1 aprilgrap

Eigenlijk was het één grote 1 aprilgrap, dat debat over de ‘positie Omtzigt, functie elders’. De uitkomst was zoals we van de pre- en post-Fortuyn politiek kennen; een beetje geroezemoes buiten het zicht van de camera’s en vervolgens glas, plas, bleef voorshands alles zoals het was.

Wilders trapte als enige af zoals het hoort. Inmiddels in de wetenschap dat door de VVD-leider en tevens premier gewoon bikkelhard werd gelogen, evenals door de eerste verkenners, moest er direct een maatregel door de Kamer worden genomen die voorkomt dat een met de verkiezingsuitslag sjoemelende Minister-president vanuit die functie nog invloed kon hebben op het formeringproces. Dat hij daarmee compleet onacceptabel zou zijn als onderhandelaar namens zijn partij omdat hij daarvan toevallig ook de leider is, doet niet ter zake. Dat we dan zonder leidinggever zouden zitten vanwege corona klopt ook van geen kant: de aanpak van die perikelen is toch al één grote chaotische bende. En als het dan niet kan zoals het eigenlijk moet, dan moet het maar zoals dat kan, gelet op de bijzondere situatie. Wie de kluit belazert hoort in de politiek niet thuis en Rutte hééft de kluit belazerd, ook al zegt hij van niet. Het bewijs is er, zwart op wit. Als er dan politici zijn die menen dat je dat af kunt doen met ‘afkeuring’ in plaats van het onmiddellijk opzeggen van het vertrouwen, dan moeten we geleidelijk aan toch erkennen dat die hele Haagse stal onmiddellijk uitgemest moet worden.

Wilders kreeg uiteindelijk te weinig steun voor zijn meer dan terechte motie en wel omdat nota bene de regeringscoalitie tegenstemde. Dat die partijen vervolgens onderuit de zak kregen van hun achterbannen zal ongetwijfeld maken dat zij zich de komende dagen in alle bochten zullen wringen om hun eigen posities en vooruitzichten veilig te stellen, maar dat zal voor die achterbannen hopelijk niet voldoende zijn. Simpelweg omdat hun politieke kopstukken al veel te lang onderdeel uitmaken van een politieke cultuur waarvan gebleken is dat die van democratie weinig moet weten en heimelijk aan een maatschappij bouwt die het electoraat buitenspel zet en opdeelt in tribale groeperingen die onderling genoeg uit te vechten hebben. Meer en meer krijgen burgers dat de laatste dagen in de gaten. Zwart wordt gediscrimineerd door wit, wit wordt gediscrimineerd door zwart en door religieuzen, religieuzen zeggen weer dat ze gefobificeerd worden en mensen met of zonder piemel willen tegelijk op dezelfde toiletpot. Of zoiets. Maar de politiek houdt die malle opvattingen niet tegen het licht van de hier geldende cultuur, maar motiveert het juist (zoals D66 met hun genderneutrale pleefiguur) opdat de maatschappij zich met ander dingen bezighoudt en ‘de polletiek’ niet stoort in haar ambities om dit land tot een dystopisch oord voor burgers te maken en een Walhalla voor vriendjeskapitalisme.

Onze politici zijn behendig gebleken in het uitspelen van die tribalisering, omdat het de bevolking voldoende verdeelt en bezig houdt met andere, meer directe belangen en verlangens. Vervolgens heeft diezelfde politiek de handen vrij voor het ‘crony-capitalism’[1] speelgoed: Europa, vluchtelingen, klimaat, et cetera, enzovoorts. Daarmee besturen zij tevens weer de conglomeraten die op dergelijke terreinen werkzaam zijn en droppen daar hun handlangers uit de partij als dank voor de bewezen diensten. Snuffel maar eens rond in de directies en Raden van Toezicht in het onderwijs, gezondheidszorg, milieuclubs, vluchtelingenindustrie etc. De bestbetaalde banen voor de grootste schurken uit de voorbije politiek.

Voor links en rechts is het duidelijk dat we zo niet verder kunnen. Voor we dergelijke zaken weer op kunnen pakken (als ze dan tenminste nog belangrijk worden gevonden en dat denk ik eerlijk gezegd niet) moeten we er eerst politiek gezien weer bovenop zien te komen. Voor politici die menen dat zijzelf wel uit kunnen maken hoe dit land heeft gestemd en desnoods met list en bedrog overeind blijven, is in deze tijd geen plaats meer. De burger bepaalt wat de politiek doet en niet andersom. Dat betekent in dit politieke systeem dat de Leden van de Staten Generaal zich op voldoende afstand bevinden van de uitvoerende macht, opdat er ordentelijk en eerlijk beoordeeld kan worden of die uitvoering naar hun oordeel wel voldoet aan de eisen die de bevolking daar aan stelt. Nu is het nog zo dat wie dat doet (Omtzigt) kennelijk straffeloos in een functie elders kan worden geparkeerd, ook al heeft die het mandaat van de kiezer gekregen om de uitvoerende macht op de vingers te tikken.

Dat betekent dat op Kaag (D66), Hoekstra (CDA) en Segers (CU) nu, net als op Rutte (VVD) de plicht rust om plaats te maken en nu moeten ‘doorpakken’ en ‘nieuw leiderschap’ de ruimte moeten geven. Niet door figuren die door onbekende groepjes partijbonzen (die zijn immers juist vaak werkzaam in crony-capitalism) maar door de partij-achterban aangewezen worden.

Binnen de VVD wordt naar verluidt al gesproken over een terugkeer van Edith Schippers, als vervangster van Rutte onder de Haagse stolp. Dat zou een blunder zijn van epische proporties. De VVD is de laatste decennia opgevallen als sloophamer van onze complete gezondheidszorg, waarvan de huidige coronatoestanden nog maar het topje van de ijsberg zijn. Schippers heeft in die afbraak een prominente rol gespeeld en het zou wel raar zijn als juist zo iemand, als vertegenwoordiger van de ‘oude politiek’ nog even een luchtje komt scheppen in het Haagse bolwerk.

En trouwens: met dat soort collega’s wil Minister-president Omtzigt ook helemaal niet samenwerken…

[1] ‘Vriendjeskapitalisme’ (crony-capitalism) is een economisch systeem waarin bedrijven niet gedijen als gevolg van risico’s, maar rendement halen op geld dat is vergaard door een verband tussen een zakelijke klasse en de politieke klasse .