Ik heb me de afgelopen twee weken afgevraagd over hoeveel Afghanen we spreken en wie die Afghanen dan wel waren. Sterker nog: bestaat die Afghaan eigenlijk wel en moeten we niet spreken over etnische entiteiten, die leven op een territoir die de ambivalente naam Afghanistan heeft gekregen. Dat terzijde.

Aanvankelijk sprak het Binnenhof alleen over tolken en hun gezinnen of bedoelde de politiek tolken en hun families, incl. grootouders, neven en nichten, ooms en tantes? Hoeveel personen zouden dat bij benadering zijn? Tientallen, een paar honderd, bijna duizend? Wie werden met Nederlandse vliegtuigen uit Afghanistan geëvacueerd? Alleen Nederlandse staatsburgers en Afghanen die in Afghanistan in Nederlandse dienst waren? Ook Afghanen die bij andere nationaliteiten hun diensten verleenden en andere nationaliteiten die het land wilden en moesten ontvluchten? Onduidelijkheid troef en in Den Haag wisten ze het ook niet.

Onder die Afghanen, zo luidt het sterke gerucht, zelfs Afghaanse statushouders die net als Eritreeërs, Syriërs, Ethiopiërs en Soedanezen met hun hele gezin op vakantie waren bij familie in het land van herkomst dat ze ontvlucht waren omdat het voor hen te gevaarlijk zou zijn om te blijven! Wellicht ook Taliban strijders die hun vakantie in  de Europese landen van melk en honing wat gaan opvrolijken met wat vuurwerk. Misschien ook andere islamitische extremisten die wat ervaring in het terroristische handwerk in Europa willen opdoen. In ieder geval niet die 200 personen die weliswaar op een evacuatielijst stonden maar 24 uur in een bus op weg naar het vliegveld op toestemming hebben moeten wachten. Ook niet Afghanen die volgens de media wel over bewijzen beschikken van hun recht op evacuatie, werden door Nederlandse militairen aan de vliegveldpoort weggestuurd.  Het was te onveilig? Voor wie? En zat het restant van de tolken – ongeveer 30 – en hun gezinnen daartussen? Vragen die de demissionaire  Minister van Buitenlands Zaken niet kon beantwoorden en dagenlang kwam het antwoord ook niet van de Nederlandse ambassade in Kaboel.

Geen namen en rugnummers

Het antwoord kon ik een paar dagen geleden uit mediabronnen lezen: de ambassade had ongeveer 8500 aanvragen ontvangen, maar een betrouwbare onderverdeling ontbrak. Geen namen en rugnummers. De media die wel berichten dat vandaag (maandag 30 augustus 2021) door particuliere initiatieven lijsten werden opgesteld, van mensen die geëvacueerd moesten worden. Een bont gezelschap van tolken, fixers, Nederlandse Afghanen(?), ambassademedewerkers en beveiligers. Die lijsten kwamen weliswaar moeizaam tot stand, maar toch was al snel een document in gebruik met daarop niet alleen namen, maar ook paspoortgegevens en telefoonnummers.

Enige probleem: de bondgenoten op Kabul Airport hadden die lijsten niet en het gevolg was dat mensen, die zich met gevaar voor eigen leven hadden gemeld bij een van de poorten van het vliegveld, werden teruggestuurd naar hun schuiladres. . Bronnen vreesden bovendien dat papieren lijsten waarmee door Nederlandse militairen werd gewerkt op de luchthaven in verkeerde handen kwamen. Dat is ook gebeurd, de Taliban heeft lijsten met namen in handen gekregen en is driftig op zoek gegaan naar die personen. Allicht niet om ze alsnog naar het vliegveld te brengen… Tegelijk circuleerden gegevens van ondergedoken evacués wel op sociale media als Facebook. Uiteindelijk stapte Nederland over op digitale lijsten, al bleek ook dat bewerkelijk: bij de poorten was geen internet.

Gisteren kwam in diezelfde mediabronnen het aantal van 2500 personen voor, die door Nederlandse militaire transportvliegtuigen naar Nederland o.i.d. gebracht zouden zijn. 2500 waarvan 1800 Nederland als eindbestemming zouden hebben: 800 Nederlanders, 300 tolken en hun gezinnen, 211 ambassadepersoneel, medewerkers van de EU, NAVO, VN, mensenrechtenverdedigers, lokale medewerkers van Nederlandse hulporganisaties en Afghanen die voor de media werkten. En de rest? Die 500 resp. 1200 personen? Wie zijn dat dan? Waar gaan die heen? Getallen die de media uit overheidsbronnen hebben gekregen. Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid zijn ver te zoeken en het onbehagen bekruipt je met ieder getal dat in de openbaarheid verschijnt.

“De IND gaan we
plotseling vertrouwen?”

Oh, de IND, die soepel werkende organisatie die bij alles wat ze ondernemen stevige steken laten vallen, die gaat stevig controleren. De IND gaan we plotseling vertrouwen? Die gaat controleren als die “Afghanen” ondergebracht zijn op diverse locaties in Nederland? Het gros zal wel geen identiteitspapieren hebben en vermoedelijk hebben velen dezelfde achternaam. Hoezo klungelwerk van de hoogste orde? Het komt er op neer dat wie voet op Nederlands grondgebied heeft gezet, terecht of onterecht, ook niet meer uitgezet wordt. Zie de tienduizenden waarmee we al opgescheept zitten. Gejoel en hoongelach steken de kop op buiten de gebouwen aan het Binnenhof.

De noodopvang stroomt over met ‘onbekenden’ uit Afghanistan, waarvan de IND blijkbaar niet weet wie het zijn en waarom ze naar Nederland zijn getransporteerd. Blijkbaar is de demissionaire Minister van BuZa ook ‘vergeten’ richtlijnen te geven wie, waar en hoe als evacué geselecteerd moet worden en vervolgens voor vertrek naar Nederland ook geregistreerd moet zijn? België en Frankrijk hebben al gewaarschuwd dat moslimmannen die gecategoriseerd moeten worden als Afghaanse gelukszoekers en potentiële terroristen in feite uitgezet moeten worden. Personen die helemaal niet willen integreren, maar ‘landgenoten’ proberen te rekruteren voor terroristische hobby’s. Dat verdienmodel gebruiken crimineel georiënteerde mannen uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika al jaren, dus dat wordt op de zwarte markt een uitputtende concurrentie strijd.

Verdwaalde bejaarde

Brussel heeft geen bevredigend en geloofwaardig antwoord op de bovengestelde vragen, Den Haag ook niet. Die hebben het druk met andere zaken zoals achterkamertjes geregel voor regeerakkoord en formatie, energietransformatie, klimaatmaatregelen, woningnood, inclusiviteit, diversiteit, positieve discriminatie etc. Waar was de man die het staatsroer in handen wil hebben, de nationale kompasrichting wil gaan bepalen. Ja waar? Die had zich net als Biden schaars gemaakt. De verwarde en verdwaalde bejaarde in zijn kelder in Delaware; de onbetrouwbare gids in de politieke jungle in zijn fietsenbox ergens in Den Haag. De schuld van de evacuatiechaos schuift hij moeiteloos op de smalle schoudertjes van die transparante zich graag als vertegenwoordiger van het nieuwe leiderschap profilerende politica, die alles wat ze aanraakt in lood doet veranderen. Chaos is haar voornaam, Kaag de achternaam. En die twee incompetente en incapabele personen heeft de Nederlandse samenleving zijn vertrouwen gegeven? Het bevestigt de naïviteit, de desinteresse van het doorsnee lid van het Nederlandse electoraat, dat ruimte biedt aan toekomstige klaagzangen over politiek en grondrechten van de mens schendende politieke maatregelen.

Optellen en aftrekken leerden we vroeger op de Lagere School, maar sinds de invoering van de Mammoetwet is die vaardigheid opgewaardeerd tot een wetenschappelijk instrument. Een instrument dat door hele politieke volkstammen op het Binnenhof door een gebrek aan empathisch vermogen niet meer gebruikt wordt. De evacuatie uit Afghanistan is daarvan opnieuw een bevestiging.