Het expertiseniveau in Nederland

Als iemand in Nederland een boek heeft gelezen, in wat artikelen heeft geneusd en meer dan twee video´s heeft gezien, wordt hij door zichzelf en helaas ook door anderen als een ‘expert’ beschouwd.

De ‘krant van wakker Nederland’ heeft er ook een paar. Serieuze columnisten uitgezonderd, heeft de geïnteresseerde lezer zich de afgelopen dagen weer eens kunnen verbazen over het niveau van de experts die hun licht lieten schijnen op de Amerikaanse aanval op een basis van Assads strijdmacht.

Negativisme.

Als het Amerika betreft, is het natuurlijk nooit goed. Eerst containers vol kritiek op Obama die er een weerbarstige Rode Lijn op na hield en nooit zijn woorden waarmaakte. Vervolgens schoof hij de verantwoordelijkheid voor het doen verdwijnen van Assads voorraad chemische strijdgassen op de schouders van de VN. Die organisatie wist ons te vertellen dat alle chemische voorraden waren vernietigd. Het woordje aangeboden werd daarbij weggelaten. Immers, de verborgen ondergrondse voorraden van Assad en zijn tegenstanders bleven verborgen en bruikbaar.

Snelcursus expert… Afb: Flickr.

Nu is het Trump die in de ogen van een aantal experts de verkeerde kompasstand heeft geschoten. Opmerkelijk dat die experts nooit met oplossingen komen en zich vaak dompelen in vaten negativisme. Kritiek is het niet, omdat de opmerkingen en kanttekeningen zelden een opbouwend karakter hebben. Persoonlijk verbaas ik me er niet meer over sinds ik een paar jaar geleden door een van die experts karrenladingen stront over me heen gekieperd kreeg. De man had waarschijnlijk nooit van het ‘woord en wederwoord’ principe gehoord.

Wat staat er te lezen in de grootste krant van Nederland? In het artikel “Aanval Trump kan IS in de kaart spelen” met de ondertitel “terreurstaat lachende derde na bombardement VS”, wordt het negatieve effect van de aanval benadrukt. In het artikel draait het om de bestrijding van IS door Rusland en de internationale coalitie die door de VS wordt aangevoerd. Opmerkelijk dat in een tweede artikel wordt benadrukt dat Putin zich er volgens een andere expert weinig zorgen over zou maken dat de kans om samen met de VS de terreurgroep Islamitische Staat aan te pakken, voorlopig van de baan is. Volgens die expert bekommerde Putin zich niet om IS.

De argumenten die worden aangevoerd, reflecteren de subjectieve kijk van de betrokken experts. De strijd tegen IS heeft door de aanval een deuk opgelopen en Rusland heeft de coördinatie met de VS over het Syrische luchtruim opgezegd. Amerikaanse plannen voor een offensief tegen IS-hoofdstad Raqqa kunnen de ijskast in totdat de vele onzekerheden zijn opgeklaard. Het plan voor een door Koerden geleide troepenmacht, die volgens de experts op het punt stond de aanval te openen, ondersteund door Amerikanen vanuit een luchtmachtbasis in het noorden van Syrië, kan volgens hen in de prullenbak gegooid worden. En Hassan Rouhani is volgens die experts In relatieve stilte een grote speler geworden in Irak en Syrië, omdat sjiitische belangen in het Midden-Oosten veilig gesteld moeten worden tegenover soennieten en alevieten.

Putin en het oprukkende islamitisch extremisme

Hoezo, kan Putin zich de luxe veroorloven om de strijd tegen IS niet een vervolg te geven? Met of zonder steun van de VS? Misschien toch maar even de uitbreiding van de IS-invloedssfeer in de noordelijke Kaukasus, machtsbases van islamitisch extremisme in Centraal Azië en binnen de Russische Federatie nader bestuderen. Dan pas een conclusie trekken of Putin het zich kan veroorloven om de strijd tegen IS naast zich neer te leggen.

In de noordelijke Kaukasus is het voorlopig relatief rustig in het van oudsher instabiele Tsjetsjenië. De huidige president Kadyrov is erin geslaagd een op angst gebaseerde nationale eenheid te creëren, die voorlopig garant staat voor een wankele stabiliteit. Niemand weet echter wanneer de bom daar opnieuw barst. Mede door de strijd tegen IS in Syrië en Irak is het islamitisch extremistische zwaartepunt in de noordelijke Kaukasus in de afgelopen jaren naar Kabardino-Balkharia en Dagestan verschoven. Aan de zijde van IS vechten 2000 tot 3000 jihadstrijders uit Dagestan en die komen in groepen terug naar huis en haard. Zij zorgen voor een oplaaiende concurrentiestrijd tussen Al Qaeda (AQ) en IS in de noordelijke Kaukasus en vermoedelijk is AQ die strijd aan het verliezen. Is dat inderdaad het geval, dan kan Dagestan naast het projecteren van onrust en verderf in de Kaukasusregio als uitvalsbasis gaan dienen voor het lanceren van aanslagen in het hartland van Rusland[1]. In Rusland´s grote steden[2] worden de Russische veiligheidsdiensten geconfronteerd met een groeiend aantal – hoofdzakelijk IS-georiënteerde – extremistische cellen. Daarnaast is het nog maar de vraag hoelang de soennitische Tataren in het Wolgabekken buiten de IS invloed kunnen blijven en zich afzijdig houden van aanslagen.

Ook buiten de grenzen van de Russische Federatie ligt het jihadistische gevaar vanuit de Aziatische buurlanden op de loer. Begin april heeft de aanslag in de metro van Sint-Petersburg dat bevestigd. Het wachten is op een moment waarop de situatie in een van de aangrenzende Centraal-Aziatische republieken[3] uit de hand loopt. Zo´n destabilisatie heeft een grensoverschrijdend effect en kan overslaan naar de twee kwetsbare zuidelijke republieken van de Russische Federatie: naar Tsjetsjenië en Dagestan[4]. Het is bovendien niet ondenkbaar dat een langer durende destabilisatie van het zuiden van de Russische Federatie en diens oostelijke periferie overslaat naar andere delen van de Russische Federatie en vervolgens op de deur van het Kremlin zal kloppen.

Putin heeft eind vorig jaar een voorstel gedaan voor een antiterroristische organisatie waar alle lidstaten van het GOS een bijdrage moeten leveren. De commandovoering blijft centraal in Moskou en in alle GOS-hoofdsteden zetelen aftakkingen om de reactie snelheid en interoperabiliteit te bevorderen. Het is echter onduidelijk wat de status van die organisatie is.

Iran en het gevaar voor de dubbele soennitische omvatting

Hassan Rouhani zit ondanks de relatieve successen in Syrië onrustig te schuiven op zijn stoel. Aan de noordgrens dreigt IS de strijd in Afghanistan tegen de Taliban en AQ te winnen en zijn invloedssfeer naar het westen uit te breiden. Wanneer IS-adepten er inderdaad in zullen slagen een soort virtuele uitvoering van het Khorosanemiraat[5] te realiseren en die ook op een virtuele manier te verbinden met de noordelijke Kaukasus, dan wordt Iran bedreigd door een wahhabistisch grijper die zal trachten om de Kaspische olie en gasvelden binnen te kruien.

Wat de zuidelijke grens betreft zijn er voor Iran twee opties valide. De eerste optie heeft te maken met het streven van IS om vanuit Jemen de Al-Saoed uit Riyad te verjagen en de beschermers te worden van de islamitische heiligdommen in Mekka en Medina. De tweede optie is afhankelijk van het breken van de weerstand van IS in Irak en Syrië en de uitbreiding van de wahhabistische invloedssfeer van Saoedi-Arabië in voormalige door IS beheerste regio´s. In beide gevallen zal Iran worden geconfronteerd met een wahhabistische zuidelijke afsluiting die probeert de invloedssfeer over de Perzische Golf te bevestigen. De tweede optie lijkt onder de huidige omstandigheden de meest levensvatbare te zijn, maar Iran zal in beide gevallen opnieuw een strijd moeten voeren tegen een wahhabistische tegenstander.

Wanneer Putin er niet in slaagt om het islamitisch extremisme in de noordelijke Kaukasus, vanuit de Centraal-Aziatische staten in te dammen en geen inspanningen wil verrichten om IS in Syrië een halt toe te roepen, kan Iran zowel in het noorden als in het zuiden worden afgesloten door twee wahhabistische grijpers en blijft in Syrië stuiteren op een wahhabistische muur. Wanneer dat gebeurt, gaat de kans om de Kaspische fossiele brandstof bronnen te verbinden met die in het zuiden van Iran en een islamitische pijplijn naar een van de Syrische havens aan te leggen, aan de neus van Teheran voorbij. Daarom zal Iran bij Putin er op blijven hameren om de invloed van IS aan zijn noordgrens en in het grensgebied van Syrië en Irak de nekslag toe te brengen. Met of zonder Amerikaanse – en Peshmergasteun.

Putin kan zich om diverse redenen niet veroorloven de druk op IS te verminderen en de kans te geven om diens invloedssfeer uit te breiden en te verdiepen.

Zweden, dat gastvrije Scandinavische land

Een gruwelijk beeld na de aanslag in Stockholm. Afb: Twitter, Paulina Forslund.

Nog even terug naar Zweden. In twee artikelen “De Zweedse spiegel” en “ Wir schaffen daß” is het gevaar van de Zweedse aanpak van de migrantencrisis aangekaart. Hoewel Zweden inmiddels – weliswaar laat – grenscontroles bij de grens met Denemarken weer heeft ingevoerd en het aantal asielzoekers dat Zweden binnen probeert te komen met 90% gedaald is, is het kwaad al geschied. De werkbelasting van het politiekorps is door extra taken als immigratiecontroles en opvang van migranten de hoogte in geschoten en het korps staat daardoor op breken. Ook het Openbaar Ministerie wankelt door de activiteiten van het grote aantal criminele bendes. Het gevolg is dat misdrijven, zoals inbraak en overvallen, nauwelijks onderzocht worden en leden van die bendes vrij uitgaan. Volgens de politie en het OM zijn gettovorming, geringe arbeidsparticipatie en daardoor hoge werkloosheid, laag opleidingsniveau en sluipende radicalisering de belangrijkste oorzaken van de hedendaagse onrust in Zweden. Politieke elite, zieligheidindustrie en de Zweed in de betere buurten negeren de groeiende migrantenproblematiek in Zweden. In hun ogen en in hun woonbuurten bestaan die problemen niet.

Met een semi-legale status in afwachting van een definitieve afhandeling hoeft een migrant geen enkele moeite te doen om werk te zoeken. Een toelage per dag, kinderbijslag, huursubsidie, gratis medische zorg in de breedste zin[6], gedurende de behandeling van de asielaanvraag genoeg geld om de dagen probleemloos door te komen. Het gevolg is dat diens loyaliteit voor de Zweedse cultuur en samenleving niet of nauwelijks aanwezig is en migranten ondanks hun legale status in hun eigen cultuurpatroon blijven steken. De Zweed in de straat constateert net als zijn Nederlandse en Duitse buurman dat door de binnenkomst van jonge, alleenstaande jongemannen de criminaliteit toeneemt en de overtreder mede door het tekort aan politie mankracht te vaak onbestraft blijft.

Zweden heeft in de achterliggende dagen de prijs betaald voor het ruimhartige migratiebeleid en dat zou een les moeten zijn voor landen met een gelijksoortige overtrokken tolerantie.

Expertise, het is maar een woord

Het is lastig om effecten van een politieke actie op een juiste wijze te analyseren en vervolgens de lezer, kijker of luisteraar op een evenwichtige manier te informeren over de gevolgen van die politieke daad. Te vaak wordt o.m. onzorgvuldig omgegaan met terminologieën. In het geval van de Syrische luchtmachtbasis kan bijvoorbeeld niet worden gesproken over een bombardement, maar wel over een aanval met kruisraketten. Ook kan een expert zich de vraag stellen, waar die chemische strijdgassen vandaan komen. Immers, de VN, ondersteund door o.m. functionarissen uit de regering-Obama, heeft  eenduidig verklaard dat alle strijdgasvoorraden waren vernietigd. Tenslotte is het handig om niet te proberen de zaken door de ogen van een despoot als Putin te benaderen, maar zich gewoon aan de feiten te houden. Door dat niet te doen, is het risico groot dat bij een volgende gelegenheid de eigen woorden weersproken moeten worden. Het is maar een advies van een niet-expert.

—————————————————

[1] Rusland meldde op 4 december 2016 dat een emir van de IS in Dagestan – Rustam Alselderov en vier van zijn naaste medestrijders – in het noorden van de Kaukasus door FSB troepen is gedood. Alselderov wordt verdacht van de bomaanslag in Volgograd in 2013 en diverse bomaanslagen in Dagestan in 2012.

[2] Moskou telt ongeveer 3 miljoen moslims. Het Kremlin houdt het op 300.000 en het schijnt dat etnische Russen een etnische minderheid geworden zijn.

[3] Turkmenistan, Oezbekistan, Tadzjikistan en Kirgizië.

[4] Zeven niet-Russische republieken in de RF hebben een overwegende moslimbevolking. Naast Dagestan en Tsjetsjenië zijn dat Ingoestie, Kabardino-Balkaria, Karachayevo-Cherkessia. Twee andere staan op het punt om een moslim meerderheid te krijgen, nl. Tatarstan en Bashkortostan.

[5] Khorosan betekent in het Perzisch land waar de zon opkomst; de gebruikelijke benaming voor regio´s in het oosten en in dit geval de gebieden oost en noordoost van Dasht-e-Kavir, de grote zoutwoestijn centraal in het hoogland van Iran. Het emiraat bestrijkt de helft van het territoir van Turkmenistan, Oezbekistan, geheel Tadzjikistan en Kyrgyzstan, grootste deel van Afghanistan en het noordoostelijke deel van Iran.

[6] Inbegrepen vervoer en een tolk.