Diep gewortelde corruptie

Voor het grote publiek en het merendeel van de westerse politici blijkt het onbekend te zijn dat binnen het Oekraïense spanningsveld vijf panelen in en uit elkaar schuiven:

• Het verschil tussen het oosten en het westen van Oekraïne, een ontwikkeling van eeuwen, met verschillende oriëntaties. Door Maidan-opstanden  en verkiezingsrondes zijn die verschillen intern op scherp gesteld;
• Afspraken dat de Westerse (NAVO en EU) invloedsfeer niet verder naar het oosten, dichter naar Moskou zou verschuiven. Er zou een bufferzone zijn tussen Rusland en de NAVO. Het Westen heeft zich daar niet aan gehouden, mede onder invloed van de geheime maar gelekte Wolfowitz Doctrine[1]. In die context breidde de NAVO zich tegen de afspraken in toch verder uit en maakte de Oekraïne tot geopolitiek strijdtoneel;
• Corruptie in alle kampen en op alle niveaus;
• Olie- en gaswinning, die ondanks de oorlog in het oosten gewoon doorging, al dan niet beveiligd door knokploegen. Grote grondstoffenbelangen, waarbij de inkomsten uit de winning ervan wegvloeiden naar met name Amerika, maakten Oekraïne een begeerlijk object voor westerse bedrijven. Het IMF en de Wereldbank werkten daar volop aan mee;
• Ambities van de EU om zo groot mogelijk te worden, overigens mede ingegeven door wat de Verenigde Staten willen.

Over de twee eerste panelen is in de achterliggende maanden genoeg geschreven; dat geldt in meerdere mate voor corruptie en in mindere mate voor olie- en gaswinning. In dit artikel zal dieper ingegaan worden op corruptie en zal het vierde paneel in een apart artikel beschreven worden.  Het vijfde paneel wordt buiten beschouwing gelaten.

Corruptie is het systeem?

In 2017 is min of meer uitgebreid uit de doeken gedaan dat de Oekraïense burger nog steeds geteisterd wordt door een vrijwel onuitroeibare corruptiecultuur die vooral in de hoogste geledingen van de Oekraïense samenleving geïnstitutionaliseerd lijkt te zijn[2]. Smeergeld, vriendjespolitiek en belastingontduiking zijn sterk geworteld in Politieke, Justitiële, Politie en Militaire structuren. Politici die geprobeerd hebben om daarin verandering te brengen, werden geconfronteerd met vrijwel onpasseerbare hindernissen en moesten hun veiligheidspasjes bij de portier van het betreffende Ministerie inleveren.

Er zijn verschillende verklaringen voor die diepgewortelde institutionele corruptie  in de Oekraïne. Die strekken zich uit van te lage lonen, ineffectieve bestrijding van criminele activiteiten en corruptie omdat politie en justitie deel van het probleem zijn, wantrouwen in instituties en tussen bevolkingsgroepen binnen  de samenleving. Corruptie heeft diverse gedaantes: witwassen, omkoperij, steekpenningen, chantage, afpersing, nepotisme, oligarchie, populisme.

Ook in de huidige Zelensky periode

Bij diverse van Zelensky’s voorgangers bleef corruptiebestrijding altijd steken in window dressing, vanwege de complexiteit van het probleem én het populistische voordeel. Hoewel Zelensky bij zijn aantreden als President had beloofd corruptie bij overheidsinstituten en instellingen aan te pakken en met wortel en al uit te roeien, is daar ondanks de groei in onderzoeken volgens de Europese Rekenkamer (ER) weinig van terecht gekomen. De ER constateerde medio 2021 dat de financiële steun van de Europese Unie aan Oekraïne om corruptie te bestrijden, tot weinig positieve resultaten heeft geleid.

In september 2020 heeft de procureur van Oekraïne een persconferentie gegeven en daarin de voor hem bewezen en vaststaande feiten rond de verregaande corruptie in Oekraïne (zijn land) openbaar gemaakt. Het onderzoek was voor het grootste deel gericht op wat er misging tussen 2016 en 2019, maar grijpt ook terug op eerdere gebeurtenissen. Corruptie niet alleen van de voormalige pro-Russische regering, maar vooral ook van de nieuwe, prowesterse regering. Corruptie waar Westerse bedrijven en hooggeplaatste politici gretig aan mee blijken te doen. Werkwijze en tactieken komen feitelijk neer op het vullen van de zakken van de rijken, ten koste van de bevolking van Oekraïne.

De procureur ziet het externe bestuur (waarmee hij buitenlandse inmenging aanduidt) en de internationale corruptie als een Siamese tweeling met veel gezichten: die van hoge overheidsfunctionarissen, oligarchen, intriganten, lobbyisten en talrijke andere actoren die stelen van het Oekraïense volk. Miljoenen dollars zijn gestolen via financiële mazen en witwassen, o.a. met behulp van banken.  

Hij liet nieuwe opnamen horen van conversaties tussen president Porosjenko en voormalig vicepresident Joe Biden die bevestigen dat de VS sturend werken op de Oekraïne. Hij stelde dat het aanstellen van Hunter Biden (HB) een politieke dekmantel was om Zlochevsky (eigenaar van Burisma[3] en voormalige Minister van Milieu) te beschermen tegen de Oekraïense wet. Als lid van de Raad van Bestuur van Burisma krijgt HB de lieve som van $ 50.000 per maand. In de persconferentie kwamen buitenlandse klokkenluiders aan het woord die betrokken waren bij witwaspraktijken. Zij toonden bankoverschrijvingen die bevestigden dat via Burisma veel geld naar het bedrijf van de familie Biden is gegaan. De procureur heeft zich een belangrijk doel gesteld: miljarden dollars terugvorderen en teruggeven aan het Oekraïense volk.

Burisma spil in het corruptie wezen[4]

Bij witwassen en wegsluizen van geld uit de Oekraïne wordt Burisma regelmatig genoemd. Burisma Holdings heeft ook in Litouwen bij de PrivatBank AS een rekening. Die bank is eigendom van Kolomojsky[5], wiens bank delen van de staal-, olie-, energie- en voedingsmiddelindustrie in de Oekraïne controleert. Via zijn bankfiliaal in Litouwen, werden grote sommen geld overgemaakt naar het bedrijf van de Bidens, en naar Rosemont Seneca Bohai LLC (RSB)[6] in Florida. Een van de klokkenluiders ontdekte dat RSB tussen november 2014 en oktober 2015 zo’n twintig keer ‘consulting fees ad 83.333,33 US dollars op de rekening geschreven kreeg. Een merkwaardig bedrag. Het leek erop dat een enorm bedrag in kleinere bedragen opgesplitst werd om geen aandacht te trekken. De klokkenluider bevestigde dat Zlochevsky’s kas met zwart geld voor deze overschrijvingen werd gebruikt. Zwart geld, verdiend ten koste van de Oekraïense bevolking, ging van Zlochevsky naar Burisma Holdings in Litouwen en van daaruit rechtstreeks naar de Bidens en naar Rosemont Seneca[7]. Vanuit Rosemont Seneca ging een deel naar de Bidens. Allemaal aantoonbaar met bankoverschrijvingen, getuigenverklaringen en meer.

De Amerikaanse Senaat begon lont te ruiken en startte een onderzoek. De resultaten waren niet mals, maar er vloeide geen bloed uit. De inhoud bestuderend is het onvoorstelbaar dat Biden president is geworden. Het rapport, genaamd ‘Hunter Biden, Burisma, and Corruption: The Impact on U.S. Government Policy and Related Concerns’ van de US Senate Committee on Homeland Security and Governmental Affairs en US Senate Committee on Finance Majority Staff Report is op internet te vinden. Naast de inmiddels veelvuldig door rechtbanken bevestigde verkiezingsmalversaties een voorbeeld van de Amerikaanse versie van corruptie.  

Ook de EU

De EU heeft de Oekraïne sinds 2014 met bijna € 8 miljard euro gesponsord: €66 miljoen was bestemd om de corruptie in het land aan te pakken door o.m. projecten op te zetten om het concurrentie beginsel te stimuleren, te investeren in onafhankelijke media en door integriteit onderzoeken corruptie binnen rechtspraak en politie te dempen. Vooral projecten om het concurrentie beginsel een lift te geven hebben gefaald, omdat ondernemingen in de Oekraïne corrupte monopolies of oligopolies zijn. Het grootschalige corruptieprobleem in Oekraïne is niet verminderd. Volgens de ER komt dat grotendeels doordat sponsoren als de Europese Commissie te weinig de vinger op de pols houden of financiële hulp genoeg effect heeft had. Van Zelensky’s verkiezingsbelofte is weinig terecht gekomen.

Zelensky

In het Westen wordt de man bewierookt om de toestand waarin hij gedwongen wordt zich staande te houden. Wat weten die politieke wijsneuzen van zijn activiteiten om welzijn en welvaart voor de doorsnee Oekraïense burger te verbeteren? Van zijn halfzachte pogingen om corruptie te bestrijden? Van de elf oppositiepartijen die hij verboden heeft? Van het sluiten van kritische media? Van zijn banden met Soros en de intens corrupte en de rechts-extremistische AZOV bataljon steunende Kolomoisky die zijn verkiezingscampagne hebben gesponsord? Van extreemrechtse sentimenten die binnen de Oekraïense politieke en krijgsmacht post hebben gevat? Van de door de USA gesponsorde en gestuurde biolaboratoria? Van Amerikaanse belangen in de fracking van olie en gasvelden in het oosten van de Oekraïne? Weten ze dat hij genoemd wordt in de Pandora Papers waaruit blijkt dat hij heel wat off-shore bedrijven bezit en steekpenningen van Oekraïense oligarchen ter waarde van $1,2 miljard kreeg toegeschoven? Gelet op de enthousiaste verhalen en het luide applaus voor een tekst die op maat gesneden was voor de Nederlandse politieke samenleving, weten ze het niet of negeren ze dat. Uit praktische overwegingen? Hij is zielig dus verdient hij onze steun. Het is typisch Nederlands.

Journalisten die door Oekraïne reizen, en gevluchte bewoners van Marioepol schetsen daarentegen een grimmig beeld van Oekraïense militairen en militanten die in het oosten van de Oekraïne hun “goede diensten” voor de bevolking verrichten. Sonja van den Ende is net als Patrick Lancaster en Anja Lipp een van die journalisten die nu door het oosten van de Oekraïne reist en in tegenstelling tot deugpolitici als Rutte, Hoekstra en Kaag de ellende van dichtbij kunnen ervaren. Haar boodschap:

“Trap niet in de propaganda van de Westerse regeringen…ik zie nu met eigen ogen dat het Westen dagelijks propaganda verspreidt en zo weer miljoenen vluchtelingen binnenkrijgt…Zelenski moet zich schamen vertelden veel noodlijdende burgers mij.”

In Den Haag en Brussel zullen haar woorden als desinformatie geëtiketteerd worden, want Zelensky is zielig en verdient applaus en gejuich. Het zal wel.

[1] Die kwam erop neer dat alleen de VS een wereldmacht mocht zijn en de opkomst van welke andere wereldmacht ook voorkomen moest worden. Deze werd later omgewerkt tot de Bush Doctrine, door senator Edward Kennedy omschreven als een 21^ste -eeuws Amerikaans imperialisme dat geen enkel land zou moeten pikken

[2] Op de Corruption Perception Index 2015 staat de Oekraïne op plaats 130 van de 168 Naties; Rusland op 119 en onder de huidige omstandigheden is de weg naar boven absoluut nog niet ingezet. De gemiddelde Oekraïense burger betaalt 10 tot20% van zijn inkomen aan smeergelden en 80% van de burgers betalen voor diensten die ze gratis zouden moeten krijgen.

[3] Burisma is in 2002 mede opgericht door Mykola Zlochevsky, een parlementslid van de Oekraïense Partij van de Regio’s, samen met een ander parlementslid. Het bedrijf is op Cyprus gevestigd. Voorzitter is Alan Apter, die de nodige CIA-connecties heeft. Apter heeft hoge posities bekleed bij Merrill Lynch, Renaissance Capital, Troika Dialog en Morgan Stanley. In de directie zitten de al genoemde Devon Archer en Hunter Biden, die beiden lid zijn van de Council on Foreign Relations, en Joseph Cofer Black, die verbonden is aan de CIA en aan Blackwater. De Poolse oud-president Aleksander Kwaśniewski is ook directielid, en is daarnaast een Bilderberger en lid van de Atlantic Council van de V.S.

[4] Aangepaste tekst van column “Oekraiene: Burisma en Biden” van Drs Karen Hamag-Zondag  (22 maart 2022) op website https://indepen.nl

[5] Oekraïens–Israëlische–Cypriotische miljardair, zakenman, politicus en voormalige gouverneur van de Dnipropetrovsk Oblast, een van de belangrijkste industriegebieden van de Oekraïne. De derde rijkste man van de Oekraïne.

[6] RSB is een investeringsfirma die in 2014 is opgericht door o.m.  Devon Archer, de zakenpartner van Hunter Biden die samen met HB zittin g heeft in de Raad van Bestuur van Burisma.

[7] Rosemont Seneca Bohai wordt omschreven als een lege/postbus firma BV om geld door te sluizen.