Het ongemak

Het ongemak van deze tijd wordt nog het meest belichaamd door een partij als D66. Pas achteraf stelt partijleider Kaag zich de vraag of zij méér had kunnen doen voor het gestalkte slachtoffer van D66-spindokter Van Drimmelen. Dat bleek uit de ‘persconferentie’ waarin ze opvallend veel last had van een elitaire aanval van ‘jet lag’. Als je daar al last van hebt (natuurlijk niet); doe die persconferentie dan niet.

Het eerste wat in een mens opkomt die geraadpleegd wordt door iemand die zich slachtoffer voelt van een ongewenste situatie, is proberen te begrijpen wat er is gebeurd. Dat deed Sigrid Kaag niet; zij liet dat achterwege en wilde de persoon in kwestie amper te woord staan, liet haar aan haar lot over. Ik heb in mijn tijd als leidinggevende in verschillende bedrijven daar ook mee te maken gehad. Veelal was het loos alarm. Het ging meer over het gevoel wat de mensen hadden wat er met hen gebeurde in de groep, alsof ze daar zelf geen invloed op hadden en speelbal waren van de omringende elementen. Meestal is dat helemaal niet zo, maar machtsstructuren en vooral vermeende machtsstructuren vertroebelen dan het beeld van degenen die zich ‘slachtoffer’ voelen en zij hebben de indruk dat de situatie waarin zij zitten voor henzelf verder niet meer beïnvloedbaar is. Dat zij beroep moeten doen op anderen. Dat er moed nodig is voor zo’n stap realiseren veel mensen zich niet en Sigrid Kaag vormt daarop kennelijk geen uitzondering. Zij had zelf ´de keuze tussen Exeter en Oxford´ en kan zich niet voorstellen dat andere mensen heel andere keuzes voor de kiezen krijgen. Zij vraagt zich slechts af “wie zijn die mensen”.

Natuurlijk is een dergelijke situatie door het slachtoffer wel te beïnvloeden, maar de persoon in kwestie realiseert zich dat niet. Dat is precies het punt waar je als leidinggevende een rol van betekenis kunt spelen, nog los van de vraag of de persoon zelf niet assertiever had moeten zijn. Niet om jezelf als aanvoerder van een club beter te maken, maar om de mens in de werknemer of ondergeschikte beter te maken. En dat is waarom het moet gaan: de mens beter maken die de werknemer of ondergeschikte in de pikorde is. Zie hen niet als werknemers, maar heel gewoon als echte mensen die leningen af kunnen sluiten, als mensen die relaties kunnen aangaan, die kinderen op de wereld kunnen zetten. Wat je in die mensen stopt komt altijd ten goede aan het leven zelf, hun kinderen en erfgenamen van de wereld niet in de laatste plaats. Als je dat niet doet, als je dat als mens nalaat, dan faal je zelf als mens: je maakt deze wereld niet beter, maar dan jaag je een ander belang na en meestal is dat eigenbelang.

Dat is hier ook gebeurd en dat is bij veel partijen gebeurd. In de politiek gaat het om macht en macht wordt gevoed door geld en seks. Zo zou het niet moeten zijn en in een fatsoenlijke omgeving gebeurt dat ook niet. In de politiek wel. Nu is politiek bepaald niet zachtzinnig, maar we verwachten wel (en mogen dat ook verwachten) dat men zich in de politiek vooral bezig houdt met het op ethische wijze vervullen van het ambt en niet met geld, seks of macht.

De partijleidster van D66 heeft in de persconferentie over deze ‘MeToo’ kwestie laten zien dat zij alle kwaliteiten mist om leiderschap vorm te geven, laat staan te vernieuwen. Zij is een dunne laag chroom over een roestig stuk staal. “Van boven bont en van onderen stront” zeggen we hier in het oosten.