Het enige plausibele antwoord luidt: vanuit een positie van macht en kracht, ook wel geformuleerd door Harry Truman als: ’speak softly but carry a big stick’.
Iran’s geestelijk leider Khamenei. Afb: wikimedia / seysd shahaboddin vajedi
Dat is waaraan het Obama ontbrak en ook Trump wilde aanvankelijk de Midden-Oosterse boot afhouden, maar het is rationeel niet vol te houden dat Iran ook maar enige ‘goodwill’ verdient. Regimeverandering staat niet expliciet op Trumps Iran-agenda, maar wordt plausibel als Iran op ramkoers wenst te blijven met Saoedi-Arabië, Israël en de USA. Dit is fase 1, de verwerping van het ‘Iran-akkoord’ met harde sancties, waarvoor Trump plausibele argumenten heeft. Pure Amerikaanse ‘Realpolitik’, waarbij Brussel, dat niet tot enige rationele politieke visie in staat is, holle gestes maakt en zo de door Iran makkelijk te manipuleren ‘gekke Henkie’ speelt. Brussel is blind voor het feit dat het tandeloze Europa al héél lang geen globale politieke rol meer speelt sinds in 1989 de USA unilateraal een onoplosbaar Europees probleem in Servië hebben ‘opgelost’ en Europa wereldwijd gezichtsverlies hebben bespaard, zij het zonder enige Europese inbreng.
Europa moet eens denken aan: ‘speak softly, but carry a big stick’; dat werkt echter niet als de meeste lidstaten geen vuist kunnen maken. A fortiori op grote afstand, zoals in het Midden-Oosten, waar geen plaats is voor opportunistische consensuspolitiek: voor machtspolitiek moet je je strijdkrachten op orde hebben want dat is wat de rabiate mullahs in Teheran begrijpen. Vandaag de dag staat Europa aan de zijlijn en de domme reactie van Juncker om Europese bedrijven schadeloos te willen stellen voor de nieuwe Amerikaanse sancties is een pathetisch hersenspinsel, uit pure onmacht geboren. Als Juncker c.s. nu eens wilden begrijpen dat Trump zich oriënteert op Amerikaanse belangen, en daarbij onderscheid maakt tussen vrienden en vijanden: de USA willen Iran weg hebben uit Syrië, Irak en Libanon en al helemaal geen kernwapens, punt uit. Dan wordt het begrijpelijk wat er gebeurt als de wereldvreemde EU zich schaart aan de zijde van Iran, terwijl Israël, Saoedi-Arabië en andere Midden-Oosterse staten Trump onvoorwaardelijke steunen.
De wereldvreemde ‘would-be-muslim’ Obama had het briljante concept ontwikkeld om de wereldwijde sjia en soenni even onderling te gaan verzoenen na 13 eeuwen van ‘Hoeksche en Kabeljauwsche Twisten’, waar Clinton nog eens een schepje op deed door vrouwenrechten haar hoogste doel te maken in het buitenland beleid van de USA. Henry Kissinger heeft er nachten lang niet van kunnen slapen en met dit gepatenteerde rampenscenario ontstond een machtsvacuüm in het Midden-Oosten, waar de mullahs dankbaar indoken. De resulterende uitslaande brand heeft tot rampzalige gevolgen geleid die door Merkel en Juncker nog eens geaccentueerd werden met hun migratiecomplot. Omdat Europa nooit een coherente visie heeft, werd Trump daar 8 jaar later weer ingezogen, want Arabieren, Koerden en Irani’s zijn stuk voor stuk tegen een muur aangelopen omdat zij met hun traditionele politieke, economische en sociale systemen niet in staat bleken om een nieuw, werkbaar model te creëren. De resultaten zijn burgeroorlogen, opstanden, implosie van staten en moord en doodslag op elke straathoek waar een opportunist als Putin van profiteert om voet aan de grond te krijgen in Syrië, terwijl de hand van Teheran overal in de regio herkenbaar is.
In dat vacuüm is Teheran van een losse alliantie met Assad, Hezbollah, Hamas en lokale onruststokers in Bahrein geëvolueerd naar een globale exporteur van terrorisme met nucleaire aspiraties. Hezbollah heeft Libanon geannexeerd, Assad heeft het hem onwelgevallige deel der bevolking uitgemoord en is de facto een vazal van Teheran, Jemen is voor de helft in handen van door Teheran gesponsorde Houthi-terroristen en Irak wacht af of Trump hen net als Obama op een presenteerblaadje aan Teheran uitlevert. Jordanië, Verendigde Arabische Emiraten, Koeweit, Bahrein en zelfs Saoedi-Arabië zijn bang voor destabilisatie door deze theocratische fanatici; de religieuze tegenstelling van soenni vs. sjia controleert de driehoek Sanaa-Basra-Beiroet.
Vandaar de vraag: wie legt die ayatollahs aan banden en hoe?
De ‘Arabische Lente’ heeft aangetoond hoe incompatibel het illusoire westerse concept van democratie is met het totalitaire, theocratische model der moslimstaten dat een enorme druk op hun samenleving legt. Het gematigde Egypte probeert de dreiging van de Moslimbroederschap onder controle te houden, terwijl in Saoedi-Arabië juist tekenen aan de wand verschijnen dat zelfs de almachtige wahabi’s het land ook niet meer voor de volle 100% kunnen blijven terroriseren (al compenseren zij daar ondertussen aardig voor in de Randstad met hulp van het Binnenhof). Verandering is van essentie om de in de islam genetisch ingebakken spiraal van geweld te doorbreken, maar hoe? Aartsconservatieve, dogmatische moslims zijn nu eenmaal geconditioneerd om slaafs te geloven, niet om enige vorm van intellectuele creativiteit aan de dag te leggen terwijl – door de islam onderdrukte – jongere generaties in zowel Iran als Saoedi-Arabië verlangend naar het Westen kijken en ook een beetje willen leven in vrijheid en blijheid. De druk staat op de ketel om de oude modellen te slechten, maar waar gaat dat heen bij gebrek aan creatieve, liefst verlichte denkers versus de altijd zo intolerante islam?
Iran is het slechtste rolmodel met zijn autocratie, archaïsch economisch model, middeleeuwse sociale structuur en levensgevaarlijke nucleaire aspiraties. Het geeft instinctief steun aan iedere vorm van chaos en wil slechts de Arabieren verzwakken en domineren, kortom: waar in Saoedi-Arabië momenteel een delicate trend lijkt in te zetten naar modernisering, is Teheran weer op weg naar de donkere tijden van islamitische moord en doodslag, nog meer armoede en achterlijkheid.
Vandaar dat het eeuwig zonde is dat het buitenland beleid van de EU iedere visie ontbeert in een communistische reïncarnatie van het zwevertje Mogherini, dat niet in staat is om in termen van rationele geopolitiek te denken. Het is van levensbelang dat de transformatie van het Midden-Oosten niet gedomineerd wordt door een stel steenrijke, moreel corrupte ayatollahs, dus het is bemoedigend dat Trump de ellende van Obama, maar ook zijn eigen aanvankelijke verwaarlozing van de regio terugschroeft, maar wèl de deur openlaat als Iran accepteert dat het momenteel ‘een maatje te groot’ voor zijn eigen bestwil probeert te leven. Dat de EU zich nu aan de zijde van Iran schaart, is een teken aan de wand hoe de rot in Brussel er in zit. Als Trump erin slaagt om Iran weg te krijgen uit Syrië, dan krijgt Hezbollah in Libanon automatisch minder lucht en wordt de explosieve situatie aan Israëls grenzen minder gevaarlijk. Mutatis mutandis geldt hetzelfde in Gaza voor Hamas, resp. Al-Fatah.
De Iraanse bevolking zit ook niet te wachten op dagelijkse overlijdensberichten van jonge Irani’s, gesneuveld in Syrië voor een tiran waar men niets mee opheeft; Syrië kan het Vietnam van Iran worden en dat vergt weinig fantasie en inspanning. Iran zit al tot de ellebogen in Irak waar Moktada al-Sadr Irans troepen liever vandaag dan morgen achter de landsgrenzen ziet verdwijnen; de druk van Saoedi-Arabië en de USA is groot en het is essentieel dat de halve maan van de sjia daar geen permanente greep krijgt. Op de lange termijn is niet alleen de regio, maar ook Iran gebaat bij een stabiel Irak.
In Jemen is het hetzelfde liedje waar Iran de partijen van de onderhandelingstafel houdt door de Houthi’s te bewapenen en te financieren, In de Perzische Golf heeft Iran een moderne marine opgebouwd die er exclusief op gericht is om de Amerikaanse 5e vloot te attaqueren, ondanks Obama’s regen aan cadeautje’s. Sinds 2017 is hun agressie wat minder, maar dat kan van de ene op de andere dag veranderen omdat de infrastructuur voor agressie al voorhanden is. Dat de rampzalige nucleaire deal van Obama Iran expliciet toestaat om binnen 7 jaar de nucleaire ontwikkeling voort te zetten is te dom voor woorden, maar het is wellicht beter om die deal desondanks professioneel te repareren dan helemaal overboord te zetten, want dan is er geen enkele garantie, behalve gewapende actie.
De onberekenbare Trump gebruikt nu in ieder geval de ‘big stick’ als hefboom en dat de ‘kruideniers van Brussel’, door hun gebrek aan soortelijk gewicht, hierin geen constructieve rol kunnen spelen, spreekt voor zich. De mullahs staan nu met de rug tegen de muur, maar nu staat de naïeve EU juist iedere constructieve aanpassing van het nucleaire akkoord in de weg omwille van de nering door zich door de ayatollahs voor hun propagandistische karretje te laten spannen. Wat een beperkt denkraampje heeft Brussel toch!
Misschien kan een afgeleide vorm van het nucleair akkoord toch in stand blijven, maar dan zal het hard nodig zijn dat iedere economische, diplomatieke en eventueel militaire steun van Europese en Aziatische partners erop gericht is om de nucleaire deal te perfectioneren. Maar dan wèl met de duidelijke intentie om paal en perk te stellen aan de bouw van Irans kernwapens, en niet in holle gestes om te laten zien hoe onafhankelijk de tandeloze EU van de USA is en wat er zonder scrupules aan verdiend kan worden.