Algemeen kiesrecht op de schop?

“We hebben een stemverbod voor ouderen nodig”, schreef Maarten Veger op 17 februari in een opiniestuk op RTL Z, “Ja u leest het goed. Ouderen, laten we zeggen 55-plussers, moet verboden worden nog te stemmen bij landelijke verkiezingen in Nederland. Dat fluisterde de bestuursvoorzitter van een groot Nederlands bedrijf me laatst toe.

Hij vindt dat het stemrecht iets is dat voorbehouden zou moeten zijn aan mensen met een toekomst. En ik ben het roerend met hem eens”. Voor de volledigheid is de tekst van zijn column hieronder integraal overgenomen.

Afb: pixabay

“Waarom? Omdat die ouderen inderdaad de toekomst niet meer hebben. En er terecht dan ook niet meer zo aan denken. Een ouder wordend mens heeft zijn of haar idealen bereikt of weet dat hij die nooit meer zal bereiken. Hij denkt meer aan wat hij heeft en kwijt kan raken, dan wat hij ooit nog kan bereiken. Op de dood na dan wellicht. En dat valt hem of haar – nogmaals – helemaal niet kwalijk te nemen.

Maar die gedachte bij miljoenen stemgerechtigden is funest voor een land dat met de politiek voorop aan de toekomst moet denken. In Nederland dreigt het belang van ouderen de politiek te domineren. De vergrijzing dwingt politieke partijen het ouderenbelang ver naar voren te schuiven. En de vergrijzing maakt partijen die vooral willen dat het wordt zoals vroeger, groot.

De brexit heeft laten zien dat ouderen het flink kunnen verknallen voor de jongere generatie. Na decennialang te hebben geprofiteerd van de economische en culturele voorspoed die de Europese Unie heeft gebracht, kozen vooral de Britse 60-plussers voor een vertrek. Het merendeel van de jongeren wilde juist blijven. Want zij vrezen straks niet meer zomaar Europa in te kunnen om te werken of studeren.

Er valt straks minder te kiezen voor Britse jongeren. En het wrange is dat ze die brexit volledig zullen meemaken, terwijl de generatie die er veelal vóór stemden afhaakt. Als over pak ‘m beet tien jaar de gevolgen van de brexit echt voelbaar zijn, zijn de brexit-stemmers gepensioneerd, dement of dood.

De vrees dat ouderen in het verdomhoekje belanden, lijkt me ongegrond. Bijvoorbeeld de angst dat de ouderen- en ziekenzorg nog soberder zal worden. Als jongeren – en de iets minder jongeren – het meer voor het zeggen gaan krijgen, gaan die daar niet aan morrelen. Ze zijn snel genoeg oud om het ook te voelen als dat niet goed is geregeld. Andersom hebben ouderen amper direct belang bij goed onderwijs en ontplooiingsmogelijkheden voor de jonkies.

Een land als Italië laat goed zien dat als ouderen het voor het zeggen hebben, het de verkeerde kant op gaat. Politici daar zitten al decennia klem tussen de meest vergrijzende bevolking van Europa die geen pijn wil voelen, en jongeren aan wie ze geen ruimte kunnen bieden om hun ambities te realiseren. Met als gevolg dat jongeren vertrekken en ouderen het nog meer voor het zeggen krijgen.

Waardoor Italië al jaren onderaan staat als het gaat om economische en bestuurlijke vooruitgang. En waar vervolgens de staatsschuld verder oploopt en alles nóg wat minder gaat. Op pensioenen wordt er intussen nooit gekort.

Met vaak op ouderen gerichte politici dreigt ook Nederland deze kant op te gaan. Daarom: weg met stemmers die het ouderenbelang voorop stellen. Ze zijn een gevaar voor het land en voor de vooruitgang. Laat ouderen niet meer stemmen. In hun eigen belang.

Die op leeftijd rakende bestuursvoorzitter levert graag zijn stemrecht in. Hij denkt – begrijpelijk – vooral aan zijn oude dag. Dat zal zijn tijd wel duren.”

Waar meneer Veger in zijn column gemakshalve maar even aan voorbij lijkt te gaan, is dat vooral een bestuursvoorzitter van een groot Nederlands bedrijf zich helemaal geen zorgen hoeft te maken over zijn toekomst als bejaarde. Die heeft immers in zijn leven al genoeg bij elkaar gegrootgraaid om van een wèrkelijk onbezorgde oude dag te kunnen genieten. Er zijn stápels ouderen, die dat vooruitzicht niet hebben – hun vooruitzicht bestaat eerder uit het wegkwijnen in een verzorgingstehuis van een zorggroep die gedomineerd wordt door grootgraaiende, zichzelf verrijkende, maar vooral nutteloze managementlagen en veel te weinig ‘handen aan het bed’.

Wat dat betreft zijn er nog behoorlijk wat andere bevolkingsgroepen, die geen stemrecht zouden hoeven te hebben. Jongeren bijvoorbeeld. Die hebben geen enkel politiek benul , werken totaal niet aan hun toekomst om hun ‘ambities te verwezenlijken’, zoals meneer Veger het zo mooi brengt in zijn column, maar zitten alleen maar hele dagen met hun hoofd in hun mobieltjes of hun computers en hebben totáál geen idee wat er in de wereld allemaal te koop is als het niet op Ebay staat, en hebben safe havens nodig ook, omdat woorden deze special flowers  al kwetsen…

Of allochtone bevolkingsgroepen. Die hoeven ook geen stemrecht. Omdat ze geen enkel benul hebben van de Nederlandse politieke cultuur, stemmen ze steevast op de verkeerde partijen en zorgen er daarom voor dat de volksvertegenwoordiging geen afspiegeling is van een doorsnee van de bevolking in Nederland. Bovendien spreken ze onze taal niet, dus moeten de verkiezingsprogramma’s voor hen vertaald worden in hun eigen taal – hoe kun je dan begrijpen hoe het Nederlande politieke landschap eruit ziet? Of laagopgeleiden, die – áls ze al werk hebben – aan een afstompende productielijn staan. Die hoeven ook geen stemrecht. Die hebben immers sowieso al geen enkel politiek benul, maar maken zich veel eerder druk over de prijs van hun kratje bier en hun buil zware Van Nelle en of ze niet teveel voetbalwedstrijden op tv zien tussen de reclameblokken door. Of hoogopgeleiden. Die hoeven ook geen stemrecht. Die zijn veel te veel verdiept in hun hooggeleerde specialisme, zoals eminente chirurgen of professoren bijvoorbeeld, om maar enig politiek benul te hebben, ook al hebben ze een IQ dat méér dan ruimschoots boven het gemiddelde ligt. Zo kunnen we nog wel even doorgaan.

Er zijn – even serieus – echt wel redenen om het algemeen kiesrecht eens aan een kritische beschouwing te onderwerpen. Dat idee kreeg ik ook toen ik naar het journaal keek tijdens de voorlaatste Tweede Kamerverkiezingen. De NOS had een cameraploeg naar een stembureau gestuurd en vroeg aan de het stembureau verlatende kiesgerechtigden wat ze gestemd hadden en waarom. Ik heb met kromme tenen een partij klinkklare nonsens zitten aanhoren. Sir Winston Churchill schijnt het al eens gezegd te hebben: “Het beste argument tegen de democratie is een gesprek van vijf minuten met een gemiddelde stemgerechtigde”. Een waarheid als een koe, denk ik wel eens, maar je ontkomt niet aan de vraag: welke criteria ga je dan hanteren om iemand stemrecht toe te kennen; wie gaat bezien of een potentieel kiesgerechtigde wel aan die criteria voldoet en, nog belangrijker: wie gaan die criteria vaststellen? Ik hoop niet meneer Veger, want ik geloof er namelijk he-le-maal níets van, dat ouderen geen idealen of ambities meer hebben.

Juist die groeiende, vergrijzende bevolkingsgroep moet mijns inziens zijn stem naar rato kunnen laten horen.  Er is naar mijn mening al meer dan overtuigend bewezen dat ouderen het kind van de rekening dreigen te worden: de opgerichte ouderenpartijen zijn daarvan het resultaat.