Eerst opheldering

De kwestie Omtzigt in deze verkenningsfase van de formatie kende aanvankelijk weinig ophef  op en rond de Haagse politieke burelen. “Foutje, kan gebeuren”, was de teneur. Dat werd anders toen menigeen in – onder andere – de CDA achterban (Overijssel) zich over de kwestie uitlieten. Inmiddels zijn verschillende fracties in de Tweede Kamer van mening dat er eerst opheldering moet komen rond deze zaak. Terecht.

Het is vrij uniek dat een verkenner wordt gesnapt met overlegnotities waaruit blijkt dat de stem van de burgers er bijster weinig toe doet. Wanneer verkenners en Kabinets-kandidaten, ongeacht de verkiezingsuitslag, vrij openlijk onderhandelen in welke samenstelling de nieuwe Tweede Kamer straks verschijnt, dan hebben we een staatsrechtelijk probleem van majeure proporties. Wanneer de controlerende macht heimelijk wordt gekortwiekt dan is de trias politica fors in onbalans. Met welk nut en wie heeft daar belang bij?

Het nut is helder. Wanneer de machthebbers besluiten kunnen nemen die zij aan niemand, of wellicht een loyaal deel van de controlerende macht (de slippendragers), hoeven te verantwoorden, dan ligt de weg open naar de vorming van een maatschappij die indruist tegen de wil van de bevolking. Over kwesties zoals immigratie, milieu en de EU wordt ‘het volk’ nooit geraadpleegd en de enkele keer dat dit wel gebeurde bleek die bevolking massaal tegen. Het is in dat verband niet toevallig dat pas na de vorige verkiezingen (dus niet ruimschoots daarvoor in b.v. partijprogramma’s) er ineens een urgent klimaatprobleem opdoemde die als de wiedeweerga door klimaattafels werden behandeld, nog voor de bevolking met de ogen kon knipperen. Aan die tafels slechts ‘deskundigen van organisaties en bedrijven die een concrete bijdrage kunnen leveren om de klimaatdoelstellingen in de desbetreffende sector te behalen’. Van de burgers, die alles immers betalen via de belastingen, aan die tafels geen spoor. Natuurlijk leidt dit tot de transfer van aanzienlijke hoeveelheden overheidsgeld (lees: belastinggeld) naar private partijen, zoals dat in bananenrepublieken ook gebeurt. Ik heb al eerder uitgelegd dat in achterliggende decennia door verschillende regeringen ervaring is opgedaan hoe die transfers juridisch handjes en voetjes te geven.

De belanghebbenden zijn ook eenvoudig te traceren. Dat zijn de machthebbers zelf met in hun kielzog het grootbedrijf (Multinationals, Big Tech en Big Pharma) en de verschillende subsidie-industrieën. Maar juist aan hen heeft een reguliere overheid formeel natuurlijk totaal geen boodschap. Waar gaat de politiek dan wel over en waar draagt zij de eerste verantwoordelijkheid? De politiek gaat niet over de markt, dus ook niet de energiemarkt, maar over het publieke domein. Het publieke domein dat in immaterieel opzicht wordt bepaald door de inrichting van de rechtsstaat en in materieel opzicht wordt vormgegeven door de collectieve sector.

De opname van de energiemarkt in het publieke domein en de collectieve sector maakt dat het aanbod uitsluitend door de aanbieders kan worden bepaald aan de hand van dubieuze overeenkomsten met ongekozen – buitenlandse – belanghebbenden in dat veld onder de vlag van ‘milieu’. Van echte democratie is hier ook alweer geen sprake, of men zou het eens in de vier jaar een hokje rood maken democratie moeten noemen. In Nederland is die geringe democratie nog verder uitgehold doordat de macht over de inrichting van het publieke domein en de collectieve sector wordt gedeeld met het maatschappelijk middenveld, een geheel van organisaties dat optreedt als zaakwaarnemer van de burgers. Organisaties veelal met een al of niet groot aantal ‘leden’, maar dan wel leden die over beleid en standpunten van de desbetreffende organisatie en de samenstelling van bijvoorbeeld het bestuur, werkelijk geen bal te zeggen hebben. Overheden dealen ondertussen maar al te graag met hen en sluiten de ene na de andere overeenkomst af. Ook hier van de burgers geen spoor.

Met het oog op voorgaande wordt het u als lezer, hopelijk steeds duidelijker wie de belanghebbenden achter het opbergen van Omtzigt zijn. Als D66 en VVD samen in een coalitie met het CDA willen, dan kan dat kennelijk alleen als een van de weinige echt controlerende politici uit de Tweede Kamer wordt geweerd. Hij is te lastig, te vervelend en moest eerder al – met behulp van list en bedrog, zo bleek later – van het MH17 dossier worden verjaagd, opdat het Kabinet Rutte-lll kon blijven zitten.

Met nog een paar Parlementaire Enquêtes in het vooruitzicht (toeslagen, corona) heeft de oppositie in ieder geval een paar heel behoorlijke mogelijkheden het aanstaande gezelschap weer razendsnel af te serveren.