Een nieuw klimaatbreekijzer

8 oktober 2019 kreeg ik het onderstaande satellietbeeld onder ogen en wreef me de ogen uit. Op het net heb ik nader onderzocht of we hier weer te maken zouden hebben met ‘nepnieuws’.

Op het beeld staat de naam TROPOMI NO2, waarbij TROPOMI voor de satelliet staat en NO2 voor de stikstof emissie. TROPOMI blijkt bij nader onderzoek het vlaggenschip van de Nederlandse ruimtevaart te zijn en is in opdracht van het NSO en ESA een samenwerking tussen Airbus Defence and Space Netherlands, KNMI, SRON en TNO[1] en wordt gefinancierd door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Omdat de geloofwaardigheid over de effecten van CO2 emissie rap aan het wegebben is, hebben klimaat activisten een nieuwe klimaatknuppel gevonden in Stikstof. Op 29 mei 2019 deed de Raad van State de uitspraak dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) niet deugt, omdat van tevoren onduidelijk is wat de maatregelen opleveren. Daardoor staan nu 18.000 projecten op de helling, die stikstofdepositie kunnen veroorzaken.

Beelden van de satelliet TROPOMI.

Het satellietbeeld dat TROPOMI heeft geproduceerd, ziet er dus betrouwbaar en ook indrukwekkend uit. Kijkend naar het advies van de Commissie Remkes en de uitspraak van de Raad van State welt tegelijkertijd de vraag op of die twee advies raden en de heren en dames van de Tweede Kamer dit satellietbeeld onder ogen hebben gehad.

Gelet op de voorstellen van de Commissie Remkes en het advies van de Raad van State aka Adviescommissie De Graaf versterkt door een aantal domorige uitspraken uit de monden van diverse politici moet die vraag hoogstwaarschijnlijk ontkennend beantwoord worden. Gezien de relatieve onbetrouwbaarheid van de lieden aan het Binnenhof is dat antwoord met een behoorlijke slag om de arm gedaan.

De vraag is nu welke informatie de Nederlandse belastingbetaler die voor de kosten van het politieke activisme moeten opdraaien, geloofwaardiger overkomt: TROPOMI of Remkes en De Graaf. Gelet op de politieke zwaargewichten in beide instanties (de Graaf, de Grave, Franssen, Melkert in de Raad van State Remkes en Kohnstamm in de Commissie Remkes), de grote hoeveelheid A opgeleiden en de hinderlijke afwezigheid van wetenschappers, zet ik mijn kaarten op de satellietfoto van TROPOMI. De satelliet foto bevestigt wat het grootste niet in de Randstad levende deel van de samenleving al vermoedde: de grootste stikstof emissie is gerelateerd aan de Randstad, de Botlek regio en de streek tussen IJmuiden en Amsterdam. Opmerkelijk genoeg bevinden politiek Den Haag, en de werkplekken van Raad van State en Commissie Remkes zich in het gebied. Een uitgebreide regio waar volgens mij mondjesmaat koeien en andere runderen te vinden zijn.

Maar als je het satellietbeeld vergelijkt met de “stikstofbronnen evaluatie PAS 2017” van de Raad van State verschijnt een merkwaardige verschuiving.

Het satellietbeeld stelt vast dat in de regio´s waar veeteelt het intensiefste wordt gedaan stikstof emissie het geringste is en de emissie het hoogste is in de regio waar veel glasbouw, verkeer van diverse orde en grootte, (binnen) scheepvaart en de hoogste woon en infrastructurele dichtheid te vinden is. In het beeld van de Raad van State dat vermoedelijk ook werd gebruikt door de Commissie Remkes wordt juist het omgekeerde beeld geschetst?

Het wordt nog opmerkelijker als de cijfers van het CBS in de beschouwing betrokken worden.

Uit de bovenstaande CBS-cijfers blijkt dat sinds 1990 vooral het wegverkeer en scheepvaart(!) verantwoordelijk zijn voor stikstof emissies (32,5% respectievelijk 55,2%) en de landbouw voor de ammoniak emissies (88,8%). Maar we zien ook dat al die emissies (en de fijnstof PM10 uitstoot) sinds 1990 al met grofweg 65% zijn afgenomen. Het gaat volgens het CBS uitstekend met het beperken van die stikstofemissies. Toch? Voor die daling zijn verschillende oorzaken aan te wijzen: het aantal personenauto’s is sinds 1990 met twee derde toegenomen tot 8,5 miljoen, maar de uitstoot daarvan is met twee derde afgenomen. De verbrandingsmotoren zijn veel schoner en zuiniger geworden. Ook de introductie van roetfilters heeft een bijdrage geleverd. Het aantal melkkoeien nam af van 5,2 miljoen in 1980 tot 1,6 miljoen nu, maar ammoniak-wasinstallaties zullen ook daaraan een positieve bijdrage geleverd hebben. Het is juist de landbouw die zich al jaren aan de wettelijke normen en regels houdt.

Toch komt Remkes met een aantal voorstellen om Nederland weer in beweging te krijgen. Een van die voorstellen is om de veestapel te halveren! Het verlagen van de maximumsnelheid op de Nederlandse hoofdwegen is een ander in het oog springend voorstel. Gebaseerd op satellietbeeld en CBS data slaat Remkes de plank volledig mis. Bij zijn voorstellen had hij zijn aandacht moeten concentreren op de rijke Randstad en omgeving Amsterdam, waar veel auto´s, bussen en andere stikstof uitstoters te vinden zijn. Die vaststelling is ook van toepassing op het advies van de Raad van state waardoor die 18.000 projecten waaronder uitbreidingen van veehouderijen, zijn stilgelegd. Veehouderijen hebben voortaan ook nog voor het laten grazen van koeien en bemesten in de buurt van natuurgebieden een vergunning nodig, terwijl die niet verleend wordt bij extra stikstofuitstoot in natuurgebieden. Het advies van de RVS is een voorbeeld van een tunnelvisie en daarvoor kunnen de volgende argumenten worden aangedragen. De kern van het probleem zit namelijk niet zozeer in de uitstoot van stikstof, maar in de regelgeving. Want

• de uitstoot is sinds 1990 al met 45% gedaald.
• 30% van de huidige stikstofuitstoot komt uit het buitenland.
• de ’kritische’ stikstofgrenzen in ons land zijn willekeurig; strikter dan in omringende landen.
• voor het volgen van de Europese regelgeving zijn versnipperd over heel Nederland 162 natuurgebieden (cultuurgebieden is een betere titel) aangewezen, die nu een blok aan het been zijn van economische activiteit in de omgeving.
• in de afgelopen twintig jaar is ongeveer honderdduizend hectare boerengrond beschikbaar gekomen voor natuurontwikkeling ter versterking van Natura 2000-gebieden en in het laatste decennium is 500.000 hectare landbouwgrond beschikbaar gesteld voor de bouw van woningen en uitbreiding van wegen.
• De stikstof neerslag wordt als een probleem gezien, omdat de zaken in de Natura-2000 gebieden niet zo lopen als gewenst. Die problemen worden niet alleen door stikstof neerslag veroorzaakt maar ook door grondwaterstand, kwaliteit van het grondwater, natuurlijke mest uit omliggende gebieden, recreatiedruk, onvoldoende beheer etc.

De doorsnee Nederlander heeft al jaren door dat het Nederlandse klimaat beleid gedreven wordt door de kromme gedachtegangen in Brussel. In de Belgische hoofdstad wordt het klimaat als breekijzer gebruikt om nationale schatkisten open te breken en geld naar binnen te kruien om te spenderen aan de leuke dingen die Brussel op zijn bucketlist heeft opgenomen. Met stip staan daarop projecten en onderwerpen om de eigen beurs substantieel gevuld te houden. De Nederlandse belastingbetaler vraagt zich terecht af waarom een EU-richtlijn, geldend voor alle EU lidstaten, alleen in Nederland leidt tot een slot op economische ontwikkeling? Uit het gepresenteerde satellietbeeld ondersteund door CBS data blijkt niet dat veeteelt boeren verantwoordelijk zijn voor het uitstoten van de meeste stikstof.

Milieu en klimaat worden niet geholpen met een sanering die de intensieve veehouderij dwingt naar het buitenland. Het D66-voorstel om het aantal varkens en kippen te halveren resulteert slechts in 4% minder stikstof uitstoot en nooit is onderzocht of de gehele 4% wel als geheel neerslaat in natuurgebied. Dit soort symboolpolitiek zet Nederland op economisch gebied weer op een achterstand en moeten we een deel van ons dagelijkse voedsel tegen marktprijzen uit het buitenland halen. Daarmee verliest Nederland weer een deel van zijn onafhankelijkheid.

Wordt de Nederlandse samenleving en vooral het belastingbetalende deel bij de neus genomen? Gebaseerd op satellietbeeld en CBS data is dat ontegenzeglijk het geval. Het betekent dat ieder woord van een van de ministers, voorzitter van de Rad van State en Commissie Remkes op een weegschaaltje gewogen moeten worden, uitbundig nagetrokken en niet voetstoots geloofd dienen te worden. De op tafel geworpen voorstellen blinken voorshands uit door onevenwichtigheid.

[1] Airbus DS NL is hoofdaannemer voor het ontwerp en de bouw van het instrument. TNO is verantwoordelijk voor het optisch ontwerp. De wetenschappelijke leiding is in handen van het KNMI en SRON.

.