Afgelopen maandag, 19 mei, is VVD-prominent Hans Wiegel op 83-jarige leeftijd overleden. Wiegel maakte furore in de politiek door zijn destijds bijzondere manier van debatteren, doorspekt met humor, maar ook altijd met groot respect voor zijn opponenten in de politieke arena.
In de oude Tweede Kamer was het medio jaren ’70 de beurt aan de nog jonge Hans Wiegel voor zijn inbreng namens de VVD. Op de publieke tribune, destijds nog vrij klein vergeleken met nu, had zich een groep hippies en provo’s verzameld die Wiegel – voor zoveel mogelijk – het spreken poogden te beletten. Er werd gejoeld, met verwensingen gesmeten en ook verschillende pakjes shag vlogen door de Kamer. Wiegel bleef onverstoorbaar en verhief zijn stem voldoende om boven het gejoel uit te komen. Nadat hij de strekking van zijn gehele inbreng had geformuleerd liet hij een korte stilte vallen, keek met een guitige blik de Kamer rond en vervolgde: “Tja voorzitter, dan kom ik nu meteen maar toe aan een onderwerp wat de mensen hier boven mij bijzonder zal aanspreken: de sociale uitkeringen”. In de groene bankjes hielden maar weinig mensen het nog droog…
Wiegels’ eerste echtgenote kwam in november 1980 op 26-jarige leeftijd om het leven bij een auto-ongeluk. Daarna, bij een verkiezingsdebat in de aanloop naar de verkiezingen van 1981, vroeg een toeschouwer in televisieprogramma ‘Vragenvuur’ naar “het beperken van gezinshulp aan weduwnaars met jonge kinderen”. De man zei – zonder ook maar een spier van zijn gezicht te vertrekken – dat hij “onlangs weduwnaar was geworden en moeite had om de gezinsverzorging te kunnen betalen”. Hij wilde dat specifiek Wiegel, zelf net een paar maanden weduwnaar en destijds minister van binnenlandse zaken, die vraag ging beantwoorden.
Het was één van de smerigste methoden die ‘Hilversum’ zich in die periode permitteerde om verkiezingen te beïnvloeden. Nadat PvdA-leider Den Uyl zich ontfermde over de zichtbaar aangeslagen Wiegel, was er volgens de regie voldoende reclame gemaakt voor de PvdA waarna debatleider Van Meekren het programma ijlings afsloot.
Bovenal was Wiegel een behendig politicus. Onder zijn leiding groeide de fractie in de Tweede Kamer uit naar 28 zetels en werd een brede volkspartij. Opgeleid door mentor Harm van Riel, beheerste hij de taal van de villawijk uiteraard grondig, maar hij was ook spitsvondig genoeg om daarbij nieuwe woorden te introduceren die de gewone man aanspraken. Een van die vindingen was “het verjubelen” van overheidsgeld door het kabinet Den Uyl. Hij kleedde zich bij voorkeur in driedelig kostuum en het ziekenfondsbrilletje had wèl een goudkleurig randje: zo behoorde een ‘staatsman’ zoals hij zichzelf graag noemde, voor de dag te komen.
Na zijn optreden in ‘het Haagse’ werd Wiegel Commissaris van (toen nog) de Koningin in Friesland, waar hij ook altijd is blijven wonen. Hij beschouwde de politiek nog in verschillende columns in zijn lijfblad De Telegraaf en viel ook daar op door heldere opvattingen, verpakt in korte en voor iedereen begrijpelijke zinnen. Zo was hij tegen vervroegde vrijlatingen uit gevangenschap, zoals de moordenaar van Fortuyn, Volkert van der Graaf: hij wenste hem in een column met enige nadruk “nog vele jaren”. Met zijn opvolgers in de VVD had hij niet veel op en het heeft weinig gescheeld of hij keerde de partij de rug toe; Hans Wiegel zat meer op de lijn Fortuyn, die hem ook daadwerkelijk vroeg of hij, Wiegel, beschikbaar zou zijn als premier als de LPF de verkiezingen zouden winnen.
Later, in een programma waarin op dat thema nog eens werd ingegaan, bevestigde Wiegel het verhaal. De vraag of hij in de toekomst dan nog beschikbaar zou zijn voor andere partijen om als premier op treden beantwoordde hij ontkennend. Hij ging liever verder door het leven als “de beste ministerpresident die we nooit hebben gehad”.
Jammer: Hans Wiegel is niet meer.
Hij was een bijzonder mens en een uitstekend politicus.
Helaas komen die tegenwoordig niet meer voor !