een ander probleem, maar dan in operationele zin, zal het handhaven van de bufferzone zijn. Een vraag die alleen door Ankara beantwoord kan worden. Troepen terugtrekken is geen optie, omdat een dag nadat de laatste Turkse eenheden Noord-Syrië hebben verlaten, Koerden, Assad trouwe strijders, anti-Assad en/of islamitisch extremistische groeperingen als IS en Al Qaeda (delen van) het gebied weer in handen zullen nemen. Hij zal een bepaalde troepensterkte moeten achterlaten om dat te voorkomen. Beseft Erdogan wat hij doet of maakt hij dezelfde fout als de Russen en Amerikanen in Afghanistan resp. Amerikanen in Vietnam? Stort hij zijn strijdmacht in een situatie gekleurd door voortdurende hinderlagen, overvallen, aanslagen van uiteenlopende aard. Hoeveel troepen moet hij stationeren om een soortgelijke toestand als in het Oosten van de Oekraïne van de grond te trekken of heeft hij de Russische bezetting van de Krim op het oog? De bufferzone die hij voor ogen heeft kan een lengte hebben van 100 kilometer en een diepte van 40 tot 50 kilometer. Om zo´n gebied gedurende een open einde tijdsduur te kunnen beheersen zijn veel boots on the ground nodig. Net als in Rusland het geval is, zal dat een enorme druk leggen op de toch al wankele Turkse economie ten koste van de doorsnee Turkse burger. Ik zou zeggen: “je doet je best maar, Recyp”.
Wie laat de Koerden in de steek?
De band tussen Koerden en Washington is gesmeed om de expansiedrift van IS in Irak en Syrië aan banden te leggen. Die relatie is eind 2014 begonnen bij Kobane en eindigde in maart 2019 na de veronderstelde definitieve nederlaag van IS bij Baghouz. In die periode heeft de USA ruim 2000 militairen ontplooid op Syrische grondgebied, die de Koerden – beter gezegd de volksmilitie YPG[4] – ondersteunen in hun strijd tegen IS. In 2014 negeerde Obama het feit dat de YPG deel uitmaakte van de PKK, een volgens de Amerikaanse wetgeving terroristische organisatie en startte de bewapening en militaire ondersteuning om de YPG in zijn strijd tegen IS te versterken. Weliswaar werd uit humanitaire gronden de YPG bewapend en militair ondersteund, maar werden Amerikaanse antiterrorisme wetten en in NATO verband gemaakte afspraken met de Turken geschonden. Niemand vroeg zich in Washington af hoe de Amerikaanse exit strategie luidde en welk doel de USA had met die militaire ondersteuning: “What is the end game here? Are we endorsing the partition of Syria? Did we see a Kurdish autonomous zone as the next Kosovo?” Blijkbaar vond de regering Obama in de strijd tegen IS alles geoorloofd en liet de politieke en operationele problematiek achter voor zijn opvolger. Die opvolger heeft wel een exit strategie, een verkiezingsbelofte die hij medio 2016 uitsprak nl. alle US militairen uit het Midden-Oosten terughalen.
Europa vond het prima dat de Amerikanen zich mengden in een burgeroorlog, waarbij de Amerikaanse pijlen vooral op de ondersteuning van het neersabelen van de IS infrastructuur gericht waren. Ondersteunen, helpen en niet zelf de strijd aangaan. Moskou vond het prima, omdat zij geen troepen hoefden te reserveren voor de strijd tegen de IS slagers en zich kon concentreren op de anti-Assad weerstand. De EU genereerde regelmatig ruis, maar bleef aan de zijlijn toekijken hoe de strijd op het gevechtsveld zich ontwikkelde en hoopte dat de internationale coalitie onder leiding van de USA het IS probleem zou oplossen. Alleen die massale mensenstromen, dat was wel een beetje lastig, maar daarin bracht Merkel met haar open deur migratiebeleid versterkt door de overeenkomst van Marakesh en UN Global Pact redding. Het effect was helaas meer aanslagen, meer criminaliteit, groeiende islamisering en Jihadisme.
Na de nederlaag van IS bij Baghouz haalde de westerse wereld opgelucht adem. Hordes Europese politici en experts buitelden over elkaar heen om de wereld te laten weten dat IS uitgewist was. Na de dood van OBL en de onjuiste vaststelling van Obama dat Al Qaeda was verslagen, meende het westen opnieuw dat een fysieke nederlaag op het slagveld automatisch het einde van een ideologie betekent. Sla de artikelen op en na 29 maart 2019 in de traditionele media er op na[5]. Die intelligente lichtgewichten die bij de dood van OBL en na de slag van Baghouz AQ resp. IS dood hebben verklaard, wijzen nu naar Trump.
Kenners, waar we blikken vol van hebben in het westen, verdringen elkaar voor camera en microfoon om te vertellen wat een ontzettende domoor die Trump wel is. Hordes experts die in het spoor van de kretologieën van Democratische en zelfs Republikeinse politici kraaien dat Trump de Koerden aan de duivel heeft verkocht. Waar praten we over. De USA beschermt niet de Koerden, maar ondersteunt de Syrische tak van een terroristische organisatie. Daarvoor heeft het Pentagon in 2014 ongeveer 2000 op en boven Syrische territoir ontplooid, waarvan in december 2018 er 1000 naar de USA zijn teruggehaald. Politici en media geven met hun uitspraken de indruk geven dat de USA in Syrië tienduizenden sterke strijdmacht heeft ontplooid, die stevige gevechten voert tegen islamitisch extremistische groeperingen en Assad trouwe eenheden om alle in het grensgebied met Syrië en Irak levende Koerden te beschermen. Niets is minder waar. De gevechtskracht van 1000 militairen is absoluut niet toereikend om bij een Turkse invasie de veiligheid van de in Noord-Syrië en Irak levende Koerden te waarborgen. Bovendien bestrijden dan tegen de afspraken in Brussel en Mons in twee NATO-lidstaten elkaar. Dat kan nooit de bedoeling zijn geweest van US militairen in Syrië. De woordvoerder van het Pentagon benadrukte kortgeleden het besluit van Trump: “We protect the lifes of our troops and have made no changes to our force presence in Syria at this time.”
Wie is nu de domoor? Ik hou het op de luie experts en onnozele politici die zich niet hebben ingelezen in de materie noch de kennis hebben om die materie op de juiste wijze te vertalen. Die het publiek, de samenleving door hun anti-Trump gevoelens versterkt door een beperkte kennis en gebrek aan inzicht en overzicht, voeden met onjuiste misleidende propaganda en die voortdurend een rad voor de ogen blijven draaien. Daar zijn we in Nederland goed klaar mee.
Effecten
Het gevaar bestaat dat de duizenden IS strijders die door de Koerden in hun daden sterk beperkt werden, uit hun gevangenissen kunnen uitbreken[6] en de ruimte krijgen om delen van Syrië die door de YPG verlaten wordt in bezit te nemen. In het slechtste geval zal Europa van Londen tot Moskou worden verblijd met een nieuwe golf van Jihad veteranen om de islamisering van Europa weer een gewelddadige impuls te geven. Het gedoe met het islamitisch extremisme begint dan opnieuw.
Syrië wordt geconfronteerd met een deel van Noord-Syrië dat geplaagd wordt door een Turkse bezetting waarvan wel het begin maar niet het einde te overzien is. Bovendien zullen gevluchte Syriërs vrijwillig of gedwongen terugkeren naar het door Turkije bezette deel van Noord –Syrië en het is de vraag welk standpunt Assad zal innemen. Hij wordt geconfronteerd met een gebied waarin de demografie verandert en zeker in de komende maanden de potentie vertoont van etnisch geweld met spill-over karakteristieken. Geen werk, te weinig huizen, geen instituten, te weinig voedsel en water, jongeren zonder levensdoel en gevoelig voor extremistische invloeden. Wat wordt het? Slikken of stikken? Het hangt af van het antwoord op de vraag wat Moskou en Teheran van plan zijn te gaan doen. Beide zijn er bij gebaat dat de rust als aanloop naar een structurele stabiliteit in Syrië terugkeert om hun geostrategische doelen te kunnen realiseren. De spanningen tussen de twee buurlanden zullen regelmatig hoog oplopen en Moskou en Teheran zullen brandblusapparaten paraat en operationeel moeten houden om de talloze branden snel en effectief te kunnen blussen.
En Europa? Dat zal wel weer roepen om sancties; die kosten geen mensenlevens. Althans optisch. Vermoedelijk zullen de protesten net als bij de inval in het Oosten van Oekraïne en de Krim het geval is geweest, snel wegebben. We hebben het wel over een NATO lidstaat met op een na grootste krijgsmacht, die helaas steeds meer aanschurkt tegen het Rusland van Poetin. De vraag is dan ook of Poetin zich niet tussen twee vuren bevindt en welk vuur hij brandend wil houden.
De nabije
toekomst zal het uitwijzen en dus is het belangrijk om de signalen uit het
Midden Oosten op te vangen en de effecten daarvan op juiste wijze in te schatten. Dat betekent
zelfstudie en niet luisteren naar het gepapegaai van NPO experts en kenners bij
de traditionele media.
[1] Informatie o.m. website southfront.org.
[2] Tot het moment dat de grensovergangen naar Europa werden opengegooid werden 3,5 miljoen Syriërs in kampen in leven gehouden. Hulpverlening organisaties schatten dat het volume in de loop der jaren gekrompen is naar 2 miljoen. Ruim 1 miljoen heeft zijn heil gezocht in diverse landen op het Europese continent.
[3] Door de operatie Olive Branch ontvluchtten bijna 140.000 huis en haard.
[4] De Syrische tak van de PKK, een structuur met Marxistisch-leninistische wortels, die door Erdogan maar ook volgens de Amerikaanse wetgeving als een terroristische structuur wordt beschouwd. In de USA worden Amerikanen die de PKK steunen voor de rechtbank gesleept.
[5] Zelfs de zich als uitermate deskundig beschouwende denktank van Clingendael was daarvan heilig overtuigd. Er is zelfs een seminar in mei 2019 georganiseerd met de titel “IS is verslagen. Wat nu?”.
[6] Op 12 en 13 oktober zijn door een actie van Turkse militairen en een gebrek aan YPG bewaking honderden IS strijders en honderden vrouwen en kinderen ontsnapt.
.