De gewone man en vrouw zijn de dupe

Het Westen heeft jarenlang waarschuwingen dat in het hedendaagse Oekraïne het neonazisme en fascisme hoogtij vieren, met hoongelach begroet.

Dat een Westerse politicus niet weet waarover hij/zij spreekt als het over die twee ideologische uitwassen gaat en zelfs een niet-West-Europese neonazi of fascist niet eens herkent als die onder zijn/haar neus folders met wanstaltige in die richting georiënteerde teksten uitdeelt, werd onlangs bevestigd door de Nederlandse Minister-president. Die wilde op een populaire manier Oekraïners die moeten schuilen in de metro en kelder, een hart onder de riem steken door in een aan hen gerichte toespraak te roepen: “Slava Ukraini”. De domoor besefte niet dat hij een kreet gebruikte die Oekraïense nazi-collaborateurs tijdens de Tweede Wereldoorlog herhaaldelijk met de arm schuin omhoog riepen. Het was hun versie van Sieg Heil. Lekker, zo’n politicus.

Rapport van de EU Rekenkamer is helder

Onlangs kwalificeerde de Rekenkamer van de EU op basis van een rapport van Juhan Parts dat in september 2021 werd gepubliceerd, de Oekraïne als een corrupte bende.  Het blijkt dat het ANP dat rapport wel heeft gepubliceerd, maar geen Nederlandse politicus/politica daar enige aandacht aan heeft besteed. We hadden toch gewonnen? Oekraïne is toch een democratie naar Westers model? Enkele teksten uit dat rapport verschaffen meer duidelijkheid:

“…De financiële steun en energie die de Europese Unie in Oekraïne steekt voor de bestrijding van grootschalige corruptie zijn niet doeltreffend. Oligarchen en partijen met gevestigde belangen blijven de rechtsstaat in Oekraïne ondermijnen en vormen een bedreiging voor de ontwikkeling van het land….De EU is zich ook al geruime tijd bewust van de banden tussen een aantal rijke en invloedrijke mensen en bedrijven, hoge ambtenaren, politici en de rechterlijke macht die de staat gijzelen. Brussel heeft echter geen echte strategie ontwikkeld om de corruptie de kop in te drukken. Daardoor gaan jaarlijks miljarden euro’s verloren…Illegale geldstromen, waaronder het witwassen van geld, worden onvoldoende bestreden… De EU-steun voor justitiële hervormingen heeft evenmin voldoende resultaten opgeleverd. al heeft de hulp wel gezorgd voor het herformuleren van de Oekraïense grondwet, de oprichting van een nieuw hooggerechtshof en een groot aantal wetten. Door de belangenverstrengeling in de maatschappij blijven de hervormingen gevaar lopen door de talrijke pogingen om wetten te omzeilen en hervormingen af te zwakken”. 

Binnen die om zich heen grijpende corruptie kunnen de marges voor extreemrechtse bewegingen ongewenst verruimd worden. Door de Minsk 1 en 2 afspraken  herhaaldelijk te schenden (beschietingen van doelen in de Donbas regio met illegale munitie), heeft het extreemrechts georiënteerde  Azov bataljon dat in de achterliggende periode bevestigd. 

Vinden Neonazi’s en fascisten  hun weg in de Oekraïne?

Schuilt er enige waarheid in waarschuwingen dat (sporen van) neonazisme en fascisme de achterliggende jaren in Oekraïense overheidsinstituten hebben post gevat? Uit de berichtgeving in de traditionele media blijkt dat geenszins. Die vierden in 2014 de val van de door Moskou gesteunde Yanukovich als een overwinning van de democratie. Als een overwinning van het Westen. Maar was dat wel zo? Geprikkeld door de column “EU en USA even schuldig aan Krim crisis als Poetin” van Leon de Winter (8 maart 2014, Telegraaf) heb ik in 2014 in het Carré artikel “Oekraïne bevestigt de beperkte tunnelvisie van Westerse politici” daar een tekst aan gewijd.

Over de democratische zuiverheid van de toenmalige oppositie, de nieuwe beleidsbepalers,constateerde ik dat het Westen: “ geen zicht zou of wilde hebben op de samenstelling van de demonstranten die de macht in Kiev gegrepen hebben”. Terugkijkend blijken journalisten, politici en de zogenaamde kenners dezelfde inschattingsfouten gemaakt te hebben die ze de afgelopen jaren in de Arabische wereld hebben gemaakt. Alsof de beelden die van de Maidan opstand werden gemaakt, geen informatie genoeg gaven over de ideologische achtergrond van delen van de barricadebezetting. De realiteit dat een aantal zwarte vlaggen van neonazi’s zich had gevoegd bij de vele blauw-gele vlaggen van Oekraïne was een gegeven dat het gros van de Westerse journalisten en reporters bewust of onbewust onbesproken heeft gelaten. Die vlaggen waren een duidelijk signaal dat extreem rechts onderdeel was geworden van de Maidan beweging[1] en de ultranationalistische en antisemitische Svobodapartij een sleutelrol speelde in de interim regering van Oekraïne.

Newsnight bracht in 2014 een verontrustende reportage over Oekraïense neofascisten, die zitting hadden in de voorlopige regering en de Britse versie van de Huffington Post gaf in zijn artikel van 2 maart 2014, “Ukraine‘s New Leaders: From a Neo-Nazi Extreme Nationalist to A Muslim, A Jew And A Heavyweight Boxer” een inzicht in de samenstelling van de krachten die de zittende president tot vluchten had gedwongen. Hoofdrolspelers die vanaf 2014 in Kiev de lakens gingen uitdelen varieerden dus van kopstukken van de Svobodapartij (Oleh Tyahnybok en Andriy Parubiy ), neonazi en anti-Russische Right Sector partij (Dmytro Yarosh), een voormalige bokswereldkampioen (Vitali Klitschko), een journaliste en activiste (Tetyana Chernovil), Afghaanse vluchteling en journalist (Mustafa Nayem) tot een joodse oligarch (Ihor Kolomoisky). Een samenstelling die op zijn minst tot opgetrokken wenkbrauwen hadden moeten leiden, maar de Westerse media keken liever door de roze bril en negeerden de zwarte vlaggen en de fascistische teksten.  We hadden toch gewonnen? Informatie die de Nederlandse samenleving werd onthouden. De BBC bleef opmerkelijk nuchter en stelde vast dat we in het Westen geen idee hadden wat we aan het doen waren als we de oppositie in de Oekraïne gingen steunen.”[2].

Polderen vergroot de marges voor falen

Europese politici, allen lid van een oncontroleerbare Europese bureaucratische elite, die gezien haar ondemocratische karakter en censurering van ongewenste berichtgeving en uitspraken, niet onderdoet voor de autocratische elite van Rusland, hebben met vuur gespeeld. Op de barricaden van Kiev werd alle Oekraïners in 2014 een beter leven beloofd, maar die Westerse evangelisten vroegen zich niet af of bevolkingsgroepen buiten Kiev wel stonden te trappelen van ongeduld om hun woorden warm te onthalen. De bevolking van Donetsk en de Krim hebben op die vraag een duidelijk antwoord gegeven.

Oekraïne is opnieuw een voorbeeld dat de EU blind is voor de effecten van haar eigen machtswellust, die niet alleen tot uitdrukking komt in het binnenharken van nationale bevoegdheden, het uitbreiden van haar invloedsfeer in oostelijke richting, maar ook het negeren van een gegroeide invloed van extreemrechtse personen en bewegingen in de Oekraïense samenleving. In de achterliggende periode is herhaaldelijk gewezen op de onkunde van de hedendaagse – Westers georiënteerde – (inter-) nationale regentenklasse om de effecten van hun poldergedrag op het internationale politieke krachtenveld te kunnen inschatten.

Die door het Westen genegeerde extreemrechtse infiltratie was vanzelfsprekend koren op de molen van de Russische propagandamachine, die teksten als “fascistische hooligans die een coup hadden gepleegd om een democratisch gekozen president ten val te brengen” en “een combinatie van nationalisten, radicalen en fascisten zijn in de Oekraïne aan de macht” gebruikten om te onderstrepen dat de Russische greep op de Krim en de Donbas begrijpelijke reacties zijn geweest op ondemocratische ontwikkelingen in Kiev en een alibi waren voor een greep naar de macht in Kiev.

En kijk wat er acht jaar later is gebeurd. De gewone burger in Oekraïne en Rusland is de dupe van het visieloze bedrijven van politiek in de West-Europese hoofdsteden.

[1] Vernoemd naar Maidan Nezalezjnosti, het onafhankelijkheidsplein bij Khreshchatyk straat, de hoofdstraat van Kiev.

[2] Zie artikel van Helene Naoum Nehme van 20 mei 2014 op www.elsevier.nl  Daarin wordt aangegeven dat die visie wordt ondersteund door David Speedie van het Carnegie Insitituut die het verleden en heden van Svoboda neofascisten heeft aangekaart. Andrew Foxhall van de Britse denktank Henry Jackson Society somt in zijn artikel in het Amerikaanse blad Foreign Policy een feitenrelaas op, wat onderstreept dat Poetin vermoedelijk gelijk heeft met zijn vaststelling dat Kiev door fascisten geregeerd wordt.