Het oude Perzië was in de laatste twee en een half duizend jaren een politiek en cultureel dominante macht in de regio, hetgeen de oude(re) Griekse beschaving meermaals aan den lijve mocht ondervinden.
Iran’s geestelijk leider Khamenei. Afb: wikimedia / seysd shahaboddin vajedi
Hoewel die culturele aspiraties door de komst van de primitieve Islam totaal op de achtergrond zijn geraakt, pretendeert de achterlijke, tirannieke clerus zijn politieke macht te doen gelden via het stimuleren van terrorisme in de regio ten koste van Saudi Arabië. Dat koestert dezelfde politieke aspiratie’s; het verschil is dat vanuit Saudi de Wahhabi’s stelselmatig proberen de Sharia een greep naar de volledige wereldsuprematie te laten doen èn, typerend voor ons aller probleem, ook de sjiieten in Iran als ‘ongelovigen’ naar het leven staan.
De grandeur van het oude Perzië is slechts in musea te proeven, maar anno 1977/’78, in de ‘goede oude tijd’, vloog ik soms van het warme Bahrein naar de winterse, zwaar besneeuwde metropolis Teheran aan de voet van het Alborz gebergte, om te gaan skiën in Dizin en Shemshak. Een vlucht van enkele uurtjes via Shiraz, waar ik eens uit het vliegtuig werd gehaald door een paar bebaarde gangsters die, achteraf, ‘ziekenverplegers’ bleken te zijn, alleen maar Farsi spraken en mij met een smoezelige injectienaald belaagden omdat er ergens in de buurt een enge ziekte was geconstateerd waarvoor zij de patente oplossing pretendeerden te hebben door mij te grazen te nemen. ‘Niet mee eens? Onmiddellijk terug naar Bahrein…’ Weinig keuze dus en in die tijd speelde Aids gelukkig nog niet, dus dan toch maar skiën, op hoop van zegen met een kloppende arm gedurende het tweede deel van de vlucht van een of ander onbestemd vaccin van een lab uit de sukh driehoog-achter…
De contrasten waren enorm. Het mondaine Intercontinental hotel, waar de zelfingenomen beau monde van militaire, zakelijke en politieke highflyers de bars en prima restaurants frequenteerden, deed niet onder voor Parijs of Madrid, maar aan de achterdeur was het armoe troef met dikke ratten, zo groot als poezen, die vuilnisbakken inspecteerden. Bij de dagelijkse klim naar het Alborz gebergte kwamen wij door straatarme, middeleeuws aandoende dorpjes waar onze auto op een vroege ochtend bijna niet de bloederige sneeuwpaden opkwam omdat de bevolking daar in het donker schapen stond te offeren onder leiding van een ayatollah. Die had het helemaal niet begrepen op zijn welvarende landgenoten in hun 4×4 SUV’s, die nog eens lekker vol gas gaven waardoor alle dorpsbewoners nog meer onder het bloed kwamen te zitten. Een omineus schouwspel om niet gauw te vergeten, al die arme, stuiptrekkende en doodbloedende dieren, zo kort na het ontbijt en al helemaal niet de van dodelijke haat vervulde blikken van de primitieve ayatollah. Zijn tijd zou nog wel komen, en hoe!
Op de skipiste plots commotie omdat er een enorme Chinook twinrotor landde en de Shah en familie plus bodyguards op de piste uitspuugde, waarna alles weer verder kon. Aan het einde van de middag een welverdiende stop in een schilderachtig bergrestaurant op de terugweg, in besneeuwde bossen naast een idyllische snelstromende bergbeek, waar ons een enorme schaal met verse kaviaar uit de niet ver verwijderde Kaspische Zee wachtte met andere lekkernijen en een fles diepgevroren wodka. Gezellig, tot plots de gewapende gang van de Savak binnendrong en iedereen naar buiten dirigeerde om gefouilleerd te worden, omdat de Shah daar op zijn terugweg ook een kopje thee wilde komen drinken… Ik vroeg verontwaardigd aan Iraanse vrienden ‘wie deze idioot wel dacht dat hij was’, waarop zij antwoordden dat hij inderdaad een megalomane idioot was maar dat zij hem liever hadden dan de eventuele idioot die hem wel eens zou kunnen opvolgen….
Profetische woorden, zeker toen het anno 1979 begon te ‘rommelen’en de Fransen zo onvergeeflijk manipulatief waren om Khomeini uit Parijs te laten terugkeren om binnen de kortste keren zijn zoon de rijkste privé-klant van Crédit Suisse, Zürich te maken en, en passant, honderdduizenden tegenstanders te bestelen en te vermoorden en een tiranniek theocratisch bewind te vestigen. Van mijn vrienden en kennissen nooit meer één woord gehoord, maar die moordlustige clerus levert tot op de dag van vandaag de beste cliënten voor de Zwitserse banken en houdt ondertussen panisch aan het pluche vast om ‘bijltjesdag’ te voorkomen, want die dreigt nu.
Anno 2018 is het een land dat alweer bijna vier decennia in handen is van een aartsconservatieve theocratie/kleptocratie die met de – historisch gezien – parvenu Saudi Arabië concurreert voor de positie als leidende regionale macht in de Golf. Iran is (te) ver gevorderd met het ontwikkelen van nucleaire wapens en voorziet allerlei regionale terroristen van wapens en geld, van de Houthi rebellen in Jemen en Hezbollah in Libanon tot Hamas in Gaza, en schroomde niet raket technologie te verkopen aan ‘little rocket man’ in noord Korea. De economie wordt verwaarloosd en de inflatie maakt het leven onbetaalbaar voor de grote massa.
Het is een potentieel steenrijk maar, triest genoeg, grosso modo arm land, variërend van een rijke, oercorrupte bovenlaag – zowel destijds onder de Shah als vandaag – tot de straatarme, dom gehouden streng islamitische massa, van snikhete woestijnen in het zuiden tot besneeuwd hooggebergte in het noorden , van een paar inmiddels niet zo heel jonge overlevenden uit een seculaire, westers georiënteerde bovenlaag en een golf van jonge kritische studenten tegenover primitieve, meedogenloze, kleptomane revolutionaire gardisten, de helpers in nood van de ayatollahs die zich rijk blijven stelen en de economie van het land steeds verder de sloot inrijden.
Anno 2018 manifesteert zich een onverwachte opening met de herverkiezing van de relatief verlichte president Hassan Rohani (bij een ‘gemotiveerde’ opkomst van meer dan 70%), een gematigde ayatollah die handig afstand bewaart van de clerus en nu in zijn 2e ambtstermijn zit. Hij wil wel veranderen en de economie stimuleren, maar de tegenstand is enorm van de aanhangers van Ebrahim Raisi, de door hem verslagen kandidaat der hardliners die ook in de gemeentelijke verkiezingen in Teheran het onderspit moesten delven. Alle 21 zetels ontgingen de hardliners en aartsconservatieven in de hoofdstad! Een teken aan de wand van de jeugdige generatie die in 2009 al in opstand kwam omdat de verkiezingen doorgestoken kaart bleken en nu wederom de dictatuur spuugzat is omdat zij alleen maar met meer en meer werkeloosheid, inflatie en armoede geconfronteerd worden.
Hun protesten begonnen na de Kerst in Mashad, sprongen snel naar andere steden over en zijn de grootste provocaties sinds 2009 maar het blijft een hordeloop voor Rohani, zowel op buitenlands als binnenlands gebied. Hoe rekent hij af met de endemische corruptie, niet alleen onder de Clerus en de revolutionaire garde, maar ook op elke straathoek, ministerie en gemeentehuis? In zijn eerste ambtsperiode was de tegenstand te groot, nu is zijn mandaat ruimer en het parlement minder vijandig, maar hij kan zich geen revolutionaire initiatieven permitteren, alleen maar schaven aan nuances tot Ali Khamenei overlijdt en dan zorgen dat hij zijn vrienden kent en zij hem.
Dat Donald Trump, die op het punt lijkt te staan om het nucleaire akkoord met het bewind van Ali Khamenei op te zeggen, nu via Twitter de demonstranten expliciet wel zijn steun betuigt kan de groeiende tweespalt vergroten; Khamenei heeft ook niet het eeuwige leven, dus de reactie van de revolutionaire garde zal fel zijn. Netanyahu houdt zich tactisch stil om Khamenei niet in de kaart te spelen en Rohani’s speelruimte onnodig te verkleinen. Hoe dit zich verder ontwikkelt hangt mijns inziens af van de krachtenverhoudingen bij de dood van Ali Khamenei, maar er lijkt een belangrijke verschuiving onder de bevolking plaats te vinden ten gunste van verandering. De al duizenden jaren welig tierende corruptie is net zo groot als onder de Shah, de ongelijkheid en de armoede idem. Iran heeft een punt bereikt waar vele autoritaire regime’s wereldwijd onderuit zijn gegaan en dat is het moment waarop het volk niet meer te eten heeft.
De vraag is hoever wij nog van het moment van de ‘vlam in de pan‘ verwijderd zijn sinds de protesten begonnen op 28 december. Die protesten gingen aanvankelijk over de economie maar sloegen al snel om in een aanval op de dictatuur van de clerus en de Islamitische republiek, waarna Trump snel olie op het vuur gooide. In 2009 werden dertig demonstranten vermoord door de revolutionaire garde en duizenden gemarteld en in de gevangenis gegooid, nadat de toenmalige president Ahmedinejad had geprobeerd aan het bewind te blijven door de verkiezingen te flessen. In het afgelopen weekend alleen al zijn twaalf demonstranten vermoord terwijl achteraf naar boven komt dat het in Mashad kennelijk de hardliners waren die een demonstratie tegen Rohani op touw hadden gezet om diens autoriteit zo te ondermijnen.
Wat zijn de voortekenen? Er is een 12% werkeloosheid, terwijl inflatie boven de 10% ligt en eieren en kip bijvoorbeeld 40% duurder zijn geworden in een paar dagen. De ayatollahs verkwanselen ondertussen miljarden aan terrorisme in Jemen, Gaza, Syrië, Irak en Libanon. De katalysator bij de revolutie in 1979 waren de studenten aan de universiteit van Teheran en ook nu concentreert de moordlustige revolutionaire garde hun repressie daar. Hoewel het knullige NOS journaal en de vermeende ‘kwaliteitsmedia’ in Nederland natuurlijk nauwelijks weten waar Iran ligt zolang er nog iets te verhapstukken is over hoofddoekjes voor de politie, is dit een ontwikkeling die van invloed kan zijn op de wereldpolitiek.
Washington maakt die schrijnende toestanden nu wel duidelijk en jaagt daarmee de kosten voor de export van de revolutie van de ayatollahs steeds meer op, door ook hun schendingen der mensenrechten aan de kaak te stellen. Vrouwelijke studenten die hun hoofddoekjes durven af te doen en als een vaandel aan een stok rondzwaaien worden voor de internationale TV cameras tegen de grond geslagen, maar onze feministische pottenkijkers maken zich alleen maar druk over het feit dat Voetbal International hen niet serieus neemt… Geen feministisch boos woord over de mensenrechten schending en het ‘vrouwenmeppen’ in Iran, waarbij ook onze hypocriete mensenrechten kampioenen op het Binnenhof doodstil blijven. Juist deze hypocriete mensenrechten kampioenen zouden nu de straat op moeten gaan om de legitieme politieke en economische wensen der Iraanse demonstranten te steunen! Waar zijn die lorrebollen als je hen eindelijk eens nodig hebt?
——————-
P.S:
Sinds ik dit artikel schreef is er weinig nieuws naar buiten gekomen dankzij de censuur van de staatsorganen en private kanalen. Probleem daarbij is dat veel onrust momenteel ook buiten Teheran speelt en de Neue Zürcher Zeitung meldt dat de eerste rellen in Mashad waarschijnlijk zijn aangesticht door de ultraconservatieve hardliner Ebrahim Raisis, de verliezer in de presidentsverkiezingen.
Hiermee waagde hij een poging om Rohani te ondermijnen, maar de bevolking is het en masse zat om door de clerus onderdrukt en uitgebuit te worden, dus de protestbeweging bestaat niet alleen maar uit studenten, maar ook grote groepen arbeiders, liberalen en seculieren, groepen voor vrouwenrechten en zelfs monarchisten gaan de straat op maar allen zijn als de dood om herkenbare leiders naar voren te schuiven want die worden standrechtelijk geëxecuteerd door de revolutionaire garde die in 2009 zich ook al schuldig maakte aan moordpartijen en folteringen.
Door deze misrekening voelt Ali Khamenei zich kennelijk ook bedreigd, dus hij haalt uiteraard de buitenlandse vijanden erbij terwijl het protest zich in feite keert tegen de tot op het bot corrupte locale heersertjes in een poging om werkgelegenheid en andere sociale belangen te verbeteren.
Het opheffen van de sanctie’s tegen Iran wekte hoge verwachtingen, maar alle vrijgekomen miljarden gaan naar het sponsoren van terrorisme en naar Zwitserse bankrekeningen.