Nederland moet dringend opnieuw nadenken over de bijdrage aan vrede en veiligheid. Dit schrijft The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) in zijn Monitor 2016. Het kennisinstituut presenteerde die vrijdag (24-06 j.l. ) in perscentrum Nieuwspoort. Gelijktijdig deed Instituut Clingendael hier hetzelfde voor haar jaarlijkse visie op de situatie in de wereld. Beide instituten brengen sinds 2012 jaarlijks hun monitor uit als onderdeel van de Strategische Monitor van de Nederlandse overheid.
Afb: youtube
Voor de nieuwste analyse van de mondiale trends in coöperatie, confrontatie en conflict heeft het HCSS voor de situatie in de wereld ditmaal het rad van fortuin als symbool gekozen: ‘up and down, round and round, faster and faster’.Nederland en Europa hebben volgens het HCSS niet altijd meer (voldoende) veiligheidsinstrumenten voor de huidige uitdagingen. Daarbij doelt het HCSS op de toenemende instabiliteit rondom Europa, maar ook in het continent zelf. De druk op de Europese eenheid van bijvoorbeeld de vluchtelingencrisis versterkt het destabiliserende effect verder. Onder grootmachten tiert het ‘assertivitis’-virus welig. Uit de HCSS-analyses blijkt zelfs dat de kans op een conflict tussen landen sinds de Koreaanse Oorlog niet meer zo groot is geweest en verder toeneemt.
De onderzoekers noemen in het rapport 3 regio’s als het belangrijkste toneel voor conflict tussen de grote mogendheden. Spanning, instabiliteit en conflict in Oost- en Zuidoost-Azië, het oosten van Europa en de MONA-regio (Midden-Oosten, Noord-Afrika) zijn daarnaast een bedreiging voor de landen in deze hotspots. Wat dat betreft is er niet veel nieuws onder de zon, hoewel het HCSS wel suggereert dat die regio’s ook kansen bieden voor samenwerking.
Positieve ontwikkelingen zijn er volgens het HCSS ook. Wereldwijd zijn mensen beter geschoold, gevoed, gezonder, toleranter en hebben meer vrijheid dan ooit tevoren, wat de weerbaarheid van samenlevingen bevordert. Voor wat betreft de laatste twee aspecten krijg ik overigens de indruk dat hierbij niet naar Europa zelf – en met name de EU – is gekeken. Het HCSS noemt investeren in deze bronnen van veiligheid onverminderd belangrijk, zeker in deze tijd van snelle en (deels) onvoorspelbare ontwikkelingen.
Clingendael richt zich in zijn Monitor 2016 op het belang van samenwerking tussen de grote mogendheden voor mondiale stabiliteit. Daarbij is de relatie tussen de VS en China beslissend voor de toekomstige wereldorde. Die tussen de Verenigde Staten en Europa is steeds minder bepalend.