Het hart van gevechtskracht: de mens

Er heerst bij politici, media en denktanks verwarring over de termen slagkracht (effectiviteit per krijgsmachtdeel/component van de krijgsmacht), gevechtskracht (gecombineerde slagkracht van krijgsmachtdelen/componenten) en de essentiële verbondenheid met (inter)nationale wapenindustrie om slagkracht resp. gevechtskracht op het gewenste niveau te brengen, houden en versterken. Voortdurend worden aantallen militairen, wapensystemen/stelsels genoemd om de sterkte van een strijdmacht te accentueren.

Aantallen spreken tot de verbeelding

In het artikel “Tijd” dat in februari 2023 op de website sta-pal is gepubliceerd is een uitleg gegeven wat onder slag- resp. gevechtskracht kan worden verstaan: “Slagkracht, de bundeling van mens, vuurkracht en logistiek[1] komt pas van de grond als selectie, opleiding, training en oefening voltooid is; mens en materieel een geïntegreerd geheel (familiarisatie) vormen en een direct effect hebben op gevechtskrachtverhoudingen. Een bundeling die vraagt om tijd om mens en materieel op het juiste effectiviteitniveau, tijdig op de gewenste locatie in de gevechtsruimte te brengen om de strijd met een open einde karakter met succes te kunnen voeren”.

Blijkbaar is die beschrijving niet kunnen beklijven in visies, meningen en vaststellingen van bovengenoemde groepen, want in de achterliggende jaren spraken zij voortdurend over aantallen wanneer een inzicht in opbouw en slijtage van de Oekraïense – (AFU) en Russische  (RF) krijgsmacht werd geven. Echter, bij het loslaten van bovengenoemde combinaties en relaties wordt een onvolkomen beeld gepresenteerd van (resterende) slagkracht van elkaar bestrijdende strijdmachten. In het verlengde daarvan kan geen evenwichtig inzicht gegeven worden van de mate van succes die plaatselijk en tijdelijk in de gevechtsruimte kan worden bereikt noch over de tijdsduur dat een van de strijdende partijen het gevecht met succes kan voeren.

De mens essentieel voor verlies of winst in het gevecht

Wanneer de uitspraak van Generaal Shinseki, die hij deed bij zijn afscheid van de Amerikaanse krijgsmacht, als vertrekpunt wordt genomen, is het begrijpelijk dat aantallen gebruikt worden om een inzicht in sterkte en zwakte van een strijdmacht en krijgsmacht te geven. Begrijpelijk maar niet correct. Uit de hierboven opgenomen uitleg blijkt dat er meer is dan de mens alleen om een krijgsmacht als geweldsmiddel te doen functioneren

In 2003 stelde generaal Shineski:

“I think it is important to point out that the Army Vision Statement begins and ends talking about people. … Platforms and organizations do not defend the Nation; people do… units do not train; they do not stay ready; they do not grow and develop leadership; they do not sacrifice and they do not take risks on behalf of the nation; people do. Without people in the equation, readiness and transformation are little more than academic exercises”.

In het verlengde van die uitspraak hebben de gevechten op Oekraïense bodem bevestigd, dat het menselijke volume binnen krijgsmacht en samenleving bepalend is voor verlies of winst in de gevechtsruimte en de tijdsduur dat de strijd met succes gevoerd kan worden.  De mens vormt derhalve de kern, het hart van slag- en gevechtskracht. Zodra de menselijke bron is uitgeput en geen oplossing gevonden kan worden, is het gedaan met de strijd.

Het is geen verrassing dat het beschikbare en inzetbare mensvolume uit propagandaoverwegingen wordt gebruikt om de omgeving (sponsorlanden en bevriende samenlevingen) ervan te overtuigen dat een strijdende partij in een winnende positie verkeert dan wel dat meer en langer steun in termen van geld en wapens nodig is om te voorkomen dat de gewenste uitkomst uit het zicht dreigt te raken.   

Desertie

Slag- en gevechtskracht worden door een aantal factoren beïnvloed: gevechtsverliezen (definitieve resp. tijdelijke uitval van mens en materieel ), desertie van militairen (wel of niet met wapens) en voortzettingcapaciteit (demografie als basis voor mobilisatievermogen en productievermogen van de nationale wapenindustrie). De mens is essentieel voor het functioneren van die drie  factoren; kan gelijktijdig in slechts een en volgtijdelijk in meerdere factoren ingepast worden. Uitval/slijtage en mobilisatievermogen zijn  in een aantal artikelen uitbundig belicht; over de mate van desertie is slechts in de marge geschreven.

Frankrijk en Polen dachten Kiev op het gebied van slagkracht de helpende hand te moeten toesteken en waren/zijn bereid eenheden voor te bereiden op gevechten op Oekraïense bodem. In Frankrijk werd in 2024 een eenheid klaar gestoomd voor de strijd om Pokrovsk, omdat Pokrovsk een essentiële rol speelt in de voortzetting van de AFU-strijd in de Donbas. Verlies betekent instorting van het AFU-defensief en een vrije doorgang van RF- strijdmachten naar de Dnjepr bruggen. Winst betekent dat de strijd langer kan worden volgehouden en meer mensen de dood vinden.

Butusov, een Oekraïense journalist, gealarmeerd door berichten in de Franse media, reisde eind 2024 naar Frankrijk om die Franse berichtgeving persoonlijk te toetsen. Onlangs publiceerde hij het resultaat van zijn bevindingen over de toestand in de door en in Frankrijk voorbereide 155 brigade “Anna Kievskaya”(Anna van Kiev) en de inhoud van zijn artikel werd door Franse autoriteiten bevestigd:

“Several thousand people were recruited into the brigade. Literally from the street, the so-called bussified…they were dressed in uniforms and pretended to be full brigade…a competent commander was assigned, but not given time to form a cohesive team. As a result among those who were forced into the brigade, there were many cases of unauthorized abondonment of the unit….this raised the question from the French leadership about the seriousness of  the Ukranians attitude to the realization of such an expensive project. Such an appraoach seriously discredits Zelensky’s entire plan”

Dat bericht was eind december 2024 de aanleiding voor een onderzoek  van een officiële Oekraïense onderzoeksinstantie. Het resultaat was beschamend en schetste een beeld van een gedesillusioneerde eenheid waarin militairen de motivatie verloren hadden om te vechten voor president en vaderland. Al in Frankrijk verlieten de eerste militairen de eenheid en uiteindelijk bleken 1700 man gedeserteerd te zijn. De € 900 miljoen (!) die voor opleiding en oefening in Frankrijk gereserveerd was, bleek weggegooid geld te zijn. 

Ook uit Polen kwamen en komen gelijksoortige berichten. Onlangs beweerde the Financial Times dat in Polen maandelijks 12.000 Oekraïners aan de kuierlatten trekken en in de Poolse duisternis de route naar huis opzoeken. Een Oekraïense officier onderstreepte in de Poolse krant Wiadomości  dat desertieaantallen de gevechtsverliezen dreigen te overstijgen en een van de oorzaken zou zijn dat in de loop van 2024 gevechtskrachtverhoudingen op veel plaatsen aan de Confrontatielijn in het nadeel van de AFU verschoven zijn. Associated Press (AP) beweerde feitenvrij zelfs dat massadesertie de hoofdoorzaak is geweest van de val van Ugledar, een van de belangrijkste steunpunten in het AFU-defensief in de Donbas. 

Een andere Oekraïense journalist, Vladimir Boyko, schetste in december 2024  de omvang van die desertie problematiek:

“In november 2024 19.000 reports were entered into the Unified Register of Pretrial Investigations. It does not mean that exactly that number of servicemen deserted. It is at most half of the real number of deserters”

Als zijn observatie juist is dan zouden ruim 38.000 mannen en vrouwen in een maand gedeserteerd zijn en dat is naast verliescijfers door gevechtsomstandigheden en de huidige demografische ontwikkelingen, een onoplosbaar probleem voor Kiev.

Andrey Biletsky, commandant van een van de belangrijkste AFU-aanvalsbrigades, noemde een andere reden voor de krimpende motivatie om voor President en Vaderland de wapens op te pakken en met het mes tussen de tanden de strijd met de tegenstander met grote volhardendheid en doorzettingsvermogen te voeren. Hij erkent dat berichten over naderende onderhandelingen het moreel en de motivatie van eenheden aan de Confrontatielijn ondermijnen: “niemand wil sterven voor komende onderhandelingen  en probeert ten koste van alles in leven te blijven”. Wie kan dat die militairen verwijten?

Het hart wordt uit het lichaam gerukt

De officiële cijfers uit Kiev spreken van een desertievolume van 100.000, maar AP schat de desertie twee keer zo hoog: 200.000. Boyko, de eerder genoemde journalist: “this is a staggeringly large number by any standard, since about 300,000 Ukrainian soldiers were involved in combat before the mobilization campaign began”.Ook de belangrijkste rechter van het Oekraïense Hoogste Rechtsbank sprak zijn zorgen uit over groeiende desertie cijfers en weersprak de sussende teksten van Zelensky die onlangs beweerde dat de desertie in de september-oktober periode gedaald was.  

Desertie is nu een probleem voor Kiev, maar de vraag rijst hoe een westerse doorsnee jongeling reageert als hij/zij opgeroepen wordt om te vechten voor een buitenlandse president en een afbrokkelende samenleving . Worden die stoere uitspraken van politieke beleidsbepalers en militaire autoriteiten vertaald in slag- en gevechtskracht? Of zal een groot deel eieren voor zijn geld kiezen en aan de kuierlatten trekken? Shinseki benadrukte het al in 2003: “de mens vormt het hart van de krijgsmacht; is essentieel voor winst en verlies in een gewapend treffen”. Wordt het hart uit de krijgsmacht gerukt, dan is verlies in de gevechtsruimte onvermijdbaar.

De slagkracht van AFU-gevechtseenheden wordt door drie factoren beïnvloed: gevechtsverliezen, groeiende desertie, demografische verschuivingen. Bij alle drie is de mens de essentiële factor. In de Oekraïne daalt  het mensenvolume en wordt te klein om krijgsmacht en samenleving draaiende te houden. Het gevolg is dat de Oekraïne wordt opgezadeld met een niet functionerende krijgsmacht en een imploderende samenleving. De gevolgen op het gebied van veiligheid, welvaart en welzijn die daarmee verbonden zijn, zullen desastreus zijn. Wie daar zijn ogen voor sluit en een voortzetting van de gewapende strijd op Oekraïense bodem blijft propageren, is geen knip voor de neus waard.

Dat wisten we al.

[1] Aassortiment, volume, kwaliteit en opslag van voorraden; 3-dimensionaal transport, geneeskundige capaciteit, personeelsaanvulling systeem, digitale ondersteuning,  fysieke en digitale beveiliging om een paar componenten te noemen.