Het verval van de Parlementaire democratie

Het is voor de doorsnee burger allang duidelijk dat in Nederland geen sprake is van een democratie laat staan van een Parlementaire democratie. De vraag hoe het zo ver gekomen is, laat zich snel beantwoorden.

Het Nederland van Rutte

Tijdens het decennium Rutte werd en wordt Nederland bestuurd door hoofdzakelijk alfa – en gamma opgeleide personen die wetenschappelijke feiten en data buiten de deur houden. Bewindslieden en partijleiders worden niet geselecteerd op basis van kennis en ervaring, maar op het willen en kunnen ondersteunen van een overheidsnarratief. Gedreven door onkunde delegeren bewindslieden een groot deel van hun verantwoordelijkheden aan gepolitiseerde ambtenaren en worden besluiten gevoed door anekdotische informatie die door activisten en lobbyisten aangedragen worden. Wanneer het fout dreigt te gaan of zelfs fout gaat en het overheidsnarratief schipbreuk dreigt te leiden, hebben verantwoordelijke bewindslieden plotseling er geen herinnering aan, maken gebruik van leugens, bedreigingen en dwang maatregelen om dat overheidsnarratief staande te kunnen houden. Verantwoordelijke bestuurders deinzen er niet voor terug om zich te bedienen van maffiose, snode en zelfs strafbare activiteiten om hun plannen door te kunnen drukken en herkenbare risico’s voor de doorsnee burger te marginaliseren resp. belachelijk te maken.  

De bovenbeschreven karakteristieken worden herkenbaar in het streven van de kabinetten Rutte om macht en invloed van de Europese Unie op Nederlands territoir en in Nederlandse instituten stevig te verankeren. In de manier waarop Brussel omgaat met de ongebreidelde en niet te controleren immigratie die tot een door de doorsnee burger ongewenste omvolking zal leiden. In het opleggen van dure ineffectieve  tot verarming leidende klimaat maatregelen. In het tegen beter weten in doorvoeren van steeds scherpere sanctiemaatregelen tegen Rusland die als een boemerang naar nationale Europese samenlevingen terugslaan. In het blinde streven naar inclusiviteit en diversiteit dat door het uitsluiten van personen en groeperingen die door hun kritische strekking de tegenstem vertegenwoordigen, een groeiend discriminatoir karakter heeft gekregen.

Het gevolg is dat het autochtone deel van de Nederlandse samenleving op diverse gebieden ten achter gesteld wordt, geprobeerd wordt de tegenstem door censuur en cordon sanitaire tot zwijgen te brengen en door de combinatie onbegrensde immigratie-klimaatmaatregelen-antiMoskou sancties het overgrote deel van de Nederlandse samenleving getrakteerd wordt op  een stijgende verarming en een uitgehold veiligheidsgevoel.

Een keten van onkunde

Paul Verburgt schetste in zijn column een keten van onkunde die zich in een week kenmerkte door onbegrijpelijke tegenstellingen. Die kan de geïnteresseerde lezer niet onthouden worden.

In de week dat werd onthuld dat de fiscus (BD) stiekem lijsten bijhield om burgers met een migratieachtergrond in de gaten te houden, werd ook bekend dat deze dienst de gegevens van Russische oligarchen niet wil vrijgeven. Omdat de privacywetgeving dat zou verbieden. In die week deelde de bewindsman voor Asiel mee dat hij particulieren wil dwingen hun onroerend goed beschikbaar te stellen om Oekraïense vluchtelingen te huisvesten om AZC’s te ontlasten. Normale ingezetenen hebben het nakijken en zullen nog jaren op de wachtlijst voor een huis moeten staan. Ook werd bekend dat de inflatie tot 12% was gestegen, maar van de minister van Financiën hoorden we niets. Behalve dat ze onze islamitische landgenoten een inspirerende vastenmaand toewenste. De minister van Volkshuisvesting dreigde huizen onder staatsdwang van het gasnet los te koppelen, terwijl hij van vastgelopen experimenten weet dat dit voor burgers onbetaalbaar is. Die minister wil dwang gebruiken om bouwlocaties aan te wijzen, wetend dat het vooral zijn eigen collega is die met stikstofregels woningbouw tegenhoudt.

De minister voor Stikstof kondigt aan de regels te gaan ‘verscherpen’ wat één op één de boeren raakt, uitgerekend op het moment dat de voedselvoorziening door de Oekraïne crisis en antiMoskou sancties wordt bedreigd.  De minister van Landbouw die een vlees- en suikerbelasting wil invoeren, terwijl de BD niet in staat is de BTW op fruit en groente te verlagen. Verhoging van de voedselprijzen dus, terwijl vele gezinnen nu al niet meer rond kunnen komen. De minister voor Rechtsbescherming die gedupeerden van de kinderopvangaffaire niet kan of wil informeren over hun uit huis geplaatste kinderen, maar ze wel gratis bijstand van sociale advocaten belooft om op te treden tegen diezelfde overheid. De minister van Energie en Klimaat die in navolging van EU-commissaris Timmermans de oorlog in Oekraïne een kans noemt om de energietransitie te versnellen en daarbij zwijgt over de energiearmoede onder burgers (en over kernenergie).

Uit die beschrijving wordt helder dat bij het beleid van de Rutte-adepten de termen dwingen, dwang, verscherpen, belasting opleggen hoofdrollen spelen en de Nederlandse samenleving gedwongen moet worden om het overheidsnarratief dat draait om de combinatie klimaat, energietransitie, Europa, migratie en diversiteit slaafs moet volgen.  Blijft er weerstand, ja jammer, dan zijn maatregelen onvermijdelijk.

De “moderne” bestuurder[1]

De moderne bestuurder is overwegend links-liberaal; een manier van leven en bewegen, van denken en doen. Dat leven is stevig verankerd in een goede baan en een vast pensioen, armoe kennen ze van horen zeggen en vervelende migranten, asielzoekers en landschap vervuilende windturbine parken en zonneweiden leven resp. zijn ver buiten hun veilige stabiele bubbel. Hun huizen kunnen makkelijk van het gas af, want ze hebben een mooie open haard en geld genoeg voor zonnepanelen en een warmtepomp. Maar als hun veilige levensbubbel wordt bedreigd door eigen besluiten zoals het plaatsen van een ongewenste windturbine, gaan ze net zo hard in verzet als de getroffen doorsnee burger.

Die burger speelt in zijn/haar leven een curieuze rol. In abstractie vertegenwoordigt die de ideële basis voor hun progressieve aspiraties. De planeet redden doen we voor jullie! Met Europa hebben jullie een beter leven! Het kan ook jou overkomen dat je moet vluchten, dus wees aardig voor migranten. Et cetera. Zodra het concreet wordt, blijken er wel twee soorten  doorsnee burger te zijn. Enerzijds de calculerende, ontevreden en ongemanierde, meestal wit, rechts en racistisch, die bestreden moet worden. Anderzijds de miskende, gediscrimineerde en zielige gewone meestal gekleurde, die goedwillend is en zich hulpeloos beweegt in een zee van uitsluiting. Die moet blindelings geholpen worden, tenzij die zich manifesteert als rot fruit, omdat hij een fout maakt bij de aanvraag voor een kinderopvangtoeslag. Dan zijn beiden gelijk.

De moderne bestuurder vindt zichzelf bestuurlijk uitermate vaardig, in staat om veranderingen te realiseren, een verantwoordelijke rol in de samenleving te vervullen en (gelijkdenkende) mensen te inspireren nieuwe wegen in te slaan (die vaak eindigen bij een diep ravijn of een hoge berg) om diversiteit te versterken, een inclusief klimaat en duurzaamheid te bevorderen. De noden van de doorsnee burger worden niet ontkend, maar evenmin doorleefd. ‘We worden allemaal een beetje armer’, aldus de premier, doelend op de inflatie en mogelijke effecten van de sancties tegen Rusland. Ja, anderen worden een beetje armer …

De politieke partijen die dit bestel dragen, de zogeheten gevestigde partijen, zijn verkiezingsvehikels voor hun leiders geworden. Ze zeggen te staan voor een eigen visie, maar ze zijn in feite niet veel anders dan de echo van de specifieke klasse die ze representeren. Groen, vrijheid, solidariteit zijn geursporen die deze klassen van elkaar scheiden, maar ze leven in hetzelfde reservaat: het patriciaat. Zolang dat patriciaat de touwtjes in handen heeft, verandert er niets. Daar kunnen verstandige oud-topambtenaren ook niets aan doen.

Het is een kwaal die niet alleen in Haagse kringen voorkomt. Bestuurders van universiteiten, grote bedrijven, ziekenhuizen, banken en verzekeraars, hoofdredacties van kranten, uitgevers, bobo’s in de kunst- en cultuursector, de leiding van de politie en krijgsmacht, professoren, journalisten, adviseurs en burgemeesters lijden er ook aan. En met hen hun entourage van stafmensen, woordvoerders en diversiteit  functionarissen. Ze blijken overigens vaak inwisselbaar. Wie hun carrièrepaden volgt, ziet een soort recycleproces. Een nieuwe positie mag in een andere instelling of omgeving zijn, de rol is dezelfde.

Wat te doen?[2]

Het zijn geen incidenten meer; het manifesteert zich als betonrot dat na jaren wegkijken en ontkennen, doordrammen en draaien, bevoordelen en veroordelen ons politieke en ook maatschappelijke bestel heeft aangetast. We worden bestuurd en beheerst door een minderheid die een uniforme, monolithische kijk op de wereld en onze samenleving heeft. Tegenspraak wordt afgedaan als populisme, tegenstanders worden getroffen door uitsluiting. Ze herhalen te pas en te onpas dat Nederland een gaaf land is, maar onvrede en vervreemding die tot de opkomst van Fortuyn leidden, zijn niet weg, ze zijn verveelvoudigd. Het heeft bij gebrek aan type Fortuyn nog geen uitweg gevonden naar de macht of de straat, maar wie zijn oor op de rails legt, hoort de trein naderen.

Wat te doen? Die vraag stelden voormalige topambtenaren zich ook en verwerkten hun gedachten bij de start van Rutte IV in een lang artikel dat in De Groene met de titel “Hoe kan de Haagse Bestuurscultuur daadwerkelijk veranderen?” werd gepubliceerd Ze legden niet minder dan veertien suggesties op tafel en die voorstellen zijn niet dom of verkeerd, maar ontbeerden een analyse van de status quo en de lange voorgeschiedenis ervan. Bij nadere beschouwing bleken ze nogal technisch of abstract en pas te realiseren na heel veel gepraat en gepolder, met onzekere uitkomsten voor die nieuwe bestuurscultuur (die ze overigens nauwelijks definiëren).. Daarmee misten ze urgentie en trefzekerheid en zouden, als ze al ooit in uitvoering zouden komen, niets veranderen.

Het is en blijft voorshands nog steeds betonrot

[1] Aangepaste tekst van de visie van Paul Verburgt.

[2] Aangepaste tekst van de visie van Paul Verburgt.