Springplank naar Novorossyia

Er zijn genoeg artikelen geschreven en discussies gevoerd over de rol die Poetin wel of niet zou hebben gespeeld in het Donbassconflict. Afhankelijk van de belangen en culturele achtergronden is Poetin wel of niet als de kwade genius achter het Donbassconflict opgevoerd.

Vladimir Putin. Afb: wikimedia-commons.

Wie nog twijfelt aan de betrokkenheid van Poetin – of scherper gesteld: het aanstichten van de Donbasscrisis, adviseer ik het interview met Aleksandr Borodai, een van de stichters van de Donetsk People´s Republic (DNR) op de website http://euromaidanpress.com goed te bestuderen. Dat interview van 26 oktober 2017 bevat een aantal opmerkelijke uitspraken en vaststellingen.

Borodai omschrijft zichzelf als een politieke adviseur, geconcentreerd op etnische conflicten. Uit Russische documenten blijkt dat hij in 2002 werd benoemd tot plaatsvervangend directeur van de FSB in de rang van generaal-majoor. Borodai betitelt die informatie als nepnieuws, maar is blijkbaar vergeten dat hij in 2014 na zijn benoeming als premier van de DNR weigerde te ontkennen ooit een medewerker van de FSB te zijn geweest. In het interview beweert hij dat Rusland na de bezetting van de Krim op het schiereiland een aantal trainingskampen heeft opgericht om Russische vrijwilligers te trainen en voor te bereiden om een rol in Poetin´s hybrideoorlog in het oosten van de Oekraïne te spelen. Een van die militante bendes, gecommandeerd door de Russische nationalist Igor Girkin aka Strelkov[1], trok na zo´n voorbereiding naar het grensgebied Rusland-Oekraïne en slaagde in april 2014 er in om twee steden – Sloviansk en Kramatorsk – in de Donbass onder controle te krijgen. In juni 2014 dwong een actie van Oekraïense speciale troepen en reguliere militaire eenheden Girkin en zijn bende militanten uit te wijken naar Donetsk. Borodai wekt in het interview de indruk dat hij Girkin als commandant van die militante bende heeft aangesteld en opdracht heeft gegeven om Sloviansk in bezit te nemen.

In 2015 bevestigde Borodai dat de Oekraïense oligarch Rinat Akhmetov[2] de militanten sponsorde om te voorkomen dat zijn zakenimperium in de regio Donetsk ontmanteld zou worden. Die sponsoring heeft tot de nationalisatie – beter gezegd de naasting – in maart 2017 geduurd. Hij beweert ook dat de militanten een overeenkomst met Akhmetov, een Oekraïense mogol, gesloten hebben waarbij ze beloofden Mariupol niet te bezetten. Ondanks die overeenkomst hebben militanten Mariupol toch een korte periode gecontroleerd. Akhmetov, die vermoedelijk vreesde dat de militanten een greep naar de lucratieve ondernemingen zouden doen, heeft volgens Borodai militanten betaald om een Oekraïense strijdmacht in staat te stellen Mariupol weer in handen te krijgen; volgens Borodai om Akhmetov de gelegenheid te geven producten uit de Donbass via Mariupol te verschepen naar afnemers in het Westen. Akhmetov kon blijkbaar die producten niet via Odessa verschepen, omdat die haven gecontroleerd werd door zijn aartsrivaal Kolomoisky[3]. Mariupol is volgens Borodai nog steeds een doel van de Donetskmilitanten als lange arm van het Kremlin.

Over de relatie Akhmetov, militante bendes en zelf benoemde autoriteiten van de DNR zegt Borodai het volgende:

As one of its tasks, my unit had to neutralize the influence of Rinat Akhmetov, overlord of then Donetsk Oblast… It [Akhmetov’s forcefulness] benefited Mr.Khodakovsky, who had a real motive to prevent it [the neutralizaiton], because Rinat Akhmetov funded him. Back then [Khodakovsky] tried to bring me a suitcase with a half million dollars from Rinat… I returned that suitcase to Mr.Khodakovsky, and he ostensibly spent it for funding of Vostok battalion

Tijdens een bijeenkomst van de “Union of Donbass Volunteers”[4] beweerde Borodai op 16 oktober dat Akhmetov na de Maidanrevolutie een buffer nodig had tussen Kiëv en Moskou om zijn schimmige zakenimperium te kunnen handhaven en zag de DNR als de gewenste oplossing voor zijn zakenprobleem. De dagelijkse leiding – de regering – over het dagelijkse leven in de DNR was rijkelijk gevuld met pionnan van Akhmetov en dat is volgens Borodai een bevestiging van de invloed van Akhmetov in de DNR. Daarom kreeg Borodai vanuit Moskou opdracht om Akhemtov´s invloed met zijn Tsjetsjeense bende sterk in te perken.

Hoewel Borodai stelselmatig weigert te antwoorden op vragen of hij als voormalige medewerker van de FSB een vanuit Moskou gestuurde marionet is en nog altijd de schijn ophoudt volkomen onafhankelijk te opereren, is uit onderschepte e-mails met ene Surkov – Surkovlekken – allang duidelijk geworden dat ook hij vanuit Moskou via Surkov zijn opdrachten en richtlijnen krijgt[5]. Surkov wordt binnen en buiten Moskou beschouwd als de bedenker van de Russische Lente, het Russische offensief in het oosten van de Oekraïne, dat heeft geresulteerd in de twee proxyrepublieken in de regio Donetsk en Luhansk en uiteindelijk moet resulteren in de realisatie van Novarossyia. Uit die onderschepte e-mails blijkt onder meer dat hij zich beklaagt over de storende politieke inmenging van Alexei Chesnakov[6], die stevige banden heeft met het Kremlin.

Uit het interview wordt duidelijk dat de inval van militanten en het uitroepen van de twee proxyrepubliekjes in het door militanten bezette deel van het oosten van de Oekraïne een door het Kremlin geïnitieerde en gecontroleerde ontwikkeling is geweest, en nog steeds is. Volgens de geïnterviewde Borodai speelt Rinat Akhmetov een Oekraïense mogol, die in het bezette gebied een zakenimperium leidde, een schimmige rol. Uit het interview wordt ook duidelijk dat drie andere door het Kremlin aangestuurde Russische nationalisten een substantiële rol bij de inval hebben gespeeld: Surkov[7] de veronderstelde architect van de Russische Lente, de militaire operatie die via de Donbas had moeten resulteren in de stichting van Novarossyia; Alexei Chesnakov die een sleutelpositie inneemt in het virtuele deel van het Hybride Oorlogsvoering model gericht tegen de Oekraïne en Igor Girkin aka ‘Strelkov’ die met zijn op de Krim voorbereide militante bende als breekijzer van het Kremlin het succes in het oosten heeft afgedwongen.

Is het verhaal van Borodai gebaseerd op feiten? Het lijkt er op. Is Poetin inderdaad de kwade genius achter de bezetting van de Donbass? Ongetwijfeld. Spelen naast Russisch georiënteerde militanten ook reguliere Russische militairen een rol in de Donbass? Ongetwijfeld. Spelen rijke Oekraïners en aan hen gelieerde individuen en organisaties een schimmige rol in de Donbasscrisis? Ongetwijfeld. In een land waar fraude, afpersing, kortweg corruptie geïnstitutionaliseerd is, kunnen de uitspraken over de rol van Akhmetov absoluut geen verrassing zijn. Is de Donbass de springplank voor en is Mariupol het draaipunt van een offensief dat uiteindelijk moet resulteren in Novorossyia, de droom van de kleine tsaar? Ja.

——————————————————-

[1] Een voormalige artillerieofficier, die een grote rol speelde bij de bezetting van de Krim. Deze nationalist maakt er geen geheim van een FSB-pion te zijn, die uit Moskou zijn opdrachten krijgt en wordt er van beschuldigd de opdracht tot het neerschieten van de MH17 te hebben gegeven.

[2] Rinat is een zakenman van Tataarse afkomst, bekend van zijn firma SCM Holdings en eigenaar van Sjakhtar Donetsk. Forbes schatte zijn vermogen in 2010 nog op een slordige $ 19 miljard, dat in 2017 tot een luttele $4 miljard is gekrompen. Hij wordt ervan beschuldigd een dikke vinger in de pap van de georganiseerde misdaad in de Oekraïne en wellicht buiten de grenzen te hebben.

[3] Bijnaam Benya is een Oekraïens-Cypriotisch-Israëlische zakenman van joodse afkomst en voormalige gouverneur van de oblast Dnjepropetrovsk, politiek gelieerd aan Timoshenko, en zit in de leiding van de politieke partij UKROP, een conservatieve nationalistische beweging. Hij is vermoedelijk de op twee na de rijkste man van de Oekraïne met een vermogen van rond $ 1 miljard.

[4] De organisatie wekt de schijn van een NGO, maar is een militante bende waarmee Borodai zijn belangen in de Donetskregio beschermt.

[5] Desondanks stellen bepaalde analisten dat Borodai niet rechtstreeks vanuit Moskou gestuurd wordt.

[6] Heeft een groot aantal artikelen over de manier waarop Rusland zijn binnen en buitenlandse politiek moet invullen; die vermoedelijk de opdracht had en heeft om de PR en informatieorganen van de twee proxyrepubliekjes te controleren

[7] Wordt door kenners beschouwd als de belangrijkste ideoloog van het Kremlin, een belangrijke kracht achter de herverkiezing van Poetin in 2004 en een van Rusland´s oligarchen.