Ik ben (g)een veteraan

Afgelopen donderdag viel mijn oog in het in het museum van Garde Jagers en Grenadiers op de definitie die Defensie voor een “veteraan” hanteert” en ik verbaasde me over het uitsluitende karakter van die tekst. Bij thuiskomst heb ik de Defensie nota 2020-2021 opengeslagen om te kunnen vaststellen of mijn observatie wel de juiste was geweest. Op blz. 4 staat de volgende uitleg:

“Onder veteraan wordt verstaan: de militair, de gewezen militair, of de gewezen dienstplichtige, van de Nederlandse krijgsmacht, dan wel van het Koninklijk Nederlands- Indisch Leger (KNIL), alsmede degene die behoorde tot het vaarplichtig koopvaardijpersoneel, die het Koninkrijk der Nederlanden heeft gediend onder oorlogsomstandigheden dan wel heeft deelgenomen aan een missie ter handhaving of bevordering van de internationale rechtsorde voor zover deze missie bij regeling van Onze Minister is aangewezen”.

De definitie past in het uitsluitinggedrag van de deugende mens en die eigenschap had ik de krijgsmacht niet toegedacht. Door een relatie te leggen tussen een (voormalige) militair en oorlogsomstandigheden en missie in instabiele samenlevingen, wordt een deel van de militairen dat zijn werk gedurende 35 plus jaar heeft gedaan resp. doet voor Koning/Koningin en Vaderland niet geëtiketteerd als veteraan! Omdat die militairen niet de kans hebben gekregen om te worden uitgezonden naar een ver-weg land? Hij is geen veteraan en die andere groep die toevallig zijn carrière/loopbaan na het vallen van de Berlijns Muur, het uiteenvallen van de Sovjet Unie en de ontmanteling van het Warschau Pakt heeft mogen/moeten invullen, op een buitenlandse missie is geweest en/of een blauwe baret heeft gedragen, is wel een veteraan?

Het wordt nog merkwaardiger als opgelijnd wordt wat een veteraan voor diensten en zorg zou kunnen claimen:

“Materiële zorg zijn de aanspraken van de veteraan op grond van een wettelijk voorschrift op bezoldiging dan wel op uitkeringen en voorzieningen in verband met werkeloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid, invaliditeit of overlijden als gevolg van de uitoefening van de militaire dienst onder de omstandigheden of bij een missie zoals eerder beschreven”.

Deze tekst lezend kan men zich afvragen waar de militair die niet geëtiketteerd wordt als veteraan, aanspraak op kan maken? Kunnen zij niet teruggrijpen op voorzieningen in verband met werkeloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid, invaliditeit of overlijden? Ik kan dat amper geloven. Ik vraag me dan ook af over hoeveel gepensioneerde voormalige militairen daar wellicht de dupe van kunnen zijn. In de veteranenwet staat dat het aantal veteranen op dit moment (status 2021) 105.350[i] is, waarvan 22.400 in actieve dienst en derhalve 82.950 postactief zijn. Over voormalige militairen die tijdens de Koude Oorlog hun inspanningen hebben gedaan resp. na de val van de Berlijnse Muur nooit zijn uitgezonden, staat vanzelfsprekend niets. Vermoedelijk is dat aantal op zijn minst gelijk aan het aantal “veteranen”. Het merkwaardige is dat een militair in actieve dienst ook een oudgediende is?

In de USA en UK wordt de term veteraan als volgt uitgelegd:

“a person who served in the active military, naval, or air service, and who was discharged or released therefrom under conditions other than dishonorable”.

Iedereen die een uniform heeft gedragen en eervol wordt ontslagen is in de US en UK Armed Forces een veteraan en kan een beroep doen op allerlei maatschappelijke voordelen zoals korting in kledingwinkels, op bioscoopkaarten, recreatieparken, dierentuinen, hotelkamer etc. Ik heb persoonlijk die voordelen mogen ervaren. Geen gezeur over wie niet en wie wel. Iedereen die de krijgsmacht verlaat en eervol wordt ontslagen is een “veteraan”, precies wat de term zou moeten uitdrukken: een “oudgediende”. Het ontgaat mij, waarom dat niet zou kunnen gelden voor iedere Nederlandse militair die eervol wordt ontslagen.

Ik ben een brugmilitair, iemand die een deel van zijn carrière in en na het einde van de Koude Oorlog heeft gehad en is uitgezonden naar een ver-weg land waar kogels werden gebruikt om conflicten te beslissen. Een veteraan dus. Ik weiger echter dat V-speldje te dragen en naar gezellige veteranenbijeenkomsten te gaan, zolang mijn voormalige collega’s die gedurende 40 jaar bijgedragen hebben aan het bewaren van de vrede van die status worden uitgesloten.

[i] Dubbeltellingen zijn niet uit te sluiten als men de aantallen per uitzending telt en dat niet op naam doet. Immers er zijn veel militairen meerdere keren uitgezonden.