Beste Leo Lucassen

“Dat velen op links in de jaren 70 godsdienst als achterlijk verwierpen klopt, maar ik kan me niet herinneren dat protestanten en katholieken toen dag in dag uit collectief werden gestigmatiseerd als een vreemd, gevaarlijk en de samenleving ondermijnend volksdeel”.

Dat was jouw oordeel onlangs op het sociale medium Twitter. Ik snap dat wel, wellicht tot je verbijstering. Jij bent van 1959 en ik van 1956 en je bent dus in de spannende 70’er jaren net een fractie later tot wasdom gekomen dan ik. Toen jij op 1 juni 1971 nog af moest studeren aan de lagere school, begon ik al aan het werkzame leven als jongste uit het gezin. Ik zag die 70’er jaren ook en ervoer ze kennelijk toch wat anders. Ter toelichting diene, dat wij bepaald niet gelovig waren thuis. Het kon dus gebeuren dat mijn vader, die op de DAVO-haardenfabriek in Deventer ijzergieter was (weet je wat dat is: ijzergieter?) op een zondag aan het gezin de opdracht gaf: “Vandaag gaan we de appels plukken”.

Je moet weten dat ‘ijzergieters’ minderwaardig werk deden. Het was werk wat gastarbeiders vaak ineens niet meer durfden als ze het zagen (Mohammed, Allah en de duivel waren toen kennelijk al goede redenen in een omgeving van vloeibaar ijzer en vuur) en waarvoor ze dus tevergeefs waren geïmporteerd. Contract was echter contract en dus gingen ze de plee schoonmaken (klagen hun ‘outkierungs’kinderen nu nog over). Vandaar ook dat de door Sicco Mansholt (PvdA) ontwapende boeren, niet benauwd voor zo’n klusje, dat door moslims verachte werk er graag bij deden. Vierenveertig uur per week, dat dan weer wel: toen. De rest van de tijd ging op aan het melken van het vee, fruit en groente oogsten, terwijl de gastarbeiders met drie man in een gesubsidieerde woning over het vrijdaggebed nadachten. Er zijn mijn broers en mijzelf ook heel wat appelen, pruimen, bieten en aardappelen de handen doorgegaan. Ook op zondagen, vooral op zondagen. Steeds-maar-weer. Jezus en Zijn Maat moeten hebben liggen rollen van ellende in de Hemel volgens de ingewijden.

Het viel wel eens op dat terugkerende kerkgangers van katholieke en gereformeerde kunne, het niet konden laten om ons, appelplukkers, toe te roepen: “Zondagswerk is niet sterk”. Met andere woorden: hun opperwezen zou uiteindelijk korte metten met ons maken omdat wij, noodgedwongen, soms op zondag de appels, peren en pruimen van de -goed verzorgde- bomen oogstten. Een zeker moment konden we ons ondanks die ‘explosieve’ dreiging toch een televisietoestel permitteren. Dat zal net voor 1974 zijn geweest, want er was een wereldkampioenschap voetbal ophanden. Voor die tijd keken we het wekelijkse voetbal en series als ‘Batman’, ‘Bonanza’ of ‘Rawhide’ bij de enkele buren die al wel een televisie hadden. Kon allemaal, want wij hadden telefoon en zij niet, dus ‘voor wat hoort wat’.

We hebben op die televisie veel programma’s gezien. Willem Duys en Mies Bouwman waren op zaterdagavond vaste gasten in ons gezin. Het journaal (waarvan niemand toen nog kon vermoeden dat het pure overheidspropaganda was) werd nooit overgeslagen. Oh ja: de jaarlijkse herhaling van de -Duitse- film ‘Die Brücke’ was ook verplichte kost: wij mochten niet vergeten dat fascisme ons land nagenoeg aan de afgrond had gebracht. Mee eens: tot op de dag van vandaag meen ik dat fascisten ‘sofort erschossen’ moeten worden. En ook ‘ohne rücksicht’ want anders ‘schaffen’ we natuurlijk geen ruk in de verdere toekomst.

‘Neerlands hoop’ had kennelijk een subsidie-abonnement gekregen in de Hilversummer studio’s, want zij waren ineens niet meer van de beeldbuis of de radio weg te slaan. Met name de christelijke kerken kregen er in hun cabaret zo ongenadig van langs, dat de SGP verlangde naar een herziening van het voor hen fatale ‘ezelproces’. Freek de Jonge, lid van het cabaretgezelschap maar zeker niet de verpersoonlijking van ook maar enige hoop -en die net als ik ook roots heeft in het dorp Terwolde waar zijn vader dominee was-, speelde later nog een belangrijke rol in bedelacties voor het ANC in Zuid-Afrika. Die konden daar dan weer autobanden en benzine van kopen om tegenstanders in de brand te steken. Belangrijk werk kennelijk.

Overigens ken ik Freek min of meer weer wel. Van Dyke-Parks vroeg me ooit om het emailadres van Freek (Van Dyke-Parks schreef veel teksten die De Jonge fraai gebruikte in zijn voorstellingen) en die had ik gauw gevonden. Toen bleek dat die jampotglazen brillemans helemaal niet zo’n beroerde vent was. Netjes en correct, zonder ook maar een onvertogen woord. Gewoon een prima kerel.

Misschien is Freek ook wel zo iemand die later, eenmaal gevraagd waarom hij dat destijds deed, gaat vertellen dat hij ‘er liever niet meer aan wordt herinnerd’. Zoals een politicus ineens ‘geen herinnering meer heeft aan een bonnetje’. Wel zo gemakkelijk en charmant bovendien.

En Freek was niet de enige. Een hele stoet aan -al of niet talentvolle- cabaretiers liet dag in dag uit weten dat het christendom het beste kon worden uitgewist. Op grond van hun ‘zondagswerk is niet sterk’ waren wij het daar roerend mee eens. Om de sodemieter wel: “protestanten en katholieken werden toen dag in dag uit collectief gestigmatiseerd als een vreemd, gevaarlijk en de samenleving ondermijnend volksdeel”. En ik kan het weten, want ik was er toen met mijn volle verstand bij. Ik heb nog meegemaakt, dat toen van een weekbetaling (de loonzak) over werd gestapt op de maandbetaling, ons gezin twee weken lang geen vlees of vis heeft gezien, maar aardappels of rijst met pruimen. En dat de christelijke buren erom lachten: “als je rooms was geweest dan had je beter eten gehad”. Zoals mijn grootvader kreeg te horen als hij bietenzaad kwam verkopen namens de ‘Groningse’: “Word eerst maar eens lid van onze kerk, dan kun je genoeg verkopen”.

Niks ervan, Leo: zelfs het gros van de confessionele partijen restte uiteindelijk niets anders dan te fuseren in het CDA. Dat was geen weelde: dat was pure noodzaak omdat zij waren “gestigmatiseerd als een vreemd, gevaarlijk en de samenleving ondermijnend volksdeel”. Zo was het en jouw tweet verandert de geschiedenis niet.

Het zou goed zijn als ‘wetenschappers’ zich ook eens echt met wetenschap zouden bezighouden. Volgens de ‘wetenschap’ zou de kade van IJmuiden in 2012 al onder water hebben moeten staan vanwege de opwarming van de Aarde. Het NAP is sindsdien zelfs nog niet bijgesteld en het KNMI slaagt er nog niet in om de weersvoorspelling van gisteren recht te praten. We zijn met Stapel en Vonk geleidelijk tot een niveau van wetenschap afgedaald als dat van een volkomen idioot als Mohammed. En dat was compleet ‘0’. Ik zou eens aan het werk gaan als ik jou was. Dat moesten wij destijds al op jonge leeftijd in een situatie die jij je kennelijk helemaal niet voor kunt stellen.

Jouw ‘wetenschap’ maakt zich kennelijk in het geheel niet druk over het verworvene van onze cultuur en hoe dat verder het beste de toekomst in kan worden gedragen. Allicht niet: de royale subsidies liggen aan de andere kant: in het veroorzaken van ‘verbinding’, in ‘integratie’ en misschien wel in de onzin van ‘participatie’. Meer dan de helft van onze staatsbegroting gaat inmiddels op aan dergelijke idioterie en alleen degene die gelooft dat Volkert van der Graaf ook maar één dag zonder subsidie of staatssteun heeft rondgelopen, loopt nog achter dat rottende circus van Jeroen Bosch aan.

Degene die denkt dat onwaarheid en slecht rentmeesterschap voor eeuwig een privilege zijn vanwege een toegekende autoriteit, wordt uiteindelijk gehinderd door de logica van degenen die aan dat privilege totaal geen waarde kunnen toekennen, omwille van het weten zelf.

Jammer dat het zover moest komen en het ga je goed.