Sombere Inkijk in de nabije toekomst

In het artikel “NIBUD rekent Regering Rijk” werd gesteld dat het gezegde “wiens brood men eet, diens woord men spreekt” van toepassing leek te zijn op de manier waarop het NIBUD vaststelt of en hoe goed het gaat met de firma Nederland. De burger wel beter weet. Die kijkt naar het bedrag wat op de bank of giro rekening is gestort en toetst dat aan het bedrag wat hij of zij aan aangegane verplichtingen kwijt is. Wat overblijft, is voor hem en haar het besteedbare inkomen. Geld dat hij of zij kan gebruiken voor mooie dingen van het leven. “Het gaat goed met Nederland” is een kreet die alleen van toepassing is voor de hogere segmenten van de Nederlandse bevolking. Voor de elitocratie die meent dat zij Nederland is.

Vaststellingen en observaties

Uit vaststellingen en observaties van drie overheidsinstellingen blijkt die waarneming juist te zijn geweest. Uit cijfers van Eurostat blijkt dat “het risico dat iemand in Nederland te maken krijgt met armoede of sociale uitsluiting de afgelopen tien jaar is gestegen… in 2008 ging het nog om 14,9 procent van de Nederlanders, vorig jaar was dat 17 procent”. Volgens de omschrijving van armoede door het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft een huishouden te weinig financiële mogelijkheden om de minimaal noodzakelijke goederen en voorzieningen (de basis behoefte om te kunnen overleven) te bekostigen. Iemand is arm wanneer hij onvoldoende inkomen heeft voor bijvoorbeeld voeding of een goede woning. Armoede in Nederland wordt bepaald op basis van drie criteria: rondkomen van minder dan 60% van het gemiddelde inkomen van de totale bevolking; huishoudens die getroffen worden door materiële ontbering en het (langdurig) werkeloos zijn.

Het CBS blijkt die vaststelling met data en feiten stevig te kunnen onderbouwen. De Nederlandse economie groeide in de afgelopen 25 jaar met bijna 40% en in dezelfde periode is de doorsnee werknemer er amper op vooruit gegaan. Het CBS constateert dat een groeiend deel van de financiële koek naar aandeelhouders en bedrijfseigenaren gaat en de arbeidsinkomensquote – het aandeel van het inkomen dat naar werkenden gaat – de laatste vier decennia zo’n twintig procentpunt is gedaald[1]. De CAO-lonen stijgen, gecorrigeerd voor inflatie, al sinds de jaren tachtig niet meer. Die groei is dus niet naar middenklassenloontjes gegaan.

Eigenlijk, een ongelooflijke observatie, die op gespannen voet staat met uitspraken van de Minister-president en zijn politieke schapen die herhaaldelijk beweren dat het prima gaat met Nederland. Prima? Uit onderzoek van SCP blijkt de arbeidersarmoede sinds 1990 met maar liefst 42% gegroeid te zijn. Het netto beschikbare inkomen[2] van huishoudens is de afgelopen 25 jaar amper gestegen. In de studie Een lang tekort (2016) wordt geconstateerd dat armoede voor een behoorlijke groep Nederlanders een structureel karakter heeft gekregen. Ondanks de economische groei is het aantal huishoudens met een laag inkomen (minder dan € 1.960 euro voor een paar met twee kinderen, €1.040 euro voor een alleenstaande) in 2017 gegroeid tot 599.000 of ruim 8% van alle huishoudens Een groei gelet op de 572.000 in 2016.

Te optimistische kijk op de nabije toekomst

Op Prinsjesdag ging de regering uit van een economische groei van rond de 2,5% voor 2019 e.v. Waarschuwingen dat die voorspelling te hoog uitviel, werden arrogant als een vorm van doemdenken weggewuifd. De vraag of een lagere voorspelling hout kon snijden, werd niet gesteld noch beantwoord. Daarom kon en kan de doorsnee Nederlander met een aanstormende tsunami aan kosten door de Migranten toestroom en vooral Klimaat akkoord dat de coalitie in 2018 heeft gesloten, zich geen beeld vormen hoe zijn financiële toekomst er uit zal zien.

Willem Vermeend heeft in zijn column in de Telegraaf van 9 februari 2019 geprobeerd een beeld te schetsen voor die doorsnee Nederlander. Het begint met de constatering dat de Nederlandse economische groei die in 2018 nog 2,5% bedroeg, volgens de Europese Commissie in 2019 zal inzakken tot 1,7 %. Die krimp heeft gevolgen. Vermeend veronderstelt bovendien dat ook een harde Brexit pressie zal leggen op de groei van de Nederlandse economie en schat zelfs dat die groei tot 0% zal krimpen of zelfs in recessie zal gaan. Geen optimistische vooruitzicht. Mocht dat door Vermeende geschetste doemscenario werkelijkheid worden dan kan het huidige regeerakkoord in de prullenbak en daarmee ook de mooie klimaat en migratie plannen. De discussies zullen zich vervolgens weer gaan toespitsen op bezuinigingen en belastingmaatregelen en de resultaten kunnen de financiële situatie van huishoudens die al op of in de buurt van de armoede grens bivakkeren een neerwaartse duw geven.

Rijker en toch armer

De economie is de afgelopen jaren gegroeid, maar actieve en postactieve Nederlanders hebben daarvan nauwelijks iets gemerkt. Steeds duidelijker wordt dat als de politiek bij de invoering van klimaatmaatregelen het gevaar van een groeiende armoede of sociale buitensluiting van meerdere segmenten van de Nederlandse samenleving niet in de gaten houdt, er steeds meer Nederlandse huishoudens komt te bivakkeren op de armoedegrens. Je zou denken dat observaties van CBS en SCP links Nederland dat zo begaan is met het lief en leed van de doodnormale Nederlandse burger die zijn hoofd boven water probeert te houden, zouden mobiliseren om de barricade op te gaan. Een beweging in die richting is nauwelijks merkbaar. Blijkbaar hebben die de handen vol met non-issues van identiteitspolitiek. De economische onderlaag van de maatschappij is die informatie door politici wijselijk onthouden en heeft het vermoedelijk te druk met dagelijkse overlast irritaties om te zien dat ze buitengesloten worden van de welvaartsgroei.

[1] De rijkste 1% van Nederland bezit ruim 27% van het totale vermogen in Nederland en de rijkste 0.1% maar liefst 11%.

[2] De termen ‘inkomen’, ‘besteedbaar inkomen’, ‘gestandaardiseerd inkomen’ en ‘koopkracht’ worden in dit hoofdstuk door elkaar gebruikt. In alle gevallen gaat het om het besteedbare huishoudeninkomen dat gecorrigeerd is voor inflatie en voor de samenstelling van het huishouden.

.