Buitenlandse Zaken, Binnenlandse Zaken

Aan de vooravond van zijn eerste bezoek aan Rusland als lid van de Nederlandse regering, moest Minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra toegeven te hebben gelogen over het bijwonen van een ontmoeting met president Vladimir Poetin in 2006.

Min. BuZa Halbe Zijlstra. Afb: wikimedia commons / Dijkje 1.

Zijlstra gaf zijn toenmalige ‘nepnieuws’ toe in een interview dat werd gepubliceerd in De Volkskrant. Zijlstra heeft destijds gezegd dat hij aanwezig was als een medewerker van Shell in het buitenhuis van Poetin, toen de Russische leider zei dat hij Wit-Rusland, Oekraïne en de Baltische staten beschouwde als onderdeel van een ‘Groot-Rusland’. In een schriftelijke verklaring zegt Zijlstra nu dat hij niet zelf aanwezig was op de bijeenkomst in 2006, maar het verhaal hoorde van iemand die daar was. Hij liet verder weten dat hij de uitspraken van Poetin dusdanig belangrijk vond -in geopolitiek opzicht-, dat hij daarover niet kon zwijgen. Om zijn bron te beschermen, meende hij dat het beter was om het verhaal te brengen alsof hij er zelf bij was. “De manier waarop ik mijn bron wilde beschermen en mijn boodschap over Rusland benadrukken was niet verstandig, dat is glashelder,” aldus Zijlstra in De Volkskrant. De controverse komt op een pijnlijk moment, namelijk aan de vooravond van een ontmoeting woensdag met zijn Russische collega, Sergey Lavrov.

Uiteraard waren collega’s in het Kabinet er snel bij om te verklaren dat die eerdere verklaring van Zijlstra absoluut geen ‘nepnieuws’ was. Nonsens natuurlijk, want dit is nu juist een toonbeeld van nepnieuws. Er is immers geen rechtstreeks bewijs bij gebrek aan bron, om reden waarvan Zijlstra zichzelf als bron opgaf. Dat is dus nep. Ook haastten collega’s zich om te verklaren dat Zijlstra “de uitspreken deed, vóórdat hij aantrad als Minister”. Dat doet in principe slechts politiek-technisch ter zake (een Minister mag geen verkeerde voorstelling van zaken geven, een Kamerlid kennelijk wel), iets waar de bevolking anders over denkt.

Pechtold

Enige tijd geleden kwam D66-leider Pechtold ook op weinig verheffende wijze in het nieuws. Naar bleek ontving Pechtold van een voormalig Canadees diplomaat een appartement in Scheveningen. Zomaar, omdat de diplomaat goede herinneringen aan Pechtold bewaarde. Het geschenk werd niet in het ‘geschenkenregister’ genoteerd, in tegenstelling tot flessen wijn van een tientje of een ballpoint. Geen nepnieuws zult u zeggen, maar de achterban zal toch met gefronste wenkbrauwen naar de partijleider hebben gekeken. Is dat nu de onfeilbare politiek leider, die Jan en Alleman wel even de maat van moraal zal nemen, binnen en buiten het parlement? Als het niet zo triest was dan zou je je rot lachen.

Betrouwbaarheid

De burgers in ons land hebben, goed beschouwd, weinig mogelijkheden om de politieke koers te beïnvloeden. Wanneer die politiek dan ook nog eens wordt bevolkt door mensen die op een leugen meer of minder niet kijken, dan is de kans gering dat onze stem op een eerlijke, betrouwbare en deugdelijke wijze wordt vertaald naar beleid.

Het enkele feit dat de burgers geen middelen hebben om politici als Zijlstra en Pechtold tussentijds te wegen, is een zaak die steeds meer wrevel oproept onder de bevolking. Het roept beelden op van een bedenkelijke politieke kaste die ver van de bevolking afstaat en vooral de eigen, private belangen dient. Niet in de laatste plaats omdat door dergelijke elites aan de verdere beperking van de vrijheid van meningsuiting ook al begin wordt gemaakt. Zelfs de vrije nieuwsgaring lijkt een heikele zaak te worden, gelet op houding en handelen van de Minister van Binnenlandse Zaken.

De Minister van Buitenlandse Zaken moet, wanneer de politiek haar aanzien niet verder wil zien afbrokkelen, helaas plaats maken. De Minister van Binnenlandse Zaken moet eveneens op haar tellen passen en in ieder geval begin maken met een beter begrip van Artikel 1 van onze grondwet.