De directeur-bestuurder van de Enschedese woningcorporatie Domijn presenteert in deze opinie een ambitieuze visie die verder reikt dan het aanpakken van acute woonproblemen. Haar pleidooi voor solidariteit als basishouding wijkt af van de traditionele focus op de kerntaken van woningcorporaties.
Nieuwe missie woningbouwvereniging en corporaties
De directeur-bestuurder van Domijn pleit voor samenwerking, solidariteit en gedeelde verantwoordelijkheid binnen de woningcorporatiesector.
Haar visie reikt verder dan het aanpakken van acute woonproblemen. Ze pleit, zoals ik het lees, voor een nieuwe missie voor woningbouwcorporaties: een verschuiving van ‘solitair delen’ naar écht ‘solidair als basishouding’.
Kerntaak woningbouwvereniging en corporaties
De kerntaak van woningcorporaties ligt bij het bouwen, verhuren en beheren van sociale huurwoningen, met als prioriteit betaalbaarheid, beschikbaarheid en leefbaarheid.
De visie van Wilma van Ingen is ambitieus en nobel. Ze constateert maatschappelijke barsten, veroorzaakt door uitdagingen zoals het woningtekort, armoede, en klimaatverandering. Deze problemen vragen volgens haar om een houding van solidariteit.
Barsten in de maatschappij
Ze waarschuwt voor een dreiging van meer afstand en een ieder-voor-zich-mentaliteit. Daarom pleit ze voor solidariteit als basishouding. Dit vertaalt ze naar een nieuwe missie voor woningcorporatie Domijn: van ‘solitair delen’ naar ‘solidair als basishouding’.
Maar het roept toch ook vragen op over de balans tussen kerntaken en bredere maatschappelijke verantwoordelijkheden. En wat betekent dit concreet voor de rol van een woningcorporatie?
Wat houdt dit in
Solitair delen is een geïsoleerde daad van vrijgevigheid, terwijl solidariteit een structurele toewijding aan samenwerking voor het collectieve welzijn inhoudt.
Kijkend naar de complexe uitdagingen die worden gezien, dan zijn dit – behalve het woningtekort en personeelstekort – echter allemaal zaken waar de woningcorporatie weinig tot geen invloed op heeft.
Intrinsieke verantwoordelijkheid of politieke voorkeur?
Het roept de vraag op in hoeverre woningcorporaties zich moeten richten op thema’s als klimaat, armoede en politieke verdeeldheid, en hoe deze taken zich verhouden tot hun kerntaken.
Zonder er dieper op in te gaan, kan worden verwezen naar de column van PvdA-coryfee Ronald Plasterk: niet de kiezers schuiven, maar standpunten van partijen.
Invloed van beleid op sociale huur
Als het gaat om het tekort aan sociale huurwoningen, dan is dit grotendeels het gevolg van politiek beleid.
De verhuurdersheffing (ingevoerd onder PvdA-beleid) heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat woningcorporaties uit zakelijke overwegingen kritisch zijn geworden op hun woningvoorraad. Tussen 2014 en 2020 is het aantal sociale huurwoningen zelfs met 80.000 gekrompen.
Bij nieuwbouwprojecten zijn de gevolgen hiervan nog steeds merkbaar. Er wordt meer sociale huur afgebroken dan dat er nieuw wordt gebouwd. Dit ondanks dat Wilma van Ingen in 2023 nog vond dat Hugo de Jonge, demissionair minister van Volkshuisvesting, de corporaties weer op de kaart heeft gezet.
Toen zei ze:
“We zijn jarenlang uitgegaan van een krimp van de bevolking en concludeerden dat er minder behoefte zou zijn aan sociale woningbouw. Maar de samenleving is veranderd”.
“Dat er zoveel immigratie zou zijn, wisten we niet. We moeten nu veel meer statushouders en asielzoekers huisvesten”.
Opvallend is dat het college van B&W van de gemeente Enschede al jaren roept: groei, groei, groei. Iets wat vanaf 2012 niet lukt.
De hoge immigratie heeft landelijk geleid tot druk en ook Enschede heeft de gevolgen hiervan ondervonden door tijdelijke groeispanningen.
Neem daarbij mee dat asielmigranten na statusverlening vrijwel altijd worden gehuisvest in een sociale huurwoning.
Het gevaar van de nieuwe missie
Dat een woningcorporatie verder kijkt dan alleen het verhuren van woningen is zeer nobel.
Zeker als je het doortrekt naar de leefbaarheid. Leefbaarheid in wijken en buurten beïnvloedt direct het onderhoud en de staat van de woningvoorraad, wat op de lange termijn ook de kosten kan verlagen.
Daar komt bij dat in wijken en buurten waar het prettig wonen is, meer betrokken huurders wonen met minder problemen. Wat uiteindelijk in het voordeel werkt van de woningcorporatie.
Teveel nadruk op leefbaarheid
Als de nadruk echter te veel op leefbaarheid komt te liggen, en de woningcorporatie dus taken oppakt die eigenlijk meer bij gemeenten, zorginstellingen of maatschappelijke organisaties horen, kan dit leiden tot een situatie waarin de corporatie buiten haar wettelijke opdracht treedt. Die is – en het is een herhaling – primair gericht op het aanbieden van betaalbare woningen.
Betaalbare woningen die goed worden onderhouden door de corporaties. Woningen die geen last hebben van vocht, goed geïsoleerd zijn en niet tochten waardoor er onnodig veel gestookt moet worden.
Als corporaties te veel taken op zich nemen buiten hun kerntaken, kan dit leiden tot rolverwarring, waarbij de focus op betaalbare huisvesting verzwakt. Bovendien rijst dan de vraag of het beschikbare geld goed wordt besteed.
Huurders en andere belanghebbenden kunnen daarnaast kritischer worden als investeringen in leefbaarheid worden gezien als “over de kerntaken heen”.
Invloed van overheidsbeleid
De woningcorporaties zijn autonoom en verantwoordelijk voor hun eigen bedrijfsvoering. Toch is de invloed van de overheid groot. Dit kan leiden tot rolverwarring.
Twee voorbeelden:
- Voorrangsregeling
Een doelgroep voor woningcorporaties zijn statushouders. Het hanteren van een voorrangsregeling veroorzaakt extra spanning op de woningmarkt en onbegrip bij mensen die jarenlang op een wachtlijst staan. In de praktijk wordt de sociale huurwoningvoorraad daardoor afgebouwd, terwijl de vraag juist toeneemt. Dit maakt duidelijk dat woningcorporaties zich laten gebruiken als uitvoeringsorganisaties van de overheid. - Verduurzaming
De afschaffing van de verhuurderheffing per 1 januari 2023 bespaart corporaties jaarlijks €1,7 miljard. Dit zou moeten leiden tot meer investeringen in betaalbare woningen, versnelde verduurzaming en lagere woonlasten. Toch lijkt versnelde verduurzaming meer op een uitbreiding van de kerntaken. Ook hier laten corporaties zich gebruiken voor de politieke agenda.
Vanuit de traditionele rol
De traditionele rol van corporaties (christelijk sociaal: medemenselijkheid, solidariteit en naastenliefde) heeft sterke overeenkomsten met de idealen van het socialisme. In hun oorspronkelijke opzet verzetten woningcorporaties zich ook tegen een volledig vrije woningmarkt, die vaak ongelijkheid versterkt.
Dit sluit aan bij het socialistische idee dat essentiële behoeften niet volledig aan de markt moeten worden overgelaten.
Dit concept – van de maakbare samenleving – gaat ervan uit dat door middel van overheidsbeleid en collectieve inspanningen sociale ongelijkheden kunnen worden verkleind en maatschappelijke problemen opgelost.
Het opiniestuk heeft wat mij betreft wel een wat paternalistische houding. Dit sluit aan bij het idee van maakbaarheid, waarbij een elite of organisatie denkt dat alleen zij een samenleving op de beste manier kunnen inrichten.
Conclusie
De visie van Wilma van Ingen is ambitieus en nobel, maar roept vragen op over de balans tussen kerntaken en bredere maatschappelijke verantwoordelijkheden.
Woningcorporaties moeten zich blijven richten op hun kerntaak: betaalbare huisvesting en leefbaarheid. Dit vraagt om duidelijke keuzes en een scherp oog voor de balans tussen maatschappelijke ambities en de behoeften van huurders.
Wat Wilma van Ingen ‘brede maatschappelijke uitdagingen’ noemt, zijn juist redenen waarom een groot deel van de samenleving – waaronder huurders van Domijn – kiest voor partijen met een fundamenteel andere visie op immigratie, klimaat, leefbaarheid, armoede en woningtekort.
Enschede, voorop en vooruit
Nooit opgegeven, niets doen is geen optie. Enschede, Nederland is het waard!
Erwin Versteeg is zelfstandig ondernemer en sinds maart 2018 voorzitter van ‘Verbindend Enschede’. De columns die hij schrijft, zijn op persoonlijke titel en bedoeld om een discussie op gang te brengen. Onderwerpen in de columns zijn lokaal, landelijke, geopolitiek of maatschappelijk, en daarmee lokaal en/of landelijk mogelijk geen onderdeel van hun (politieke-) verkiezingsprogramma.
.
Ter aanvulling aan het eerdere commentaar, van mij , schrijft De heer Versteeg over « verduurzaming « en « « versnelde verduurzaming . Ik vraag mij altijd af wat daaronder wordt verstaan . Verduurzaming is « « « onzin « » het gaat dan over of verbeteren of bij het goed functioneren is het “ continueren “ ( een status quo) . Immers : De natuur kan voor « « verduurzaming ( langere duur ) zorgen als ook een herstel- periode aan de natuur wordt gegund . Immers: Het oude gezegde in het latijn : « Naturam expellas Furca Tamen usque recurret « . Immers : De natuur komt altijd terug ook al wil men dat niet weten [ vrije vertaling] . Verduurzaming is een kreet van linkse kwakzalvers omdat daarmede de burger wordt gepaaid . En …… politiek gezien wordt begrepen …….. in onzin . Overbevolking is geen « verduurzaming , maar heeft desastreuze effecten ook bij de woningbouw . « « . Dat er honderden windmolens in de Noordzee worden geplaatst is juist het tegengestelde van verduurzaming . De zee wordt gesloopt , allerlei vreemde metaal -soorten maken het water en de zee – Bodem onbruikbaar voor vissen en de geluiden zijn voor grote vissen fataal . ( de dolfijn ) Door het « « industrialiseren « van de Noordzee kan het punt komen van onherstelbaarheid . Dat wordt niet beseft …….. !! Immers: Gif en zware metalen maken het water onbruikbaar voor « leven « . Ook Dr Pieter Omtzigt NSC en Henri Bontebal CDA laten hun principes vallen door hun « « De aarde in bruikleen te hebben en de Aarde als een goede vader te beheren « . er niets van willen weten …… in ieder geval er niets aan doen …….. immers : Overbevolking is voor « de gehele wereld “” desastreus . Zelfs “ het Levenselixer “ WATER “ wordt op grote schaal vervuild …… . ! Het “”” Na ons de Zondvloed” is nog reeds populair …….. Immigratie is voor het kleine Nederland rampspoedig …….. ! Alleen randdebielen begrijpen het niet …… Ook Demografische en economise groei is geen verduurzaming maar afbraak van bestaande maatschappelijke structuren en onverbiddelijk in chaos over gaat .
Een eerlijk artikel van de heer Versteeg . Mijn opmerking is evenwel partieel. « Over solidariteit als basis – houding . Die gedachten zijn niet nieuw . Wijlen Dr Joop den Uyl PvdA had het er ook al over . Nu op basis van « « Barsten in de Maatschappij « en de woningcorporaties . Maar , deze « « Barsten » zijn bewust geschapen door « incompetente idioten dewelke de immigratie niet onder controle hebben en immigratie ook als een « « verdienmodel « functioneert . De maatschappelijk ontwrichtende effecten zijn nu zichtbaar en oplossingen worden ( nog) niet aangedragen . Het is toch « « te zot » » voor woorden dat een klein land als Nederland zoveel immigranten heeft toegelaten …….. het resultaat van « absoluut incompetente « bestuurders op het meest laagste niveau . Daarnaast is Mark Rutte als MP en Sigrid Kaag als minister van financiën op het rovers pad in Nederland geweest en er nu « De Staatskas leeg is « « waardoor de burger zijn rekeningen als energie niet meer kan betalen « . De nieuwe Minister President , Dick Schoof , begrijpt er , mijns inziens , geen barst van wat er wereldlijk aan de hand is en Dr Pieter Omtzigt NSC en Henri Bontebal ( CDA) zijn lijdende aan « Autisme en hebben last van tweeslachtigheid ivm hun religieuze houding . Ze hebben nog steeds niet de intentie met de PVV ( Wilders ) goed samen te werken en……. de analyses van Mr Dr Thierry Baudet niet te begrijpen .Het « « landsbelang « is kennelijk ondergeschikt ..En……. Van zeer drastische maatregelen hebben ze nog nooit gehoord . Immigratie onmiddellijk stoppen en remigratie is noodzakelijk ……. Dat de BTW nu omhoog moet is een nood- greep …… maar daarmede lost men NIETS op.