Op deze pagina is in de loop der jaren meerdere malen aandacht besteed aan de situatie in het voormalige Nederlands-Nieuw-Guinea, het hedendaagse West-Papoea. De ‘Stille Genocide’ die daar plaatsvindt, krijgt naar mijn mening veel te weinig aandacht en wordt ten onzent bovendien ondergesneeuwd door de belangstelling voor het in februari voltooide en veelbesproken meerjarige onderzoek naar de periode 1945-1950 in Nederlands-Indië, en zeer zeker ook door het gekibbel daarover door historici, veteranen en activisten.
In weerwil van wat soms beweerd wordt, was het niet Nederland dat destijds de soevereiniteit over het laatst bewaard gebleven stukje Nederlands-Indië overdroeg aan Indonesië.[i] Nederland had in 1962, na een strijd van twee jaar tegen Indonesische infiltranten, onder zware Amerikaanse druk de soevereiniteit over Nieuw-Guinea overgedragen aan de Verenigde Naties, die deze het jaar daarop tot afgrijzen van Nederland aan Indonesië overdroeg.[ii] Dat was nu net precies níet de bedoeling. De Indonesiërs hebben in de afgelopen zes decennia wel bewezen het een en ander te hebben geleerd van de Nederlanders, of liever: waar de Nederlanders van worden beticht gedurende het tijdperk van het gekoloniseerde Nederlands-Indië: West-Papoea wordt door Indonesië gekoloniseerd en de kolonisator is bepaald geen lieverdje. Integendeel.[iii] Indonesië beschouwt West-Papoea weliswaar als Indonesisch grondgebied en de jure is dat ook zo, maar dat is maar een dode letter op papier; de facto wijkt West-Papoea zowel etnisch als cultureel vlak mijlenver af van het gejavaniseerde en geïslamiseerde Indonesië. Dat was met de Molukken overigens ook al het geval.
Het is opvallend dat in tegenstelling tot vele Indonesiërs de Papoea’s juist wèl heel erg te spreken zijn over de Nederlanders en dat dat ook nog eens wederzijds is. Dat blijkt uit de gesprekken die ik zelf onder meer heb gehad met verschillende Nieuw-Guineaveteranen en Papoea’s. De samenwerking tussen die twee totaal verschillende groepen (in die tijd nog jonge) kerels leidde tot vriendschappen die tot op de dag van vandaag voortduren, wederzijdse familiebezoeken en georganiseerde veteranenreizen. Waarbij het de veteranen opvalt dat het land qua bevolkingssamenstelling aan het veranderen is. En dat ze nauwlettend in de gaten worden gehouden.
“Andere landen bemoeien zich nauwelijks met het conflict, zegt Webb, om niet het verwijt te krijgen dat ze zich bemoeien met de soevereiniteit van Indonesië”, schreef de NOS afgelopen januari.[iv] Na zes decennia ‘Stille Genocide’ wordt het dan ook de hoogste tijd dat de internationale gemeenschap en Nederland eens ophouden met zich iets aan te trekken van allerhande mogelijke verwijten uit zowel verleden als heden, en eens over te gaan tot een wat meer confronterende houding ten opzichte van Jakarta. Afgelopen met die kruiperigheid. Want wat er op West-Papoea gebeurt, is werkelijk tenhemelschreiend en de Papoea’s verdienen het niet dat de internationale gemeenschap en Nederland met samengeknepen billetjes domweg op hun handen blijven zitten. Waar zijn we toch zo bang voor?
[i] https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/gas-halen-uit-west-papua-is-kolonisatie-2-0
[ii] In 2000 werd bekendgemaakt, onder meer in het Algemeen Dagblad, dat er in 1962 Sovjet-onderzeeërs bij Nederlands-Nieuw-Guinea posities hadden ingenomen en wachtten op nadere orders. De Amerikanen hebben dit waarschijnlijk geweten, gezien de druk die ze op Nederland uitoefenden om Nieuw-Guinea prijs te geven, en prins Bernhard vermoedelijk ook.
[iii] https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/lees/artikelen/2022/deze-vier-activisten-voeren-hun-strijd-op-afstand.html
[iv] https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2414153-als-wij-de-genocide-nu-niet-stoppen-hebben-papoea-s-geen-toekomst-meer.