Brexit en ‘bijltjesdag’ voor de vijfde colonne onder de Tories

Brexit raakt in een stroomversnelling. Maandag heeft Boris Johnson nog bevestigd dat hij geen verkiezingen wil in geval van een geslaagde motie van wantrouwen, die dinsdag speelde, maar dat een vertrek uit de EU op 31 oktober a.s. zijn enige doel is.

Inmiddels is een goede onderhandelingspositie om tijdens de top op 17 september a.s. met Brussel tot zaken te komen de nek omgedraaid, omdat een twaalftal Tories dinsdag met de oppositie meestemden om de facto een nieuwe variant van Theresa May’s eeuwige schaakmat te produceren.

Een leidende Tory als David Gauke meende op voorhand dat Boris aanstuurt op het verliezen van die motie van wantrouwen en een ‘no-deal’ Brexit om meteen nieuwe verkiezingen uit te roepen, die de vijfde colonne onder de Tories buiten spel zet en permanent werkeloos maakt. Dit wordt door de regering ook niet onder stoelen of banken gestoken omdat de Tories samen met de DUP de motie van wantrouwen met de hakken over de sloot konden overleven maar, in tegenstelling tot de gevestigde parlementaire praktijk deed de regering geen enkel koortsachtig beroep op bevriende parlementariërs om hun steun op te trommelen. Dàt was in feite héél plausibel omdat Boris met een nederlaag de eigen, muitende Remainers de nek kan omdraaien en op nieuwe verkiezingen kan afstevenen. Schoon schip, maar er zijn heel wat struikelblokken op zijn pad!

De motie van dinsdag dient om een ‘no-deal ’Brexit op 31 oktober te voorkomen, en is opgesteld door Labour èn twee conservatieve dissidenten; zij wonnen met 328 tegen 301 stemmen. Boris verliest een slag, maar de vraag is wat dat betekent voor de oorlog. Hij heeft de kaarten geschud en lijkt op koers te zitten; het verbeten Lagerhuis wenst de historische confrontatie, maar die moet binnen één week plaatsvinden omdat het parlement dan, in principe, weer naar huis gestuurd wordt, met een gerede kans dat een groot deel van hen sowieso niet meer terugkeert op het pluche. Dat heeft Boris een aantal Tories gisteren wel duidelijk gemaakt, maar zij zijn dermate aangebrand dat zij met de kop door de muur willen gaan om een ‘no deal’ Brexit te voorkomen.

Boris is in het defensief gedrongen maar heeft op deze ‘revolutie’, zoals Jacob Reese-Mogg dit beschrijft, geanticipeerd. Hetzelfde deed zich in maart voor toen Theresa May op het nippertje toestemde de Brexit datum te verschuiven, maar Boris speelt dat spelletje niet mee. Mocht hij het nogmaals ‘voor zijn kiezen’ krijgen, dan resteren nieuwe verkiezingen, voor de derde keer in vier jaar. Ondanks zijn dreigementen aan afvallige Tories kon Boris niet voorkomen dat 16 van hen overliepen, hetgeen hen het recht kan kosten zich weer verkiesbaar te stellen, maar onder Labour en onafhankelijken bevinden zich ook een handvol pro-Brexitstemmers, dus het is een dozijn Tories die de boel verzieken voor Boris. Philip Hammond is de meest prominente onder hen en Boris verweet hem en de zijnen dat zij Labour in de kaart spelen en de onderhandelingspositie in Brussel ondermijnen, net als met May speelde. Niet dat Boris zich daar grote zorgen over maakt, want daarmee heeft hij meteen de zondebok bij de hand met Labour en de afvalligen, die zich in principe onderwerpen aan Brussel, maar de categorische afwijzing van de ‘backstop’ eis die Boris in Brussel op tafel legde doet ook wonderen voor zijn positie.

De strategie der ‘no-deal’ revolutionairen laat Boris eigenlijk geen andere weg open dan verkiezingen. De verwachting is dat de ‘no-deal’ tegenstanders ook ‘op tijd spelen’ omdat de koningin de wet die hen naar huis stuurt nog niet ondertekend heeft, dus sabotage is het toverwoord. Het gaat hard tegen hard om te bereiken dat de regering uitstel van de Brexit vraagt tot eind januari als Johnson er niet uitkomt met Brussel of het parlement niet instemt met een ‘no deal’. Brussel kan natuurlijk ook nog een andere termijn suggereren.

Als het parlement doorzet heeft Boris een drietal mogelijkheden: Hij kan toegeven, à la May, maar dat verdomt hij; hij kan aftreden of er komen verkiezingen op 14 oktober en dat is zijn strategische keuze. Probleem is dat hij niet alleen het parlement kan ontbinden zonder 2/3 meerderheid. Dus Labour is onmisbaar, en Corbyn leek afgelopen maandag zeer gecharmeerd van dat idee, maar zijn achterhoede maant hem tot voorzichtigheid omdat de risico’s voor hen minstens zo groot zijn als voor Boris die de populisten zal aanvoeren in de strijd tegen ‘het parlement dat het referendum van 2016 vertrapt’. Volgens een laatste poll – welke tot nu toe in alle gradaties Boris het voordeel van de twijfel geven – die alle kiesdistricten heeft doorgerekend, kost het Labour 20 zetels en de Tories 6, maar de belangrijkste conclusie is dat het Lagerhuis volstrekt impotent zal blijven.

Leuke vooruitzichten en als dat lang duurt terwijl de oppositie geenszins lijkt te beseffen dat de failliete EU hen niets goeds zal brengen, maar zij als pure ‘Prinzipienreiter’ slechts Boris willen dwarszitten … Wat ik de laatste dagen helaas niet meer zie is betrouwbare info over de Brexit Party van Farage, want die duidde erop dat de ‘populistische’ kiezers het nu ècht spuugzat zijn.

.