De vraag of het ministerie van Veiligheid en Justitie bij regeringspartij VVD wel in goede handen is dringt zich steeds meer op. Veel zaaks is het niet, zo bleek uit het boek van Bas Haan dat dinsdag uitkwam met de veelzeggende titel ‘De rekening voor Rutte’.
Afb: bol.com
Het boek handelt met name rond de beruchte ‘Teevendeal’ waarbij het kabinet onder leiding van premier Rutte in de bonnetjesaffaire de feiten tot een hinderlijke bijzaak degradeerde. Het ministerie van Veiligheid en Justitie verloor daardoor volledig alle geloofwaardigheid en de positie van de minister van V&J kwam meermalen in het gedrang. Het stelselmatig toedekken van de waarheid door het kabinet leidde uiteindelijk tot het aftreden van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven. Toenmalig Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg raakte zo verstrikt in de affaire dat ook zij haar functie neer moest leggen. Drie afgetreden VVD-ers, door aanhoudend bluffen en liegen over de oude ‘deal’ van Teeven met een drugscrimineel. En nog steeds weet de Kamer niet hoe de vork nu precies in de steel zat.
Politie
In april 2011 maakte het kort daarvoor opgerichte ministerie van Veiligheid en Justitie (met destijds Ivo Opstelten als minister) plannen bekend om het politiebestel geheel om te vormen. Uiteindelijk trad op 1 januari 2013 de Politiewet 2012 in werking. Deze bepaalde dat alle 26 politiekorpsen (25 regiokorpsen en de KLPD) opgingen in één nationaal politiekorps, met een hoofdkantoor in Den Haag en verdeeld in tien regionale eenheden, een landelijke eenheid en een politiedienstencentrum onder een eenhoofdige leiding. Dit zou bureaucratie en ‘bestuurlijke drukte’ moeten verminderen en moeten leiden tot effectievere opsporing.
De praktijk bleek weerbarstiger: de vorming van het nationale korps vergde nog verscheidene jaren. Een groot aantal politieambtenaren moest naar een nieuwe functie solliciteren omdat de oude functie werd opgeheven. De verwachte einddatum voor de reorganisatie moest in 2015 worden verschoven naar 2018. Ook kostte de operatie maar liefst twee keer zoveel geld als verwacht en dan is het einde nog niet in zicht. Vakbonden uitten kritiek vanwege de overmatige onzekerheid waarmee de agenten kampten in deze periode, wat ook tot uitdrukking kwam in een aanzienlijk hoger ziekteverzuim. Veel smakeloze affaires kwamen boven water: gesjoemel met geld rond de voorzitter van de OR, smeergeld rond de aanschaf van politieauto’s en ander materieel en opsporingspercentages van beneden de 10%. Als klap op de vuurpijl blijken leidinggevende functies van het op alle fronten falende apparaat te zijn bezoldigd met salarissen ver boven de ‘Balkenende-norm’.
Intussen is de gemiddelde politieman of –vrouw het lachertje van de st(r)aat die kennelijk door jan en alleman mag worden uitgescholden en beschimpt – wat dus ook gebeurt – en de agent die daar op geëigende wijze een einde aan maakt, kan zijn biezen pakken.
Veiligheid
De wijd openstaande (Europese) grenzen geven vele migranten (uit overwegend islamitische landen) de mogelijkheid op een relatief eenvoudige manier in ons land te geraken. De controle op deze instroom is volstrekt onder de maat en vaak zelfs compleet afwezig. Alle diensten kampen met een enorme onderbezetting, maar ‘managers’ lopen parmantig en in grote getale rond. Het gevolg is dat terroristische groeperingen zich onder deze ‘vluchtelingen’ (veelal gelukszoekers die hopen op een uitkering en weinig werk) mengen, teneinde later aanslagen te kunnen plegen. Alhoewel dit wordt ontkend door de leidinggevenden, vormen aanslagen in Parijs, Brussel en Berlijn het bewijs voor de juistheid van die stelling. Onder leiding van de VVD is de verantwoordelijkheid ook nog eens flink uitgesmeerd over een groot aantal instituties, zodat uiteindelijk niemand meer verantwoordelijk is. De burger krijgt te maken met teleurstellende uitspraken als ‘terrorisme is niet te voorkomen’ en ‘wij laten ons toch niet intimideren?’
Dit zijn nog maar enkele voorbeelden van een compleet falende politiek, in het bijzonder op de terreinen waarvan de VVD claimt de beste oplossingen te bieden. Uit de praktijk blijkt het tegenovergestelde, alhoewel ook andere partijen teveel op goedmenselijke geitenwollen sokken door het veiligheidsterrein denderen. De PVV en VNL vormen hierin een eenzame uitzondering, waar gelukkig wel veel zwaarder wordt ingezet op handhaving van de rechtsorde en veiligheid.
De minister-president
Premier Rutte antwoordde in maart 2015 op vragen van D66-leider Alexander Pechtold: “Daarop kan ik antwoorden dat er geen verslag is van een gesprek van de directeur-generaal met de staatssecretaris. Er is alleen een persoonlijke aantekening van de directeur-generaal van zijn gesprek met de staatssecretaris en ik vind het ingewikkeld om zo’n persoonlijke aantekening openbaar te maken”. Het gespreksverslag – dat wel degelijk bestaat – werd toen door Rutte verzwegen en ontkend, terwijl hij het nog geen uur eerder in zijn handen had. Dat blijkt pas ruim een half jaar later, na het onderzoek van de commissie-Oosting. Rutte zegt dan – in december 2015 – in debat met de Kamer: “Hadden we meer tijd gehad, dan hadden we dat gespreksverslag in dat debat openbaar kunnen maken”.
Met andere woorden: ook de minister-president heeft, ondanks zijn zorgvuldig gekozen woorden, simpelweg de Kamer in de maling genomen. Hij had niet mogen ontkennen dat hij de betrokken aantekening kende en luttele momenten voor het debat nog in handen had. Hij stond dus gewoon te liegen.
Wat overblijft voor de burgers is een treurig beeld van een volstrekt falende overheid die niet schroomt de volksvertegenwoordiging met verkeerde informatie het bos in te sturen, eenvoudigweg voor het eigen- en partijbelang. Het landsbelang is ondergeschikt geworden aan de carrière van enkelingen. Dat moet donderdag, wanneer het debat hierover plaatsvindt, de meest ernstige gevolgen hebben. Niet alleen moet minister Van der Steur het veld ruimen (en als hij wijs is stapt hij nog voor het debat op) maar ook de minister-president kan niet blijven zitten. Dit hele kabinet, volgens eigen zeggen ‘het beste kabinet van na de oorlog’, heeft getoond een misbaksel te zijn van communisten en socialistische liberalen.
Dat kan maar het beste in zijn geheel vertrekken.