Het kan dus altijd nóg maller in Nederland: op het managersgala van de Stichting Verkiezing Overheidsmanager van het Jaar in de Ridderzaal in Den Haag afgelopen maandagavond werd Gerard Bakker, bestuursvoorzitter van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers, verkozen tot ‘Overheidmanager van het jaar’.
Afb: pixabay. Logo COA: website coa.nl
De betreffende stichting volgt al 20 jaar de ‘beste’ managers van de Nederlandse overheid op de voet. Het gaat hierbij om alle managers werkzaam bij publieke organisaties, gefinancierd met publiek geld. Ook moet de complexiteit van het werk zó zijn, dat de managers hun ‘uitzonderlijke kwaliteiten’ hebben kunnen tonen. De jury, bestaande uit onder meer Ank Bijleveld (tot zij minister van Defensie werd), Jannine van den Berg (politiechef Landelijke Eenheid), Paul Depla (burgemeester Breda) en Sandra Groeneveld (hoogleraar Publiek Management aan de Universiteit Leiden) beoordeelde in juli de inzendingen aan de hand van 4 criteria: mensgericht leiderschap, visionair leiderschap, gezaghebbende bescheidenheid en maatschappelijk en politiek bewustzijn.
Na de voorselectie in juli bleven acht namen over. Hierop volgden in september en oktober werkbezoeken en gesprekken met een jury. Dit proces leverde uiteindelijk drie finalisten op. Naast kolonel Boekholt van de vliegbasis Eindhoven en COA-bestuursvoorzitter Bakker was dit gemeentesecretaris van ’s-Hertogenbosch Irma Woestenberg.Vanwege het thema voor 2017 ‘Wie durft in de wind te staan?!’ keek de jury in het bijzonder naar krachtig leiderschap met lef. Dat Bakker zich ondanks politieke druk en grote media-aandacht niet van zijn taak liet afleiden, leverde hem de winst op. De gehanteerde criteria en het thema vormen naar mijn bescheiden mening een opeenstapeling van abstracte, nietszeggende managementwolligheid – wellicht interessant voor een nieuwe jeukwoordencolumn van Japke Bouwsma – die bovendien schromelijk voorbij gaat aan een in mijn ogen bijzonder belangrijk aspect van met publiek geld, dus door de belastingbetalers gefinancierde overheidsinstanties: om wat voor organisátie gaat het eigenlijk?
Want laten we wel zijn: het COA heeft nu niet bepaald de reputatie van een onkreukbare organisatie die uitblinkt in integriteit. Sterker nog, deze kapitalen aan belastinggeld verslindende organisatie kenmerkt zich uit een ellenlange reeks aan – ook recente! – berichtgeving eerder door list en bedrog, bijvoorbeeld over het aantal bedden en de afkomst van de te plaatsen migranten, eigengereidheid, doofpotaffaires over bijvoorbeeld geweld door migranten tegen azc-personeel dan wel onderling, of de interne machts- en angstcultuur, financieel wanbeleid met inbegrip van ordinaire zelfverrijking en het krampachtig proberen het zogenaamde draagvlak voor de opvang van migranten (dus geen vluchtelingen, laat staan asielzoekers) in stand te houden, waarbij gerust de zeer relevante vraag gesteld mag worden hoe groot dat draagvlak onder het publiek eigenlijk nog is.
Los van het feit wat ik doorgaans van managers vind – die welhaast bovenmenselijke kwaliteiten en prestaties worden toegedicht, maar zich met een MBA’tje van Nyenrode op zak slechts schuldig maken aan ordinair grootgraaien -, komt het mij voor dat op het moment dat er ook naar de organisátie zou worden gekeken waar de betreffende manager werkzaam voor is, iemand van het COA bij voorbaat al kansloos is, tenzij die manager er persoonlijk voor heeft gezorgd dat de rokende puinhopen bij dat instituut voorgoed verdwenen zijn. Dan mag er gerust van een bovenmenselijke prestatie worden gesproken.