Op 21 februari verscheen het boek ‘Islamisme en Islam’, van de internationaal zeer gewaardeerde islamgeleerde Bassam Tibi. Ter gelegenheid daarvan organiseerde Universiteit Leiden een Tibi-symposium. Naast de auteur die als eregast en spreker aanwezig was, werden er bijdragen geleverd door prof. Paul Cliteur, prof. Afhin Ellian en dr. Sid Lukkassen, maar ook door islamkenners als Simon Admiraal en David Suurland.
Bassam Tibi is een Duitse filosoof van Syrische afkomst. Als moslim was hij altijd kritisch op de islam en het islamisme. Maar ook was hij kritisch richting de multiculturele samenleving. Hij introduceerde in 1998 het sindsdien gevleugelde begrip ‘Leitkultur’ in het publieke debat in het Westen.
Enerzijds hekelde hij het Europa dat op zoek was naar identiteit, en anderzijds de islam die amper integreerde in de landen van aankomst. In 2006 publiceerde Der Tagesspiegel Berlin zijn veelzeggende artikel ‘Waarom ik weg ga uit Duitsland: bittere balans na 44 jaar Duitsland, dit land geeft immigranten geen identiteit.’
Islamisme en islam geeft blijk van een afgewogen kijk op de multiculturele samenleving. Ondanks de intense media-aandacht vanaf 9/11 voor moslims en hun godsdienst hebben weinig academici een helder idee van de verschillen tussen de islam en de politiek-fundamentalistische beweging die we islamisme noemen. Tibi corrigeert dit gat in ons denken.
Hij baseert zijn stelling op wetenschappelijk onderzoek in twintig islamistische landen over een tijdsbestek van dertig jaar. Hierin passeren tal van islamistische begripen de revue, de omgang met staatsorde, antisemitisme, democratie en de zelf uitgevonden ’tradities’ van jihadisme, sharia, en de problematische begrippen van authenticiteit en zuiverheid.
Uitgeverij De Blauwe Tijger. Prijs: € 22,50.
.
Islamisme is wat je krijgt als de islam aan de macht is. Dat is waarschijnlijk ergens tweede helft deze eeuw, als moslims op democratische wijze, net als de nazies in de jaren dertig vorige eeuw, de macht overnemen. Het is dan exit democratie, moderne rechtsstaat, mensenrechten, wetenschap, vrijheid, veiligheid, cultuur. En introductie van indoctrinatie, uitbuiting, sharia-politie, spionnen, boekenverbrandingen, massa-onthoofdingen, kruisigingen, mensen van flats gegooid, mensen levend verbrand, stenigingen, amputaties, stokslagen, opsluiting in gevangenissen en daar dood gemarteld worden, en zo meer en zo verder. “… wat men islamisme noemt, is niets anders dan een strikte toepassing van de islam. De islam is absoluut geen religie van vrede en liefde, maar een ideologie die je haat jegens de ander bijbrengt, en die de minderwaardigheid onderstreept van vrouwen en van niet-moslims. Als het louter om archaïsche teksten ging, zou je de islam in dit opzicht met andere boekreligies kunnen vergelijken. Maar doordat de islamisten zich aanmatigen hun geloof helemaal boven aan de waardeschaal te plaatsen, is het vandaag de dag een van de gevaarlijkste vormen van totalitarisme die er bestaan.” Zineb el Rhazoui, Vernietig het islamitisch fascisme, Prometheus, Amsterdam, 2018, p. 19 en 30.