Soms kun je je afvragen hoe Defensie zijn opperofficieren voorbereid op een interview. Neem het laatste interview met hoofd MIVD, Generaal-majoor Eichelsheim. Een paar uitspraken uit dat interview;
Afb: maxpixel-free
Volgens hem is Rusland op zoek naar kwesties in Europa die scheuren in de samenleving kunnen veroorzaken. Daar heeft hij een goed punt en het lijkt er op dat hij de informatie gelezen heeft die Stapal eerder over hybride oorlogvoering en de gereedschapskist van Poetin heeft gepubliceerd. Dat kunnen volgens hem thema’s zijn als islam of asielzoekers, maar ook de kloof tussen elite (ik denk dat hij het politieke kartel bedoelt) en het volk of het verschil tussen Brussel en een soevereine staat. Valide overwegingen, waar een normaal denkend mens geen speld tussen kan krijgen. Maar dan komt het. Als hem gevraagd wordt of zo’n kans ook wordt geboden door populistische partijen, antwoordt hij ….we zijn natuurlijk in Europa op dit moment populistisch. Waarom ik vind dat zijn antwoord niet zo heel erg slim is, daar kom ik later in dit pennenvruchtje op terug. Omdat in die uitspraak de term populistische centraal staat, eerst de termen populisme en populist nader belichten.
De verkeerde populist
Het ontbreken van een eenduidige heldere definitie van de term populisme en populist speelt politici en media in de kaart. De kenmerken of criteria[2] die politicologen – wie dat ook mogen zijn – aan de term toekennen laten een ruimere en wisselende etikettering toe. Volgens die politicologen is de populist “een charismatische leider die een duidelijke afkeer toont voor het partij establishment, de politieke elite; de wil van het volk prefereert boven het geïnstitutionaliseerde politiek correct denken ten faveure van minderheidsgroeperingen en voortdurend een beroep doet op eenheid en de liefde voor het vaderland”. Deze omschrijving geeft voor de neutrale toeschouwer een positieve toonzetting aan het woord populist. De Christen Unie brengt populisme als volgt onder woorden “Populisme is een manier van communiceren waarin eenvoudig taalgebruik en gerichtheid op het volk centraal staan. Deze manier van communiceren heeft vaak tot doel de gevestigde orde wakker te schudden en omver te werpen”. Ook deze omschrijving geeft een positieve draai aan populisme. Kortom beide omschrijvingen ademen een positieve sfeer. Kenmerkend in beide inschrijvingen is de term volk, een term die in algemene zin een negatieve toonzetting heeft. Bovendien wordt die negatieve toonzetting in de tweede omschrijving versterkt door de inpassing van eenvoudig taalgebruik en omver werpen. Een ietwat verwarrende vaststelling dat de ene term ronduit een positieve toonzetting accentueert en de tweede zowel een positieve als negatieve etikettering in zich heeft.
De politicus die zich op het pluche aan het Haagse haardvuur wil blijven warmen, is in de weken voor komende verkiezingen bezig stemmen te kopen. Met beloftes, met proefballonnetjes, met leuke kleine cadeautjes. Hij doet en praat populair[3], wil in de gunst van de potentiële kiezer komen, wringt zich in bochten om als een van het volk te worden beschouwd. In een trui, open overhemd, opgestroopte mouwen, colbertjasje los over de schouder of zonder colbertjasje. Regelmatig de straat afspeurend naar een camera van een van de uitzendgemachtigden, die zijn populaire gedrag in beeld brengt voor de kijker thuis. Zieltjes winnen om herverkozen te worden. Na de verkiezingen, als het resultaat op tafel ligt, bestempelt hij die mensen die hij met populair gedrag zijn politieke huis wilde binnentrekken, in de duistere gangen van het Binnenhof weer als klootjesvolk of kiesvee. Gelukkig beschouwt die populair doende politiek correct denkende en doende politicus die zich ineens uitdrukt in de taal van het klootjesvolk zich voor een nakende verkiezing niet als een populist. Nee, hij vertoont alleen tijdelijk en plaatselijk populair gedrag.
Niet beseffend dat ze zich van dezelfde methoden en spraakgebruik bedienen als de door hen van populisme beschuldigde collega, gaan politieke voortrekkers gesteund door het gros van de traditionele media, de strijd aan met de populist en zijn populisme. Het segment dat zijn heil heeft gezocht bij de van populisme beschuldigde politicus, wordt door hen ook wel geëtiketteerd als klapvee. Met die drie kwalificaties gaan ze voorbij aan de verscheidenheid van dat segment. Verscheidenheid in intellectueel niveau, culturele afkomst, invulling van de actieve arbeidsperiode, afkomst en materieel bezit. Tussen de regels door maken die politieke voortrekkers zich schuldig aan discriminatie en t.o.v. delen van dat klootjesvolk segment zelfs aan racisme. Termen die het arrogante establishment niet graag hoort als kwalificatie van hun optreden.
Rutte de noeste strijder tegen het populisme, kwam een paar maanden geleden met de volgende uitspraak op de proppen: “populisme is helemaal niet slecht, je moet juist naar het volk en hun zorgen luisteren – anders ben je arrogant. Er is wel verkeerd populisme dat geen serieuze oplossingen biedt en alleen wil provoceren…Nederland heeft ‘ho’ gezegd tegen het verkeerde soort populisme”. Hij bevestigt eindelijk dat alle Nederlandse politici populisten zijn en door zijn uitspraak wordt duidelijk dat Rutte gemeten naar zijn maatstaven, een scheiding denkt te moeten maken in goede en verkeerde populisten. Door die helderheid is het ook duidelijk geworden dat Rutte zonder het vermoedelijk zo te bedoelen, zichzelf als een populist beschouwt, de goede weliswaar, maar toch een populist pur sang. In zijn ongebreidelde arrogantie gaat hij zelfs zover door zich te vereenzelvigen als Nederland. Rutte c.s is Nederland. Het politieke kartel is Nederland, de rest van de samenleving speelt geen rol. Een breuk in de Nederlandse samenleving is gerealiseerd.
Getoetst aan het wereldbeeld van de goede populist, vindt hij bijvoorbeeld dat in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten het “verkeerde populisme” heeft gewonnen en zet met die uitspraak honderd miljoenen mensen als dom en gevaarlijk weg. Tegelijkertijd discriminerend en racistisch optredend. In het verlengde daarvan, is nep het nieuwe eerlijk geworden; liegen een deugd en mocht de realiteit pijn doen, dan moet die gewoon verdwijnen. Uit het straatbeeld. Uit musea. Uit kolommen van de krant. Uit de beelden van de media. Uit wetenschappelijk onderzoek. De nieuwe realiteit is gewoon wat lekker bekt en geen gedoe geeft, ruimte biedt voor feitenvrije discussies en politiek beleid
De goede populist
Wanneer we op een rij zetten wat Rutte, de goede populist, de Nederlandse samenleving in de loop van zijn regeerperioden allemaal heeft beloofd, dan vraag ik me af wat voor goeds in dat begrip goed populisme zit. Geen Stijl heeft ze voor de geïnteresseerde lezer op een rij gezet en het resultaat is werkelijk ontmoedigend. Een belediging voor het begrip goed. De €1000 belofte aan alle hardwerkende Nederlanders buiten beschouwing latend is het aantal loze beloften opmerkelijk. Die strekken zich uit van inkrimping van het ambtenarenapparaat (nee) via het onaangetast laten van de hypotheek rente (nee), lastenverlichting (nee), vermindering afdrachten aan Brussel (nee), van der Graaf definitief achter de tralies (nee), tegenhouden steun pakket a.k.a. ‘geen geld naar Griekenland’ (nee), onderste steen boven MH-17 onderzoek (nee), geen Brussel bemoeienissen Nederlandse pensioenpot (nee) tot respectering uitslag Oekraïne referendum (nee). Wat Rutte c.s. wel hebben veroorzaakt is een verwijdering tussen het politiek kartel en de rest van de politieke partijen, tussen de politiek en het electoraat, een scheiding in goede en verkeerde populisten, een diepere kloof tussen links en rechts. Een splijtzwam binnen de Nederlandse samenleving. Tjonge, wat heeft onze goede populist de Nederlandse samenleving toch veel goeds gebracht.
Poetin´s troefkaart
Volgens Eichelsheim biedt de populist Poetin c.s. de kans om scheuren in een samenleving te bewerkstelligen. Rutte, de goede populist, heeft scheuringen in de Nederlandse samenleving gerealiseerd en Eichelsheim bevestigt met zijn politiek gekleurde uitspraak, dat zijn politieke opdrachtgever een force multiplier in handen van Poetin c.s is. Een Russian Collusion in Nederland. Wie had dat in Den Haag gedacht.
————————————–
[1] Samenzwering, complot.
[2] Bron: Wikipedia.
[3] Geliefd, getapt, bewonderd door en bij het volk, voor het volk verstaanbaar.