Na Zwarte Piet, de monarchie, de ‘witte’ media en Geert Wilders moet nu ook de Dodenherdenking eraan geloven. Een groep actievoerders verzet zich tegen de herdenking op 4 mei omdat het hypocriet zou zijn, en ook deels achterhaald. Op de sociale media is ophef ontstaan vanwege de hashtag #geen4meivoormij, die op dit moment trending is. Eigenlijk was ik van plan om dit stukje hypocrisie te negeren, maar uit persoonlijke betrokkenheid vind ik dat ik dat niet kan maken.
Monument ereveld Loenen. Afb: P.J.L Laurens via nl.wikipedia
De hashtag is in het leven geroepen door Christa Noëlla, die op haar Facebookpagina uitleg geeft over haar gedachtengang: “Ik heb altijd uit respect meegedaan aan de Dodenherdenking op 4 mei. Dit jaar heb ik besloten om er niet meer aan mee te doen. Ik vind dat de Dodenherdenking zijn waarde heeft verloren door de hypocrisie van de samenleving. Voor mij heeft 4 mei geen zin wanneer we het opkomende fascisme en moslimhaat in Nederland gewoon zijn gang laten gaan. Daarnaast vind ik dat de geschiedenis van mijn voorouders ook herdacht moet worden. Ik wil niet meedraaien in een eurocentrische samenleving waar witte geschiedenis belangrijker is dan de niet-witte geschiedenis, waar Nederland een zeer belangrijke rol in heeft gespeeld. Ik kan niet met een stalen gezicht de slachtoffers van fascisme herdenken wanneer wij elke maand nazi’s laten rond marcheren in de Nederlandse steden onder het mom van vrijheid van meningsuiting. Hoe kunnen wij het ermee eens zijn dat dit vreselijke verleden nooit meer mag gebeuren terwijl wij ondertussen bommen op Syrië gooien? Ik doe niet meer mee aan Dodenherdenking. Ik denk dat het een veel mooier signaal is als wij een betere toekomst kunnen achterlaten voor de jongere generatie door het hedendaags fascisme te bestrijden en door te dekoloniseren. Juist omdat wij moeten leren van het verleden en niet moeten vergeten”.
Er vallen de nodige vraagtekens te plaatsen bij Christa’s statements. Zo gaat het nogal ver om fascisten en nazi’s op één hoop te vegen, terwijl er een essentieel verschil tussen de beide ideologieën zat: rassenleer. Het fascisme heeft dat nooit gekend; het nazisme was er juist op gebaseerd. Het aardige is dat er van (extreem-)rechtse demonstraties doorgaans niet veel valt te duchten; het zijn nagenoeg altijd de linkse tegendemonstranten die met gewelddadige acties beginnen. Verder kun je je afvragen in hoeverre de genoemde moslimhaat niet juist door de moslims zelf wordt bewerkstelligd en gevoed; de berichtgeving zowel over, als vanuit de islami(s)tische hoek is doorgaans niet bijster positief. Het ontstaan van een afkeer tegen bepaalde bevolkingsgroepen valt daarmee absouut niet goed te keuren – je kunt niet een hele groep verantwoordelijk houden voor het gedrag van een paar individuen – maar het is wel logisch verklaarbaar.
Ook ik droom van een mooiere toekomst. Het is naar mijn mening daarom belangrijk om te blijven herdenken, op Dodenherdenking op 4 mei, maar zeer zeker ook op andere herdenkingen. Het is belangrijk om even stil te staan bij al die mensen, die volkomen onnodig zijn omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Bij de slachtoffers in onze (voormalige) overzeese gebiedsdelen. Bij onze gesneuvelde militairen, ook op naoorlogse missies. De invulling die je eraan geeft blijft heel persoonlijk. Maar bovenal moet je Dodenherdenking blijven beschouwen als een moment van bezinning, waarbij je twee minuten even uit je hectische bestaan stapt om hen te gedenken, die net als wij ook streefden naar een mooiere toekomst, daarvoor gevochten hebben, maar die nooit hebben mogen meemaken.
Want juist dát is nu precies de les die wij van het verleden moeten leren en niet mogen vergeten.