Het rode lichtje op TV Camera floept aan de politieke acteurs zetten hun beste beentje voor. Er verschijnt zelfs een politicus in een militair gekleurd clowns uitrusting op het spreekgestoelte. Lachen en huilen in een reflectie. In een aantal uren wordt de demissionaire Minister van Defensie voor het oog van kijkend Nederland tot op de bodem afgebroken. Haar blijft niets anders over dan op te stappen en in haar spoor vindt haar hoogste militaire adviseur het kies om dat voorbeeld te volgen.
Voor de aandachtige kijker is het allang duidelijk geworden dat het hier niet gaat om de missie in Mali of om de deplorabele staat waarin Defensie na 24 jaar bezuinigen verkeert. Ook niet op een onderzoeken hoe en wanneer Nederland eindelijk opschuift naar de NATO norm van 2% met een tussenstap naar het gemiddelde percentage BNP van alle NATO lidstaten. Welke die ook is, want die verschuift per artikel, media zender en politieke partij. Het debat van gisteren leidde niet naar een oplossing voor Defensie in het algemeen en de Krijgsmacht in het bijzonder.
De staat waarin de Krijgsmachtcomponent nu verkeert, zal de komende kabinet periode misschien mondjesmaat verbeteren. Een deplorabele staat waaraan diverse Regeringen en Parlementen in de achterliggende 24 jaar debet aan zijn. Uit het debat werd heel helder dat die opgewonden Defensie woordvoerders niet eens meer in de gaten hadden dat zij medeschuldig zijn aan die sterk uitgeholde krijgsmacht. Uit hun verwijten bleek dat door een groeiende behoefte aan micromanagement van Regering en Parlement de ambtelijke besluitvorming zoveel schijven heeft gekregen dat aan het einde van het besluitvormingsproces niemand zich verantwoordelijk hoeft te voelen. Iedere schijf had en heeft een eigen kijk op de materie en die kijk was zelden doorspekt met een gedegen kennis van het Defensie apparaat. Srebrenica, een uitgekleed keurkorps, onaanvaardbaar risico voor de werkvloer, Mali Malaise en wie weet welke lijken nog meer in de Defensiekast zitten. Niemand voelde de behoefte om ook het boetekleed aan te trekken, te tonen dat hij of zij zich medeschuldig was aan het ongewenste afglijden van de Nederlandse gevechtskracht.
Verantwoordelijkheid. Het is een vage term geworden in de politieke vocabulaire van de leden van regering en parlement. Het maakt nu deel uit van een afgevlakt en onder bepaalde omstandigheden afwezig normen en waarde stelsel. Met dank aan wegkijkende, pamperende en onderpresterende mannen en vrouwen aan het Binnenhof. Het te late aftreden van Minister en hoogste militair heeft dat gebrek helder gemaakt, maar geenszins opgelost. Het aftreden is een stap voor de politieke bühne om de doorsnee Nederlander de indruk te geven dat een politicus verantwoordelijk gesteld moet worden voor falen van en binnen een Ministerie. Het debat heeft ook duidelijk gemaakt dat rapportages over ambtelijk falen misbruikt worden om op de persoon te spelen en bij het polderen over maatschappelijke problemen, politiek voordeel te krijgen.
Natuurlijk voelt een groot aantal van de 150+ dames en heren zich door deze teksten niet aangesproken; die zijn blijkbaar de schaamte allang voorbij. Kunnen ze dan verklaren waarom het aantal ongevallen waar militairen in binnen en buitenland de dupe van geworden zijn en hun achterban vaak in diepe rouw wordt achtergelaten, gegroeid is? Waarom stond Defensie bij de uitreiking van de geldprijzen voortdurend achteraan? Waarom was er wel geld voor migranten beschikbaar en niet voor Defensie? Waarom?
Het draaide om Hennis, het vervolg van haar politieke carrière en de instap van haar opvolger. Haar calimero -achtige uitspraak “ik ben ook maar een mens”, schildert perfect de instelling van de aftredende minister om de Krijgsmacht op de rails te krijgen en te houden. Het draaide niet om de militair in binnen en buitenland, maar om de zelfverheerlijking van de eerste politica op het Departement van Defensie. In die zelfverheerlijking hebben hoge militairen gelet op hun herhaaldelijke juichkreten m.b.t. inzet en integriteit van de afgetreden minister, een katalyserende invloed gehad. Door die steun van haar militairen ging ze geloven dat ze het departement op een prima manier beheerde en militaire autoriteiten lieten het allemaal tevreden knikkend op zijn beloop. Ten koste van de werkvloer.
De machteloze werkvloer die weliswaar steeds meer ging tegensputteren, maar gedreven door de ingeslepen can do mentaliteit versterkt door het bijna grenzeloze loyaliteit gevoel bewees dat de Krijgsmacht met minder meer kon doen. Niet beseffend dat ze politici stimuleerden om ingezette bezuinigingen voort te zetten, waardoor geld voor binnen en buitenlandse hobby´s vrij gemaakt kon worden. Militairen beseften lang niet dat zij zichzelf door die houding in de voet hebben geschoten. Triest maar waar. Bloed, zweet, tranen, fysiek en psychische beschadiging, dood. De beloning voor de militair die het regeringsschip in internationale wateren drijvend hield. De beschreven combinatie can do en onbegrensde loyaliteit is door de politiek misbruikt en dat misbruik komt nog beste tot uitdrukking in de pang pang uitspraak van een van de formatie kopstukken.
Het debat was een groot toneel stuk met slechte acteurs, waarbij de verwijten op een politica gericht waren om het eigen partijbelang te dienen. De politiek liet de doorsnee Nederlander geloven dat het debat zou draaien om de strekking van het OVV rapport en de malaise in Mali. Wanneer het debat inderdaad over de missie naar Mali was gegaan, hadden ook de schimmige rollen van Rutte, Timmermans en Koenders in het debat opgenomen moeten zijn. Dat is niet gebeurd. De vraag of de aftredende minister inderdaad zodanig beschadigd is dat een volgende ministerspost aan haar neus voorbij zal gaan is afhankelijk van de mores van de demissionaire en vermoedelijke volgende premier. Gelet op het feit dat hij de Mali missie misbruikt heeft om een deeltijd stoeltje in de Veiligheidsraad te krijgen, hoeft Nederland zich over die mores geen enkele illusie te maken
De minister en de CDS zijn opgestapt, het Parlement heeft bevestigd niet aan zelfreflectie te doen en geen zelfkritiek te hebben. Het trio Rutte, Timmermans en Koenders heeft zich lopen verschuilen in de krochten van het Binnenhof . En de Krijgsmacht? De Krijgsmacht is weer misbruikt voor een politiek drama en blijft met lege handen achter.
Haar opvolger gaat eerst een inschatting van de schade maken. Waar hebben we dat meer gehoord?