In 2013 antwoordde Putin op de vraag of hij zich eventueel voor een derde of vierde keer tot president zou laten kiezen: “Ik ben erop tegen dat wie dan ook, al komt hij van nog zo goeden huize, onze grondwet schendt”.
Vladimir Putin. Afb: wikimedia-commons.
Door zijn stuivertje wisselen met Medvedev heeft hij de grondwet slechts naar de geest verkracht, maar het land staat al vele jaren economisch doodstil. Zoals de Neue Zürcher Zeitung schreef: ‘De watertruck sproeit naar alle kanten, ook als het regent. De Russische economie is een tragikomedie onder Putin’.
Het economische potentieel van dit enorme land is nooit benut. Het exporteert slechts grondstoffen zoals aardgas en olie, maar creëert geen enkele toegevoegde waarde terwijl slechts de wapenindustrie bloeit en ook gebruikt wordt om wereldwijde ellende te veroorzaken zoals in Syrië. Maar hoe moet je het marxistische ideaal verwezenlijken om de wereld te veroveren als je in feite slechts een bananenrepubliek met kernwapens bent, in feite een arm derdewereldland? Die roofridder-aspiraties moet Putin noodgedwongen overlaten aan de subversieve, extremistische Democraten van Obama in de USA en aan Merkel en haar soortgenoten in Zweden, Frankrijk en hun flauwe aftreksel op het Binnenhof met D66, GL en PvdA.
Putin heeft er persoonlijk nog wel plezier in, geen wonder met alle gestolen miljarden, dus hij pakt deze zomer de volgende ambtstermijn op maar is daar ook wel toe gedwongen om te voorkomen dat de oppositie aan de macht komt en hem ter verantwoording roept. In die context is het verontrustend dat de jongere generatie Russen slechts deze potentaat kent en het perspectief mist om te oordelen of het beter zou gaan zonder Putin.
Wat zeker is: het gaat ècht niet goed terwijl de mondiale economie alweer een tijdje aantrekt. De inflatiebestrijding en het BNP zitten muurvast en de door Putin afgeroepen westerse sancties bijten stevig, maar dat houdt kan hij (krampachtig) verborgen voor de eigen bevolking in een bananenrepubliek waar de pers sowieso schrijft wat Putin wil en waardoor de kiezers niet eens weten wie Navalny is..
Niemand anders dan Putin draagt de enorme verantwoordelijkheid voor de toenemende armoede; zijn machtspolitiek werkt niet alleen in het Kremlin, maar ook daarbuiten leidt zijn keiharde repressie van tegenstanders tot de stagnering van de economie. Er is een status quo: zolang de mensen nog een beetje te eten hebben zal Putin wellicht overleven, maar als die grens overschreden is wordt het penibel. Rusland kent weliswaar (nog) geen Braziliaanse favela’s of slums zoals in Zuid-Afrika, maar zijn megalomane, stalinistische hang naar Ruslands ‘grote verleden’ en zijn daaruit voortkomende communistische machtspolitiek ondermijnt niet alleen de westerse wereld, maar ook Rusland. Het land heeft een grote zwarte economie die weinig toevoegt, maar de mensen de kans biedt om het hoofd boven water te houden in een land dat geen enkel sociaal systeem kent, terwijl jaarlijks tientallen miljarden gestolen worden door Putin en zijn vriendjes. De zichtbare economie is uiterst inefficiënt en wordt ook geplaagd door een uiterst corrupte, allesverstikkende bureaucratie, reden waarom er ook geen enkel initiatief tot ontwikkeling van een efficiënter midden- en kleinbedrijf mogelijk is. Voornoemde uitspraak van de Neue Zürcher Zeitung is treffend: ook al vallen er stortbuien, de gemeentelijke watertruck rijdt zijn rondje tot de tank leeg is, want het bedrijfsplan voorziet slechts daarin…
Kortom, net als tijdens de communistische heerschappij telt, nu zesentwintig jaar later, nog steeds de kwantiteit, terwijl kwaliteit iets illusoirs is dankzij achttien jaren van Putins schrikbewind.
Putin begrijpt ook werkelijk niets van economie, maar zolang hij en zijn vriendjes de miljarden kunnen blijven ‘afromen’ is alles goed, dus de aardolie is en blijft noodgedwongen de spil van de economie. Een normale economie is in dat maffiaklimaat ondenkbaar. Wie investeert in een systeem zonder rechtszekerheid, waarin buitenlandse investeerders doodleuk kaalgestolen worden door Putins kliek? Bovendien is dankzij Putins agressie in de Krim en de Oekraïne een systeem van westerse sancties van kracht, waarbij Putins ego hem dwong ook weer tegensancties te nemen, alsof het blokkeren van Nederlandse export van bloemen en fruit het arme Rusland zou baten..?!
De prijs van de aardolie is, sinds de USA kans heeft gezien om onafhankelijk te worden van olieleveranties, ietsjes aangetrokken reden waarom er nog steeds geen sprake is van een reorganisatie. ‘Het gaat toch weer beter?’ Dit typerend communistische gebrek aan visie blijft een blok aan het Russische been; geen wonder dat er zoveel jongeren staan te trappelen om een reisvergunning te krijgen en naar het Westen te emigreren.
In 2014 was het Kremlin wel gedwongen de wisselkoers van de roebel vrij te laten, omdat het daarmee zijn macht alsnog kon consolideren, maar bij de ineenstorting van de olieprijs ging de koers van de roebel uiteraard volledig onderuit. Dat gaf boekhoudtechnisch de gelegenheid om de boeken der faillerende staatsfinanciën kunstmatig ‘op orde te brengen’, maar het leven is nog nooit zo duur geweest en Putin weet hoe de bevolking reageerde op de hyperinflatie van het eind der jaren ’90 en hoe die in het collectieve geheugen gegrift staat. Putin verkoopt zich als de president van de stabiliteit, maar als hij de huidige stagnatie als zodanig wil verkopen, dan speelt hij met vuur.
Hervormingen die het nepotisme aanpakken en de burgers meer rechten en vrijheid bieden zijn een gevaar voor Putins kliek, dus vergeet het maar! Dus vrolijk verder met het staatskapitalisme ten gunste van die ‘happy few’. Het IMF schat dat de toename van staatsgerelateerde en -gecontroleerde bedrijven is toegenomen tot meer dan 50%, mogelijk zelfs 70%, waarbij het oppermachtige Rosneft een bron van vreugde is voor de graaiers, die slechts door internationale sancties kunnen worden aangepakt. Nadat Putin, die de grondwet zo goed respecteerde, van premier weer tot president werd hebben met name beter opgeleide Russen geïnsisteerd op veranderingen, waaraan Putin geen enkel gehoor gaf. Integendeel, critici werden tot in Londen vermoord zonder enige scrupules en de rechtsonzekerheid voor bedrijven is achteruit gehold.
Het reële inkomen van 144 miljoen Russen is in de vier volgende jaren hard achteruit gegaan, maar op een magische wijze weet Putin te vermijden dat men hem daarop aanspreekt. Nu is het de jeugdige generatie die zich roert, maar het Kremlin neutraliseert iedere politieke oppositiekandidaat om daar leiding aan te geven. Het land zakt verder weg en dit roept de vraag op: hoe lang nog?
De IMF-cijfers spreken boekdelen: Zelfs een verdubbeling van de olieprijs zou niets uithalen en een denkbare economische groei van 2% is slechts de helft van wat nodig is om uit de misère te groeien. De prepotente ‘would be-czar’ is de gevangene van zijn eigen tirannie en kleptomanie.