Een nieuwe koude oorlog?

Terwijl het expansionistische China in de zuidelijke Chinese Zee de ene fortificatie na de andere bouwt is Rusland, met zijn lange Arctische kustlijn, druk doende om de noord oostelijke doorgang te monopoliseren. Daarbij claimt het een ‘soeverein recht’ op een zogenaamde exclusieve economische zone (EEZ) die zich uitstrekt tot 200 Zeemijlen (rond 370 km) buiten de kust, waarin het rechten heeft op exploitatie van grondstoffen, visserij en wetenschappelijk onderzoek.

Daartegenover is het verantwoordelijk voor het natuurbeheer conform een U.N. verdrag daterend uit 1982. Vandaar dat Rusland tot 1998 het gebied 224 maal misbruikte voor het testen van de allergrootste kernwapens ooit – https://www.youtube.com/watch?v=30EoIh2kADk – zowel bovengronds als onderzee, maar een kniesoor die daar op let. Om de zaak te compliceren is een EEZ onderdeel van internationale wateren waar andere wetgeving van toepassing is dan in territoriale wateren, maar Poetin is een praktisch mens zoals wij ook al o.a. in de Krim en Oost Oekraïne zagen: gewoon het internationale recht van de sterkste! Hij heeft wèl het recht om kunstmatige eilanden en bouwwerken te plaatsen in de EEZ en die te beschermen middels ‘safe havens’ die zich uit kunnen strekken tot 500 meter buiten het kunstmatige eiland of bouwwerk.

In tegenstelling tot dezelfde breedtegraad langs de Canadese kust wordt de N.O. Passage door de Golfstroom opgewarmd tot voorbij Moermansk, dat het gehele jaar ijsvrij is reden waarom de Russische vloot daar een enorme militaire basis heeft. De N.O. Passage bevriest voor het overgrote deel in de winter maar, terwijl de Arctische en Antarctische ijskappen gestaag toenemen, raakt het zeewater in de N.O. passage in recente decennia een maandje eerder opgewarmd en min of meer ‘bevaarbaar’ gedurende 2 à 3 maanden voor speciaal daartoe gebouwde schepen. Tijdens het Sovjet regime was er wel verkeer langs die route, maar dat viel praktisch weg met de val van het Communisme, dus het verhaal van ‘nieuwe handelsroutes’ – 40% korter naar Azië dan via Suez – is nogal relatief in een gebied dat 6% van het aardoppervlak bestrijkt, en mogelijk 22% van de actuele fossiele brandstof reserves bevat.

Dàt vormt de motivatie voor de Russische pogingen om zich nèt als China te positioneren in internationale wateren die zich uitstrekken van de Karische poort bij Nova Zembla tot de Bering Zee. Poetin claimt de doorgang, die slechts enkele maanden bruikbaar is, uiteraard als Russische wateren maar het gaat hem slechts om de beschikbare grondstoffen. De commerciële scheepvaart-aspecten zijn een doekje voor het bloeden omdat er nog steeds tegen de 20.000 schepen per jaar langs Suez passeren. Het grote container vervoer gaat per definitie langs Suez omdat de voor deze giganten veel te ondiepe N.O. Passage slechts 2 à 3 maanden zeer beperkt bevaarbaar is met een aantal zéér beperkende factoren: de voorspelbaarheid van de hoeveelheid drijfijs is bijkans nul en het rauwe klimaat maakt de doorvaart erg riskant. In geval van ongelukken is de mogelijkheid voor reddingsoperaties ook bijkans nul omdat de bijzonder ondiepe N.O. Passage zo afgelegen is en de ijsgang zo onvoorspelbaar dat aankomsttijden van passerende schepen een grote gok worden. Er zijn totaal geen bevolkingscentra langs de onvoorstelbaar lange kustlijn en schepen moeten sowieso speciaal voor deze route gebouwd zijn, reden waarom de operationele kosten torenhoog zijn.

De Russen breiden hun militaire presentie in de Arctische zone gestaag uit volgens Secretary of State Mike Pompeo, gepaard met hun typische agressieve gedrag maar Poetin klaagde nog pro forma in april over de toegenomen NATO activiteiten in het gebied en stelt ‘dat Russische militaire vluchten in de Baltische en Arctische zones een orde van grootte kleiner zijn dan die van de NATO’, die daar één der grootste oefeningen hield in de geschiedenis. Een nieuwe koude oorlog in de vrieskou?

Wat daartoe bijdraagt is de schatting dat er zo’n 90 miljoen barrels aan aardolie en onmetelijke hoeveelheden aardgas te halen zijn onder deze omstreden internationale wateren, dus het perspectief voor een koude oorlog is volop aanwezig omdat Rusland nu de internationale scheepvaart wil dwingen om toestemming te vragen voor doorvaart en Russische loodsen aan boord te nemen.

Het botte dreigement van destructieve militaire interventie typeert Poetin’s brutale aspiraties volgens Pompeo. Geen wonder als wij zien dat de regio goed is voor zo’n 30% van Rusland’s BNP maar de Amerikanen zijn, evenmin als in de Zuid Chinese Zee, niet van plan Poetin’s pretenties te honoreren. Dat Rusland reeds 40 (deels nucleaire) grote ijsbrekers heeft tegen de USA slechts 2 is tekenend voor de verhouding, ook al heeft het Congres in Washington de bouw van 6 nieuwe ijsbrekers voor 2026 goedgekeurd, dus de Russen liggen alleen al om praktische redenen een straatlengte voor.

Rusland en China, twee uit hetzelfde harde hout gesneden globale straathonden die de grootste hond, maar de enige met een correct moreel kompas, welhaast dwingen om orde op zaken te stellen als de eeuwige politieagent van de wereld.

.