Soms kan een tekst beter niet gepubliceerd worden

Vorige week kreeg ik via het Officiersnet (ON) een artikel onder ogen van Nederlandse generaal die in de Volkskrant was geplaatst. Het verbaasde mij dat de auteur tekstdelen had opgenomen die in de loop van 2023 en 2024 door feitelijkheden ondergraven zijn  en de incorrecte vertaling van gebeurtenissen door erkende analisten is bevestigd. De inhoud lezend voelde ik me gedwongen om kanttekeningen te plaatsen bij de volgende uitspraken:

• “De Russische president kan het inderdaad niet verkroppen dat de eens zo machtige Sovjet-Unie in 1992 ten onder is gegaan en het Rusland van nu kleiner is dan onder Tsaar Peter de Grote. Daarom viel Poetin in 2014 Oekraïne aan en bezette hij delen van de Donbas en de Krim….en op 24 februari viel hij Oekraïne opnieuw aan….”;
• “De Russen rukten op naar Kiev en veroverden terreinen…..maar daar staakt de opmars . Tot de geplande snelle onderwerping van de Oekraïne kwam het niet…..Poetin moet wel zwaar teleurgesteld  zijn in zijn generaal die hem een snelle overwinning hadden beloofd….”;
• “Rusland blijkt niet in staat tot een dynamische bewegingsoorlog  en beperkt zich tot massale frontaanvallen die aan de Eerste wereldoorlog doen denken”;
• “Er lijkt een verschuiving plaats te vinden van conventionele oorlog naar hybride oorlogvoering ….”.

Brede blik

Laat ik starten met het gegeven dat de tekst vol staat met veronderstellingen die de auteur zich eigen heeft gemaakt. Nergens in de tekst komt hij met bewijzen en/of bevestigingen van een aantal van de door hem gemaakte veronderstellingen. Bovendien blijkt uit de tekst dat de auteur het geheel wel door een heel dun rietje bekijkt en de inhoud ook een hoog IWAB (ik weet alles beter) gehalte uitstraalt. Wanneer hij het breder had bekeken, had hij kunnen vaststellen dat de door mij hierboven geciteerde schietpogingen – laat ik het mild stellen – wat strekking en toonzetting betreffen, naast de schijf vallen.

Annexaties

Nergens staat te lezen dat Poetin het niet kan verkroppen dat het huidige Rusland niet in de schaduw kan staan van de voormalige Sovjet-Unie en in het niet valt vergeleken met het Rijk van Tsaar Peter de Grote. Dat is een veronderstelling. Rusland is een van de grote motoren van de BRICS en die overvleugelt de voormalige S-U zowel in bodemschatten, economische kracht, financieel volume en inwonersaantal. Waarom zou hij met weemoed terugkijken naar Koude Oorlog-periode? Hij is er nu vele malen beter aan toe. Dat zijn feiten.

Poetin heeft herhaaldelijk duidelijk gemaakt in te zullen grijpen op verzoek van leiders van Russisch sprekende etnische entiteiten om te voorkomen dat die bevolkingsgroepen op de Krim, in de Donbas en delen van Oost-Oekraïne etnisch gezuiverd zouden worden. Om de door de auteur veronderstelde grootheidswaanzin van Poetin te gebruiken als aanleiding voor het annexeren van De Krim, is een misser van formaat.

Er zijn meerdere redenen zoals de expansie van de NAVO en EU naar het oosten waardoor de invloedsfeer van beide door het westen gestuurde organisaties dichter naar Moskou werd verplaatst. De pogroms die tegen Russisch sprekende mensen in de straten van Odessa en Kiev een paar weken na de gedwongen machtsovername in 2014 door rechts-extremistische bendes werden gepleegd. Het gegeven dat basale mensenrechten van Russisch sprekende inwoners van De Krim en Donbas werden geschonden en zelfs ontnomen zoals het verbod op de Russische taal, het recht op pensioen en het recht op onderwijs van kinderen die Russisch spraken en Russische namen hadden. Fakkeloptochten waarbij neonazi’s leuzen als ‘Russen aan het gas’… ongestoord mochten uiten. Bewoners van de Krim die door Kiev van de stroomvoorziening afgesloten werden. Dat zijn  redenen geweest om de Krim te annexeren en nog niet de Donbas. Daar werden wel twee proxy republiekjes Donetsk en Luhansk van de grond getrokken, maar de Donbas werd niet door Moskou bezet.[1]

Op 16 februari – 8 dagen voor de start van de SMO – werden de beschietingen van de Donbas opgeschroefd en die werden de week daarop gestaag opgevoerd.  “Tot meer dan 2.000 per dag op 22 februari”, zo bleek uit de registratie van OVSE-waarnemers; ooggetuigenverslagen van getrainde professionals die gedocumenteerd bewijs hebben verzameld van die massale artillerie inslagen. Die veroorzaakten honderden slachtoffers en een nieuwe vluchtelingenstroom boven op de 14.000 slachtoffers en 1,5 miljoen vluchtelingen uit de achterliggende 2014-2022 perioden. Daarom heeft Poetin na lang aarzelen (in de periode 2016-2022) ingegrepen.

De geschiedenis zal onderstrepen of dat wel of niet terecht was en is. Niet de aversie, onderbuikgevoelens en wensdenken van westerse politici en analisten.

Eerst Kiev en dan de hele Oekraïne?

De gevechtskracht van de strijdmacht die eind 2021 begin 2022 klaarstond om op verzoek van de leiders van de twee proxy-republieken Donetsk en Luhansk (85.000-100.000 man)[2] in de Donbas in te grijpen, was te gering om Oekraïne onder de voet te lopen.

Duitsland viel in september 1939 de westelijke helft van Polen binnen met een troepenmacht dat een volume had van 1,5 miljoen man. Oekraïne is geografisch meer dan 3 keer zo groot als de westelijke helft van Polen en Oekraïne had in 2022 bijna twee keer zoveel inwoners als Polen toen de Duitsers binnenvielen. Als we de schatting van generaal Syrskyi accepteren dat 100.000 Russische troepen Oekraïne binnenvielen in 2022, betekent dit dat Rusland een invasiemacht had die 6% was van de Duitse troepenmacht die Polen binnenviel. En die relatief kleine Russische strijdmacht viel een land binnen dat veel groter was dan Polen, zowel qua grondgebied als qua bevolking.

Het plan was om Novorossiya bestaande uit vier oblasten (Luhansk, Donetsk, Zaporizhzhia en Cherson) in handen te krijgen en een buffer te vormen om het niet-discriminerende en derhalve terroriserend  artillerievuur op bevolkingscentra  in de Donbas te kunnen voorkomen.  De opmars naar Kiev had ten doel om gevechtskracht uit de Donbas naar Kiev te lokken en de gevechtskrachtverhoudingen in de Donbas een voor de Russen gunstiger beeld te geven. Daarin is Moskou geslaagd. Een inname van Kiev kwam in die plannen niet voor, omdat de kosten van een inname de baten ver zouden overstijgen. Dat heeft Stalingrad in WO II wel bevestigd.

Ze hebben een aantal operationele missers begaan in het oosten in de omgeving van Donetsk en Koersk maar de pijn was /is niet zo groot als in de media en militaire “kenners” werd beweerd.  De Russische strijdmacht (RF) heeft vanaf eind 2022 bevestigd dat zij lerend kan vechten en niet zoals in het westen te vaak het geval is, belerend en overtuigd van het eigen gelijk en dedain voor de tegenstander, dezelfde lessen trekken en niets verbeteren. De RF heeft de aanvankelijke zwakheden in  lopende de gevechten hersteld en zelfs verbeterd. Dat is een hele opgave geweest.

Snelle overwinning?

Waar de wijsheid vandaan komt  dat Russische generaals Poetin een snelle overwinning hadden beloofd, is mij een raadsel. Hoe zag die overwinning volgens de auteur er dan uit? Heel Oekraïne onder de voet gelopen en RF gereed om de oostelijke NAVO-lidstaten binnen te vallen? In Moskou wisten ze dat NAVO-lidstaten de Minsk-akkoorden misbruikten om de gevechtskracht van de Oekraïense krijgsmacht (AFU) in offensieve zin op te pimpen[3]. Dat hebben Merkel, Hollande, Stoltenberg en Von der Leyen bevestigd. Bovendien wisten ze dat Kiev bijna 200.000 man aan zijn grenzen had geposteerd. Kortom qua volume zou de RF altijd het loodje leggen. Wat gevechtskracht betreft is dat een ander verhaal.

Het is nooit de bedoeling geweest om de Oekraïne als geheel in bezit te krijgen: te duur in geld en gevechtskracht en zo’n operatie zou wat diepte, karakteristieken van het operatiegebied en gevechtskrachtverhoudingen betreffen, jaren duren. In de operatieplannen zou ten hoogste de oostoever van de Dnjepr als uiterste grens voor een operatie op Oekraïens grondgebied kunnen dienen.  

Dynamische bewegingsoorlog?

Wat verstaat de auteur eigenlijk onder dynamische bewegingsoorlog? Voortgaan met een operationele snelheid van 30 kilometer of zelfs hoger per dag? Dat gaat in de moderne oorlogvoering dus niet gebeuren.

Het hele oosten van de Oekraïne is bezaaid met natuurlijke en kunstmatige hindernissen. In het zuiden en oosten is door beide strijdende partijen een min of meer sterk defensief gecreëerd: het Russische Surovikin[4] defensief bestaande uit drie tot vier diepe en brede stroken en kilometers mijnenvelden en veldversterkingen – vele van beton – om een doorbraak naar de Zee van Azov en Krim te voorkomen versus een gordel van AFU steunpunten in natuurlijk sterke gebieden versterkt met mijnenvelden en veldversterkingen om een Russische doorbraak naar de Dnjepr bruggen te stoppen. Een optreden op een breed front over grote dieptes zoals de Duitse Panzer eenheden die uitvoerden in 1941 en 1942 is in dat terrein onder de huidige omstandigheden niet mogelijk.

In het defensief zitten namelijk ook offensieve mogelijkheden zoals beide partijen in de achterliggende bijna drie jaar uitbundig hebben bevestigd. In 2023 is dat defensieve optreden overgegaan in offensief optreden in de vorm van opmarsassen overgaand in het aanvallende gevecht. Die operaties worden alleen wat frontbreedte, diepte, slagkracht en operationeel tempo betreffen, begrensd door karakteristieken van het operatiegebied en gevechtskrachtverhoudingen. Die aspecten bepalen ook de operationele snelheid die kan worden bereikt. Het optreden van de RF bezit zowel in defensief als offensief opzicht genoeg dynamiek en beweging.

Massale frontaanvallen? De RF bedient zich hoofdzakelijk van ketelvorming (Kesselschlacht/Cauldron) op diverse opmars-assen: omtrekken resp. passeren van sterke gebieden en vervolgens neutraliseren/elimineren van defensieve posities door aanvallen vanuit verschillende richtingen. Dat optreden is niet in WO I wel in WO II gangbaar geweest. Waarom zou Poetin haast maken? Hij is geduldig en past het spelletje pacman toe. Wat je nu elimineert zie je verderop niet meer terug. Kortom je doodt of je neemt ze gevangen. Slijten van gevechtskracht lost het probleem van zelf op.

Ken je tegenstander

De auteur had moeten beginnen met het leren begrijpen van Poetin. Als het dedain voor een ander resulterend in veronderstellingen, onderbuikgevoelens en wensdenken de boventoon voert, reflecteert de inhoud van een artikel/column een onjuiste strekking en toonzetting.

Sinds Poetin aan de macht is, heeft hij meermalen geprobeerd om een normale relatie met de NAVO op te bouwen. Hem werd herhaaldelijk met hoongelach de deur gewezen. Dat zijn feiten. Hij heeft herhaaldelijk kenbaar gemaakt wat zijn doelen zijn: Novorossiya (zeg in algemene zin Donbas en Krim), warm water havens (aan de Zwarte Zee), geen bedreigingen aan de grenzen (geen NAVO-lidstaten en blijkbaar ziet hij in dat kader de Baltische staten niet als een bedreiging) en geen oorlog met de NAVO. Dat de NAVO zich aan het laatste niets gelegen heeft laten liggen, kan men de kleine man in het Kremlin niet kwalijk nemen. Dat zijn feiten.

Die hybride oorlogvoering? Die voert het Kremlin als sinds 2015 m.d.v. dat  de toepassing van gewapende geweld  in een vier- of vijf-dimensionale context tot 2022 op de bovenste plank lag te wachten totdat die moest worden ingezet. Die gevechtskracht werd vanaf 2009 voorbereid middels grootschalige KAVKAZ en ZAPAD oefeningen. Dat zijn feiten.

Meer wapens; geen vredesbesprekingen. Poetin heeft tot drie keer toe onderhandelingen voorgesteld om een gewapend treffen te voorkomen resp. te stoppen. Het Westen met de VS voorop heeft die voorstellen hooghartig afgewezen. De NAVO vond en vindt het acceptabel dat twee generaties mannelijke Oekraïners in graven verdwijnen en veiligheid van westerse bevolkingen op termijn bewust in gevaar gebracht wordt. Wapen en munitiearsenalen en depots  met reserve-onderdelen en directe ruilcomponenten raken leeg en de wapenindustrie kan de eerste tien jaar de slagkracht hiaten niet opvullen. Dat zijn feiten.

Slotkanttekening

Om te voorkomen dat ik door voormalige collegae, verdwaalde politici en andersoortige kenners van het militaire vakgebied wordt verweten een Poetin-adept te zijn, wijs ik op de tientallen artikelen die ik samen met mijn jaargenoot Remouchamps in diverse militaire organen en op websites heb gepubliceerd. In die artikelen uit de periode 2015-2021 hebben wij de ontwikkelingen beschreven die nu tot volle wasdom zijn gekomen.

Ik had  van de generaal een beter beslagen en vooral evenwichtig verhaal verwacht. Misschien had hij voor het publiceren van zijn tekst toch eerst evaluaties van collega analisten zoals Larry Johnson, Scott Ritter, John Mearsheimer David Archibald, Generaal Harald Kujat, of Douglas McGreggor etc. moeten bestuderen? Per slot van rekening kun je niet alles weten en hoef je ook niet alles zelf uit te vinden.

[1] Noch Kiev noch de OSVE heeft ooit een Russische militair in een van de twee proxy republieken kunnen vinden en melden.

[2] AFU-opperbevelhebber Syrski stelde in een juli – 2024 interview met The Guardian dat de Russische invasiemacht slechts 100.000 man sterk was.

[3] Een van zijn antwoorden tijdens een vraag en antwoord sessie eind maart 2024 op een Russische luchtmacht basis

[4] De Romanchuk-doctrine is door Surovikin “vertaald“in een meervoudig stroken defensief.