Klokken zonder klepels

Wat is dat toch met al die voormalige officieren die na het opstappen van de minister en haar belangrijkste militaire adviseur ineens de behoefte voelen om Nederland te vertellen waarom en hoe de krijgsmacht al jarenlang moet huizen in het krot met het opschrift ‘onbewoonbaar verklaard’ en vervolgens scherp met allerlei oplossingen komen om die zelfde krijgsmacht weer een bewoonbaar huis te geven?

Afb: Wikimedia commons, Henk Butink.

Begrijpen ze nog steeds niet dat zij zelf niet in staat zijn geweest om de neerwaartse spiraal waarin de Nederlandse krijgsmacht de laatste 10 jaar in versnelde vaart is terechtgekomen, te stoppen? Waarom heeft datzelfde Nederland en -veel erger- de werkvloer die stoere en analyserende teksten niet al veel eerder uit hun mond horen rollen? Is het een signaal van voortschrijdend inzicht? Of durven ze nu hun carrière achter hen ligt, wel hun waarschuwende vinger in het openbaar te tonen?

Wat ik helemaal niet begrijp, zijn de voormalige en actief dienende militairen die de duim omhoog steken en met termen als ‘respect’ etc. die teksten met applaus begeleiden. Militairen, deel uitmakend van de wegkwijnende werkvloer, denken te moeten kapittelen. Omdat die ten langen leste hun verbazing, hun irritatie uitspreken over die visionairs die deel van het krijgsmacht-probleem zijn geweest. In feite heeft voormalige luitenant-generaal De Kruif helder verwoord, waarom veel van zijn ranggenoten de lippen stijf op elkaar hebben gehouden en het allemaal hebben laten gebeuren. Hij drukte het als volgt uit “Zelf kon ik mijn ei goed kwijt bij de minister en de Commandant der Strijdkrachten. We zagen samen licht aan het einde van de tunnel en dan loop je niet weg. Bovendien was het een voorrecht te werken met de mensen van de landmacht. Lachen en janken, iedere dag weer”. Dat is een leuke tekst voor de mannen en vrouwen die in zwaar weer iedere dag hebben geprobeerd om het opgedragen takenpakket naar tevredenheid van diezelfde officieren uit te voeren. Bij hen was het meer janken dan lachen en dat ei? Dat heeft er in ieder geval niet toe geleid dat beide autoriteiten het op een andere boeg hebben gegooid.

In 2016 heb ik me verbaasd over de manier waarop de uitgetreden generaal De Kruif plotseling de behoefte voelde om de chaos die hij in zijn achteruitkijkspiegel waarnam, te benoemen. Zijn nalatenschap, zijn erfenis. Op een in zijn ogen evenwichtige manier probeerde hij inhoud te geven aan zijn erfenis en had blijkbaar niet in de gaten dat hij daardoor achtergelaten medewerkers en werkvloer in opperste verbazing en diepe droefheid achterliet. Net als in 2016 hebben vanzelfsprekend de politici het ook nu weer allemaal gedaan en voor een deel is dat ook zo. Het zou van een verregaande eerlijkheid getuigen als hij en andere uitgetreden collegae een gezonde dosis zelfreflectie vertoonde en die vertaalde in zelfkritiek. Ophouden met teksten dat ze tegen de stroom in roeiend  “het beste ervan gemaakt hebben”. Welnu, dat is dus gezien de verrotte fundering waarop de krijgsmacht staat te wankelen niet goed genoeg geweest.

Over Mali stelde De Kruif “Ik ging ervan uit dat het spul veilig was. De defensieorganisatie is gebouwd op vertrouwen. Dat is een correcte opmerking. De uitgezonden militairen vertrouwde hem ook, vertrouwden er op dat zij de beschikking kregen over functionerend materieel, over een veilige behuizing, over effectieve munitie. Dat laatste was de les van Srebrenica. Na dat debacle riep het opperofficierskorps in koor “dat nooit weer”. Dat nooit duurde 21 jaar. Wel een beetje kort. Daarom is het bijzonder triest dat de hoogste militair van de landmacht ervan uitging dat alles tip top in orde was, Wanneer de werkvloer zich met zo´n uitspraak zou verdedigen, was het vermoedelijk einde loopbaan geweest.

In zijn eerste interview na zijn uittreden vergeleek hij de krijgsmacht met het voetbal en die vergelijking kan ik onderschrijven. Overigens geen nieuwe vergelijking omdat de nieuwe premier en een voormalige minister van Defensie die vergelijking ook maakten en vervolgens bewezen geen verstand te hebben van de krachten die binnen de voetbalsport heersen. Het Nederlands elftal bevindt zich heden ten dage in een soortgelijke toestand als de krijgsmacht. Geen kwaliteit en een verkeerd wedstrijdplan. Het effect is in het veld te zien. In slaap gesukkelde beleidsbepalers, coaches die tegen beter weten in een verkeerd ingevuld team de wei in sturen om de kastanjes uit het vuur te halen en een onjuiste inschatting van de tegenstander. In het geval van de krijgsmacht politici en media. In het geval van voetbal worden 16 miljoen kenners door het verlies diep teleurgesteld. In het geval van de krijgsmacht betekent het in het gunstigste geval fysiek en psychisch aangeslagen mensen en een verontruste achterban/thuisfront. In het slechtste geval een overleden militair en een rouwende achterban.

De kanttekeningen die Nederland nu te horen en te lezen krijgt is gelet op de waarschuwingen in militaire journaals, websites die de laatste jaren zijn gepubliceerd, een voorbeeld van Gerrie Knetemans gezegde “een koe in zijn hol kijken” en vervolgens constateren dat die toch wel heel zwart is. Persoonlijk had ik veel liever gehad, dat de berichten over de gevaren voor de werkvloer zeer serieus waren opgenomen door het besturingsapparaat van de krijgsmacht en dat apparaat de rust en de stilte aan het Plein regelmatig had doorbroken. Militaire autoriteiten in koor hadden geroepen wij doen niet meer mee aan het verkopen van kwaliteitsproducten terwijl de winkel verbouwd wordt. Al 24 jaar!

Persoonlijk heb ik geen behoefte meer aan al die uitgetreden militairen die het nu allemaal zo goed weten te benoemen en zich hard maken voor een substantiële verhoging van het defensiebudget. Had het maar gedaan in de actieve periode, maar toen bleef het stil. Die angstcultuur. Het kan natuurlijk ten koste gaan van de volgende promotie en vermoedelijk wilden ze dat risico niet lopen. Ik ben blij dat ze mij dat verwijt niet kunnen maken en geef ze de volgende spreuk mee:

“Het probleem met achteruitkijken is dat je je eigen prestaties beoordeelt”.