“Van het geld voor het afhandelen van aardbevingsschade in Groningen wordt 10 procent daadwerkelijk besteed aan het herstellen van scheuren. Het meeste gaat op aan inspecties, experts, rapportages, contra-expertises en arbiters. Mede vanwege die hoge kosten kunnen eenvoudige schades vanaf volgend jaar per app worden afgehandeld”, schrijft Jurre van den Berg in de Volkskrant.
Groninger rijkdom. Afb: wikipedia
“De laatste drie maanden gaf de NAM 22,8 miljoen euro uit aan het afhandelen van 3.379 schadegevallen, blijkt uit de laatste kwartaalrapportage van Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders. Het gemiddelde schadebedrag was 656 euro. Slechts 2,2 miljoen euro, nog geen 10 procent van de totale kosten, wordt besteed aan herstelwerkzaamheden. Oftewel: het afhandelen van een gemiddelde schade van 656 euro kost gemiddeld 6.090 euro”.
Susan Top van belangenbehartigingsorganisatie Groninger Gasberaad vindt dit onvoorstelbaar en spreekt van een ‘schadecircus’. Het Centrum Veilig Wonen (CVW), dat namens de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) de schades als gevolg van gaswinning afhandelt, heeft dat probleem onderkend. Volgens een woordvoerder van het CVW zijn er procedures die maanden duren, veel geld kosten en waarbij de emoties hoog kunnen oplopen. Bij erkende bevingsschade wordt gemiddeld zo’n 1.500 euro uitgekeerd. Nu er als gevolg van de verminderde gaswinning minder bevingen zijn, worden schades vaker afgedaan als niet-aardbevingsgerelateerd. Daardoor neemt het aantal contra-expertises toe en stijgen de proceskosten. Maar niemand schiet er iets mee op als dat geld alleen maar naar schade-experts toe gaat. Het CVW wil de schadeafhandeling daarom vereenvoudigen. Vanaf volgend jaar kunnen mensen eenvoudige schades melden via een app. Een foto maakt inspectie overbodig en versnelt het proces, hoopt het CVW. Ook moet het aantal contra-expertises worden teruggedrongen.
Deze voorgestelde vereenvoudiging gaat het Groninger Gasberaad echter niet ver genoeg. Dat vindt ook dat het eens afgelopen moet zijn met de eindeloze discussies over oorzaken en gevolgen, lees: degene die stelt dat de schade aan zijn huis is veroorzaakt door de (gevolgen van de) gaswinning, zal bij de NAM moeten aantonen dat dat inderdaad zo is. Niemand maakt moedwillig scheuren in zijn huis, zo stelt het Gasberaad. Dat voelt zich gesterkt door recente uitspraken van de aardbevingsarbiters, die Alders sinds dit jaar ingeschakelt bij onenigheid over een contra-expertise. In meerdere gevallen hebben deze rechters bepaald dat de NAM bij redelijke vermoedens aansprakelijk is voor schade, ook als dat niet bewezen kan worden.
Het afhandelen van de 75.000 Groningse schadeclaims die in de afgelopen drie jaar zijn ingediend, heeft de NAM tot nu toe ruim een half miljard euro gekost. Daar staat tegenover dat diezelfde NAM voor de Staat der Nederlanden dagelijks(!) voor 10.274.000 euro uit de Groningse bodem pompt en dat een groot deel van de genoemde schadevergoedingen in de vorm van bijvoorbeeld loonheffing, vennootschapsbelasting en BTW van experts en bouwbedrijven weer rechtstreeks de staatskas invloeit. De minister van Economische Zaken en de NAM moeten dus vooral niet gaan lopen klagen. Die moeten gewoon over de brug komen. Er staat een halve provincie, die door Den Haag als melkkoe en wingewest wordt gebruikt, letterlijk op instorten. Saillant detail is dat de provincie Groningen in 2015 nog als eerste Nederlandse regio in de top-10 stond van rijkste Europese regio’s naar BBP per inwoner, juist vanwege die gasbel; in de praktijk is het noordoosten van Groningen – het getroffen gebied – één van de armste regio’s van Nederland.