Op een van die regenachtige middagen zocht ik op mijn door internet gevoede TV apparaat naar een interessant programma en dat is een hele klus. Regelmatig vraag ik me af waarom de doorsnee Nederlander kijk – en luistergeld betaalt voor programma´s die niets toevoegen aan het verdiepen van inzichten in dagelijkse ontwikkelingen en gebeurtenissen.
Op NPO 1 werd de uitzending van Jinek herhaald. Ik zag een aantal personen druk met elkaar praten en gaande het gesprek bleek, dat zij diverse geschreven mediabronnen vertegenwoordigden zoals NRC, Telegraaf en AD. Uit de vijf minuten die ik aan het programma besteedde, werd duidelijk dat de media baronnen erkenden regelmatig informatie de huiskamer in te sturen zonder een grondige feitencontrole. Nepnieuws dus. Ze erkenden dat die gedragsuiting het vertrouwen van de doorsnee Nederlander in de Nederlandse nieuwsbronnen ernstig geschaad heeft. Maar ze beloofden beterschap, want de Nederlandse lezer en kijker heeft recht op betrouwbare informatie.
Bevooroordeelde feitencontrole
Door het onderzoek van Arnold Karskens weten we inmiddels dat de NPO regelmatig gestuurde en gekleurde informatie de kijker aanbiedt[i]. Nepnieuws met een hoog propaganda gehalte. Van de andere nieuwsbronnen is het inmiddels duidelijk geworden dat ze klakkeloos zonder enige feitencontrole de berichtgeving over Trump uit de artikelen van de liberale media bronnen halen en daaraan in de vertaling een eigen anti-Trump draai geven. Persoonlijk was ik benieuwd of en in hoeverre die door de mediabaronnen beterschap inderdaad in de praktijk zou worden vertaald.
De eerste test zou Trumps toespraak over de noodzaak van een muur op de grens met Mexico zijn en ik werd in mijn verwachting dat de Nederlandse kijker een paar dagen geleden opnieuw een rad voor de ogen werd gedraaid niet teleurgesteld. De AD maar ook de Telegraaf publiceerden het volgende bericht op hun respectievelijke websites: “de bekende factcheckblog van The Washington Post gold als scheidsrechter en de Amerikaanse krant telde uiteindelijk liefst zes leugens van Trump. De toespraak van zo’n tien minuten, die vooral over de shutdown en de grensmuur met Mexico ging, leverde in totaal bijna drie ton op aan gebruikers die een gokje hadden gewaagd. Trump zou onder meer verschillende cijfers over illegale immigranten zwaar hebben overdreven, bijvoorbeeld over het aantal arrestaties, en hij bracht volgens de krant migrantengezinnen onterecht in verband met kindersmokkelaars”. Als het om Trump draait, staat de Washington Post (WP) niet bekend als een neutrale feitencontroleur. Sterker nog de afgelopen twee jaar heeft de WP zich herhaaldelijk ingespannen om het imago van de president te beschadigen. Door de WP als scheidsrechter ten tonele te voeren is daarom op zich al een zwaktebod van de eerste orde.
Geprikkeld door het naar voren schuiven van de WP journalist Salvador Rizzo, een fervent tegenstander van de mens en president Trump, als de betrouwbare scheidsrechter (zonder Video Assistent Referee of VAR), leek het mij wenselijk om diens uitspraken te controleren bij andere minder bevooroordeelde websites. Op een van die websites stuitte ik op de volgende kanttekening:
The Washington Post isn’t trying very hard to hide its partisan bias in its fact-check on President Trump’s Oval Office address on border security and illegal immigration. Rather than an even-handed assessment of what was factual or not in the address — which a true fact-check would of course attempt to provide — the Post’s Salvador Rizzo focused his energy on trying to find things that were “misleading,” as he makes clear in his opening line.
Rizzo heeft zich niet ingespannen om de toespraak van Trump op feiten te controleren, maar heeft zich geconcentreerd op het volgens hem misleidende karakter daarvan. Misleiding is het gevoel dat de ontvanger van de informatie heeft en heeft op zich weinig te maken met het gegeven of iets juist of onjuist is. Rizzo start met Trump´s uitspraak “we’re experiencing is truly a “growing humanitarian and security crisis at our southern border,” Rizzo beweert dat het aantal mensen dat de Amerikaans-Mexicaanse grens illegaal probeert te passeren in de laatste 20 jaar niet zo laag is geweest. In 2000 was sprake van een ruime 1,5 miljoen en vanzelfsprekend vallen de aantallen in 2016 (400.000), 2017 (300.000) en 2018 (400.000) daarbij enigszins in het niet. Dat weerspreekt echter niet het feit dat sprake is van een humanitaire crisis. De genoemde aantallen rechtvaardigen in de ogen van een normaal mens de term humanitaire crisis en vergeleken bij 2017 is inderdaad sprake van een groei in de toestroom van illegale migranten. De vraag is dan ook wat Rizzo misleidend (en niet onjuist) vindt in die woorden van Trump? Overigens kwalificeerde de WP zelf de toestand aan de grens met Mexico als een humanitaire crisis.
Vervolgens concentreert Rizzo zich op Trumps bewering dat 90% van de heroïne die de USA wordt binnengesmokkeld via de grens met Mexico komt. Volgens Rizzo komt het gros van de heroïne door de legale grensdoorgangen en wordt dientengevolge niet door een muur gestopt. Los van het feit dat Trump dat in zijn toespraak niet heeft beweerd, kan Rizzo niet aangeven welk percentage wel of niet via de grensposten naar de USA wordt gesmokkeld en kan zijn bewering ook niet met harde gegevens onderbouwen. Een muur zal in ieder geval de toestroom van drugs doen verminderen. Daarover zijn experts het eens.
Het trieste van Rizzo (ook andere feitencontroleurs) is dat hij zelfs een feitencontrole toepast of in zijn terminologie een misleidende uitspraak heeft geconstateerd in Trumps toespraak die de president niet heeft gedaan. Het draait om de veronderstelling dat terroristen via het grensgebied met Mexico proberen de USA binnen te komen. Dat hebben Trump en andere regeringsfunctionarissen in de periode voor de toespraak regelmatig beweerd, maar dat heeft Trump niet in de toespraak uitgesproken. Diverse feitencontrole instanties hebben dagenlang geprobeerd om die bewering onderuit te halen en zijn daarin niet geslaagd.
Hoe dan ook, de door AD vastgestelde feitencontrole door de bekende factcheckblog van de WP (bedoeld wordt Salvador Rizzo) was geen controle op feiten maar een zoektocht naar het misleidende karakter van die uitspraken.
Andere neutrale beoordelaars
Behalve de door de AD redactie genoemde WP hebben ook andere anti-Trump media zenders vooraf benadrukt zijn toespraak op feiten te controleren en waarschuwden kijkers en luisteraars dat de toespraak veel onjuiste beweringen zou bevatten. Hoewel die media bronnen er niet in geslaagd zijn om de beweringen onderuit te halen, hebben ze ook geweigerd te erkennen dat Trump het bij het rechte einde heeft gehad. Een zwaktebod van de eerste orde van deze nieuwsvergarende en brengende informatiebronnen.
CBS news constateerde bij het controleren van de toespraak dat de beweringen juist, vermoedelijk juist en correct waren. De redactie voegde er wel aan toe dat de beweringen “needs context”. Een Trump uitspraak werd onjuist gekwalificeerd nl. dat de Democraten een stalen i.p.v. een betonnen uitvoering van de Muur hadden geëist. Daarvoor werd een uitspraak van een medewerker van Nancy Pelosi als bewijs aangevoerd. Nogal twijfelachtig. Overigens had de leider van Democraten in de Senaat, Schumer, die een muur nu als niet doeltreffend en onnodig kwalificeert, in 2009 nog geaccentueerd dat honderden mijlen lang hekwerk het Mexicaans-Amerikaans grensgebied “far more secure, because it created a significant barrier to illegal immigration on our southern land border.”
The New York Times (NYT) beweert dat Trumps uitspraak dat de Customs and Border Protection (CBP) dagelijks wordt geconfronteerd met duizenden illegale grensmigranten, een misleidend karakter had. Volgens dit medium handelt het om slechts 1700 illegalen, maar negeert de ruim 1100 personen die weliswaar op een legale manier proberen de USA binnen te komen, maar niet aan de criteria voldoen en als inadmissible worden gekwalificeerd. Hoewel inadmissible niet hetzelfde is als illegal is dat wel meer dan 2000 per dag. Een kwestie van semantiek. Ook de NYT doet wat betreft de bewering dat de Democratische Partij in het verleden een muur wilde hebben aan haarkloverij. Niet alleen deed Schumer een uitspraak die de bewering onderbouwt, maar de NYT negeert het feit dat in 2006 een groot aantal Democraten een wettelijke nota hebben gesteund die de aanleg van een 700 mijl lange hekwerk langs de grens met Mexico machtigde. De NYT onderstreept dat het niet om een betonnen muur ging. Overigens heeft Trump dat ook niet beweerd. .
Natuurlijk was ook CNN bij de haarkloverij van de partij. Trump had in zijn toespraak beweerd dat 1 op de 3 vrouwen seksueel misbruikt was tijdens de tocht van de migrantenkaravaan door Mexico. Aanvankelijk werd dat door CNN aangevochten. Niettemin moest CNN bij een nadere bestudering van de informatie van Amnesty International erkennen dat de bewering juist was. Het geconstateerde misbruik was zelfs erger dan Trump had geschetst. CNN maakte bekend dat “the number of women who are sexually assaulted during the trek could be even higher” en om te voorkomen dat Trump gelijk had, werd dat aangevuld met “…but this very violence is also why women have chosen to travel in caravans”. Dus als ze niet in caravans hadden gereisd was dat aantal minder geweest? Amnesty stelt echter “..between 60 and 80% of female migrants traveling through Mexico are raped along the way, “ en maakt daarbij geen onderscheid in wel of niet reizend in een caravan.
De Nederlandse kopieer machine
Nog geen dag na de mea culpa uitspraken van een drietal
mediabaronnen duikelen de betreffende informatiebronnen wat betreft de
berichtgeving over Trump opnieuw in de bestaande anti-Trump kuil. Blijkbaar frustreert
de Trump de zoektocht naar feiten en juistheid. Door voor de Trump berichtgeving
herhaaldelijk anti-Trump Amerikaanse bronnen te citeren, kan men zich afvragen
in hoeverre dezelfde weg bewandeld wordt als het om onderwerpen gaat die niet
in de ideologische wereldvisie van redacties passen. Nederlandse
informatiebronnen denken dat de doorsnee Nederlander om de tuin kan worden
geleid door het uitspreken van goede voornemens voor het nieuwe jaar om
vervolgens gewoon door te gaan op de ingeslagen weg. De kans om het vertrouwen
van de doorsnee Nederlandse kijker, luisteraar en kijker terug te winnen, hebben
ze dus gemist.
[i] Zie artikel “Nepnieuws Zender” op Stapal.
.