Op de eerste zaterdag van september vindt de jaarlijkse nationale herdenking plaats van de Nederlandse militairen die tussen 1945 en 1962 in de toenmalige overzeese rijksdelen Nederlands Oost-Indië en Nieuw-Guinea hun leven hebben gegeven. De herdenking vindt op 5 september 2020 plaats in Roermond bij het ‘Nationaal Indië-monument 1945-1962’ in wandelpark Hattem.
In 2013 bezocht ik die herdenking met Prosper Ego en in 2014 sloegen we over in verband met het feit dat Prosper op cruiseboot zat, in de buurt van Zuid-Afrika en later Indonesië. Tijdens die cruise werd hij ziek en in januari 2015 overleed hij alsnog aan de gevolgen. Maar in 2020 is het OSL toch weer een beetje aanwezig in de persoon van Martin Bosma (PVV) die als vicevoorzitter van de Tweede Kamer de honneurs waarneemt. Hij weet zich te kleden, zoals uit bijgaande foto blijkt. Het strijkwerk moeten we het nog eens over hebben…
Ruim 6000 Nederlandse militairen zijn in het voormalige Nederlands-Indië of in Nieuw-Guinea gesneuveld. Ze worden jaarlijks op de eerste zaterdag van september herdacht bij het ‘Nationale Indië Monument 1945-1962’ in Roermond (Maastrichterweg 19).
De Nederlandse regering stuurde kort na de oorlog 100.000 militairen naar Nederlands-Indië (enige duizenden soldaten weigerden uitgezonden te worden) om de vooroorlogse verhoudingen te herstellen. Maar tijdens de Japanse bezetting was het Indonesische nationalisme erg sterk geworden. De Indonesiërs wilden een eigen Republiek.
Nederland weigerde in 1945 de Indonesische onafhankelijk te accepteren. Na ruim vier jaar strijd erkende de regering eind 1949 de nieuwe staat Indonesië. Die periode werd gekenmerkt door militaire schermutselingen tussen het Nederlandse leger, waarvan de twee politionele acties het bekendste zijn geworden.
Nederland wist alleen Nieuw-Guinea te behouden. In eerste instantie om als vestigingsgebied te dienen voor de Indische Nederlanders die niet in het nieuwe, onafhankelijke Indonesië wilden blijven en die eigenlijk ook niet zo welkom waren in Nederland.
Begin jaren zestig werd door de Amerikaanse regering onder leiding van president John F. Kennedy de diplomatieke druk op Nederland vergroot om Nieuw-Guinea te verlaten. Ook prins Bernhard speelde hier een rol in. Ongeveer tegelijkertijd begon Indonesië met een ‘confrontatiepolitie’ om het gebied in handen te krijgen.
In januari 1962 voerden drie Indonesische motortorpedoboten (mbt’s) vol met infiltranten bijvoorbeeld een aanval uit op Nieuw-Guinea. In de Slag bij Vlakke Hoek werden ze verjaagd door een Nederlands oorlogsschip, het fregat HMS Evertsen. Eén mbt werd tot zinken gebracht. Maar binnen een jaar zag Nederland zich genoodzaakt Nieuw-Guinea over te dragen aan een ’tussenbewind’ van de VN. De koloniale rol van Nederland in het Verre Oosten was daarmee uitgespeeld.
Meer informatie over de herdenking:
Stichting Nationaal Indië-monument 1945-1962
Postbus 1302
6040 KH Roermond
www.nim-roermond.nl
De Nationale Indië Herdenking op 15 augustus herdenkt en viert het einde van de Tweede Wereldoorlog (de capitulatie van Japan).